Z przeprowadzonych przez nas badań wynika, że ponad połowa właścicieli warsztatów może mieć problem z sukcesją, czyli zabezpieczeniem swojej przyszłości na starsze lata. Co zrobić, jeśli nie posiada się krewnych, którzy byliby w stanie w przyszłości zająć się firmą?

Wielu właścicieli warsztatów niechętnie podąża myślami w kierunku własnej emerytury. Przedsiębiorców przeważnie czeka niska wysokość emerytury i konieczność utrzymania się z zasobów zgromadzonych w latach pracy. Sen z powiek spędza pytanie “co dalej z moim warsztatem?”. Niestety duża część właścicieli warsztatów z różnych względów nie będzie mogła zapisać swojej firmy potomstwu. Czy czeka ich zatem zamknięcie lub sprzedaż budowanego i rozwijanego przez lata warsztatu?

Zamiast snucia czarnych myśli warto zastanowić się, czego tak naprawdę chcemy od przyszłości – jak wyobrażamy sobie własną emeryturę i czy jesteśmy w stanie całkowicie oderwać się od udziału w biznesie, w którym spędzaliśmy niemal każdy dzień od wielu lat? Podróżowanie po świecie, realizowanie hobby, a przy okazji doglądanie naszego warsztatu, który świetnie rozwija się pod zarządem kogoś innego. Brzmi jak piękny sen, prawda?

O własną przyszłość warto zadbać odpowiednio wcześnie. Wbrew pozorom istnieje wiele rozwiązań, które mogą być bardziej korzystną alternatywą dla zamknięcia czy sprzedaży warsztatu.

Dzierżawa

Jednym z nich jest dzierżawa terenu, urządzeń i narzędzi obecnym pracownikom. To rozwiązanie ma swoje plusy, choć wiąże się również z pewnymi obawami. O zdanie spytaliśmy Artura Skwarzyńskiego, który trzy lata temu zdecydował się pójść właśnie taką drogą – wydzierżawienie terenu wraz z warsztatem swojemu pracownikowi.

– Zbudowałem swój warsztat od przysłowiowej “pierwszej cegiełki” i prowadziłem przez długie lata. Szkoda było mi po prostu zamknąć biznes lub sprzedać go dla jednorazowego zysku. – powiedział Artur Skwarzyński – Wiedziałem, że nie przekażę interesu komuś z mojej rodziny, gdyż nie ma w niej nikogo, kto byłby tematami warsztatowymi zainteresowany. W związku z tym odpowiednio wcześnie zacząłem szukać potencjalnego przyszłego właściciela wśród moich pracowników.

Wybór przyszłego zarządcy czy właściciela warsztatu wcale nie jest łatwy, o czym przekonał się sam właściciel. Dlatego właśnie podobne decyzje warto planować z dużym wyprzedzeniem

– Jest to wbrew pozorom trudne zadanie i wymagające czasu. Nie zawsze osoba, którą postrzegamy za najlepszego pracownika posiada odpowiedni charakter czy zdolności do zarządzania firmą. Mi udało się znaleźć wśród pracowników odpowiedniego kandydata. Wraz z moim przejściem na emeryturę założył on własną działalność i formalnie stał się dzierżawcą obiektu z całym jego wyposażeniem. Nie stało się to jednak nagle. Uprzednio dołożyłem wielu starań, aby przygotować go do tej nowej roli – tak, by wiedział jak prowadzić biznes efektywnie. On także włożył wiele trudu w indywidualne przygotowania do nowej funkcji. Efekt był zadowalający, ponieważ moment mojego odejścia na emeryturę i objęcia firmy przez nową osobę był w zasadzie niezauważalny dla klientów. Zmieniła się w zasadzie tylko pieczątka na fakturze. Oczywiście z czasem nowy właściciel wprowadził zmiany i swoje porządki co jest naturalne. Być może nie wszystko zrobiłbym dokładnie tak samo jak on, ale ogólnie jestem bardzo zadowolony ze swojej decyzji. Sądzę też, że nadal jestem pomocny – ze względu na swoje wieloletnie doświadczenie, pomagam w rozwiązywaniu problemów warsztatowych i marketingowych. – dodał Artur Skwarzyński.

Pan Artur w przyszłości zamierza sprzedać warsztat swojemu dzierżawcy.

Spółka

Innym dobrym rozwiązaniem problemu sukcesji może okazać się sprzedaż części udziałów w firmie pracownikom.

– Przekazując część swoich udziałów pracownikom, właściciel warsztatu może zyskać pewność, że nie odejdą oni z jego firmy, na przykład by założyć konkurencyjny warsztat.  Nie obawia się również – jak w przypadku dzierżawy, że nagle wypowiedzą umowę wynajmu i opuszczą teren. Dobrym rozwiązaniem może być także zapewnienie posiadającym udziały pracownikom prawa do pierwokupu obiektu. Musimy być świadomi tego, że póki ktoś nie jest formalnym właścicielem nie będzie inwestował własnych środków w budynek czy teren wokół niego. Jeżeli jednak wie, że w przyszłości będzie to jego własność, z pewnością postara się o to mienie dbać. – mówi Alfred Franke, ekspert motoryzacyjny, prezes SDCM.

System menadżerski

Niektórzy właściciele warsztatów rozważają przejście na emeryturę i zatrudnienie pracownika w charakterze menadżera warsztatu, który przejąłby ich obowiązki. Rozwiązanie może okazać się dobre pod warunkiem znalezienia odpowiedniej osoby. Nie daje jednak właścicielowi całkowitej niezależności od warsztatu i tzw. “świętego spokoju” na emeryturze.

– Zastanawiałem się także nad systemem menadżerskim, czyli zatrudnieniem osoby, która zamiast mnie będzie zarządzać warsztatem. Zrezygnowałem jednak, gdyż uważam, że osoba zatrudniona nigdy nie będzie w stanie tak zaangażować się w zarządzanie firmą jak sam właściciel. Poza tym finalnie i tak to ja, jako właściciel byłbym odpowiedzialny za ewentualne błędy menadżera. – powiedział Artur Skwarzyński.

Zabezpieczenie firmy

Osoby, które nie chcą już teraz dzielić się firmą z pracownikami mogą zagwarantować im przejęcie udziałów po śmierci właściciela warsztatu lub możliwość wykupienia jego udziałów od spadkobierców. W ostatnim czasie problemem sukcesji małych firm rodzinnych zainteresował się rząd. Przyjęto projekt, w ramach którego spadkobiercy będą mogli w znacznie prostszym trybie przejąć biznes i kontynuować jego działalność. Są to regulacje prawne zmierzające we właściwym kierunku, jeżeli jednak w rodzinie nie będzie osoby kompetentnej do prowadzenia biznesu, nie rozwiąże to ostatecznie problemu.

Obecnie po śmierci właściciela, jednoosobowa działalność gospodarcza praktycznie przestaje istnieć. To problem bardzo wielu polskich warsztatów samochodowych, funkcjonujących właśnie w takim charakterze. Kontynuowanie działalności, zgodnie z najnowszym projektem ustawy ma zapewniać tzw. “zarządca sukcesyjny” powołany przez właściciela firmy lub jego spadkobierców. Nic nie stoi na przeszkodzie, by został nim np. pracownik warsztatu, który po załatwieniu wszystkich formalności będzie chciał odkupić udziały w firmie. W ten sposób będzie można wykluczyć problematyczną sytuację, w której za zarządzanie firmą odpowiedzialny miałby być spadkobierca niezwiązany z biznesem i nie posiadający kompetencji w zakresie funkcjonowania warsztatu.

Czy Twój warsztat również boryka się z problemem sukcesji? Znasz przykłady rozwiązania takiego problemu? Zachęcamy do dyskusji w komentarzach.