Testery diagnostyczne są pomocnym narzędziem w każdym warsztacie mechanicznym, a już niebawem okażą się czynnikiem decydującym o przetrwaniu firmy. Nie wystarczy jednak kupić tester, aby profesjonalnie go używać. By wykorzystać wszystkie jego możliwości niezbędna jest wiedza. O możliwościach i wymaganiach testerów wypowiedzieli się przedstawiciele firm zrzeszonych w Stowarzyszeniu Techniki Motoryzacyjnej.

Jak dobrze wiadomo testery diagnostyczne to urządzenia służące do diagnostyki usterek samochodów i nie tylko. „Każdy tester ma wbudowaną funkcję odczytu kodów usterek, podglądu parametrów pracy testowanego układu w czasie rzeczywistym, programowania wtryskiwaczy common rail itp.” – mówi Jan Pałka, kierownik centrum szkoleń WSOP w Gliwicach. „Dodatkowo każdy profesjonalny tester wyposażony jest w moduły uzupełniające jak: miernik uniwersalny, oscyloskop, generator funkcji itp. Testery które wyposażone są w w/w elementy nazywane są skanerami, natomiast profesjonalny tester diagnostyczny posiada jeszcze jedną bardzo ważną funkcję programowania modułów sterujących np. sterownik silnika.” – dodaje.

Zalety korzystania z testerów diagnostycznych

Korzystając z testera diagnostycznego mechanik-diagnosta może w krótszym czasie ustalić przyczyny nieprawidłowego działania pojazdu. "Posiadając narzędzie jakim jest tester diagnostyczny mechanik jest w stanie odczytać parametry bieżące ( prędkość obrotową, kąt otwarcia przepustnicy, temperaturę powietrza, aktualną dawkę paliwa i sporo innych).W przypadku występowania w pojeździe usterki może odczytać jej kod (często z opisem lokalizacji elementu oraz rodzajem uszkodzenia) lub gdy usterka wystąpiła wcześniej parametrów zapamiętanych w momencie wystąpienia awarii." – mówi Marcin Nawrot, kierownik serwisu Cartec K. Wiśniewski, B. Nowak.

Warto jednak podkreślić, że choć testery diagnostyczne są bardzo przydatne i w wielu przypadkach wręcz niezbędne to nie potrafią one same zdiagnozować pojazdu. To profesjonalizm diagnosty jest podstawą do ustalenia przyczyn usterki. „Dobry tester w rękach doświadczonego mechanika diagnosty jest w stanie dotrzeć w pojeździe wszędzie tam gdzie dostęp przewidział jego producent.” – podkreśla Nawrot. „Lista potencjalnych wad funkcjonowania jest bardzo, bardzo długa a wynika to z coraz bardziej zaawansowanych technologii stosowanych w pojazdach” – dodaje.

"Drugim bardzo ważnym zadaniem testera diagnostycznego jest możliwość dokonania zmian w zapisanych przez sterownik pojazdu danych – usunięciu informacji o błędach po dokonaniu napraw, dokonania wpisu informacji o dokonanych zmianach w systemie (np. adaptacja przepustnicy, wyłączenie poduszki powietrznej), czy wyzerowanie informacji serwisowej ( skasowanie liczników serwisowych)? – wyjaśnia Piotr Korczyński, kierownik regionalny, doradca techniczno-handlowy ZUH Sosnowski Rafał Sosnowski. Błędy zapisane przez komputer mogą zaburzać prawidłową prace samochodu i dawać negatywne odczucie kierowcy, czy np. zwiększać spalanie. W takim przypadku pomimo prawidłowo wykonanej naprawy samochód będzie nadal wykazywał objawy nieprawidłowego funkcjonowania.

„Na podstawie naszych spotkań z potencjalnymi użytkownikami, spotykamy się z oczekiwaniami, że tester diagnostyczny, to urządzenie które naprawi samochód, a przynajmniej zawsze i w każdej sytuacji wskaże przyczynę usterki.” – mówi Piotr Korczyński.

Tester diagnostyczny sam w sobie nie jest narzędziem do naprawy samochodów. „Jedyne co za pomocą testera można "naprawić", to zmiana zapisów w urządzeniach sterujących pojazdu – czyli np. zakodowanie nowego wtryskiwacza, adaptacja przepustnicy, wprowadzenie informacji o nowym immobilizerze, itd.” – tłumaczy Korczyński.

Obecnie coraz więcej samochodów wymaga posiadania specjalistycznego testera do wykonania choćby najdrobniejszej naprawy, jak wymiana klocków, czy oleju. „Wymiana klocków hamulcowych w samochodach wyposażonych w elektryczny hamulec ręczny, wymaga zastosowania testera, aby wprowadzić układ sterowania hamulca ręcznego w tryb serwisowy (całkowite wycofanie tłoczka zacisku hamulcowego).” – wyjaśnia Jan Pałka.  W przypadku wymiany oleju skasowanie inspekcji, jest obecnie coraz częściej niemożliwe bez posiadania testera diagnostycznego.

Po co tester w warsztacie wulkanizacyjnym?

Choć warsztaty mechaniczne widzą sens posiadania testerów, to „dużo mniej oczywisty jest widok testera w warsztacie wulkanizacyjnym a przecież czujniki ciśnienia w oponach spotykamy coraz częściej, a o odpowiednich wartościach granicznych ciśnienia dla danego rodzaju opony musimy poinformować komputer pojazdu.” – podkreśla Marcin Nawrot. „Podobną sytuację mamy w przypadku czysto mechanicznej naprawy zawieszenia i związanej z nim kontroli i regulacji geometrii gdzie czujnik położenia kierownicy programujemy z poziomu testera diagnostycznego.” – dodaje.

Zakup testera

Decydując się na zakup testera diagnostycznego do warsztatu należy mieć na uwadze fakt iż "nie ma na rynku testera, który potrafi odczytać kody usterek wszystkich modeli i marek samochodów." – wyjaśnia Jan Pałka. "Jeden potrafi doskonale zdiagnozować wszystkie modele samochodów jednej popularnej marki ale nie będzie w stanie połączyć się i odczytać kodów usterek układu sterowania silnika innej niemniej popularnej marki." – dodaje. Można więc szukać uniwersalnych testerów. Chcąc kupić „dobry” uniwersalny tester diagnostyczny musimy wiedzieć, że „testery uniwersalne z założenia nie obsługują wszystkich sterowników montowanych we wszystkich pojazdach, dlatego różnice pomiędzy testerami i ocena który jest dobry, a który zły, zależy od tego w jakim stopniu baza obsługiwanych sterowników testera pokrywa się z oczekiwaniami użytkownika.” – podkreśla Piotr Korczyński.

Od strony użytkowania warto też zauważyć inne różnice w oferowanych na rynku licznych produktach z tej kategorii. „Mamy urządzenia pracujące całkowicie samodzielnie, są urządzenia będące interfejsami dla przenośnych komputerów PC oraz hybrydy obu rozwiązań. Niektóre z urządzeń są zamkniętymi konfiguracjami bez możliwości aktualizacji oprogramowania inne od kilku lat ewoluują modyfikując oprogramowanie pod kątem nowych marek czy łatwości obsługi.” – wyjaśnia Nawrot.

Koszty zakupu testerów diagnostycznych są bardzo różne. Wahają się od kilku do nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych., Decydując się na wybór konkretnego rozwiązania warto dobrze się zastanowić i dokładnie zapoznać ze szczegółami każdej oferty. Aspekty, które warto wziąć pod uwagę to: zakres obsługiwanych pojazdów (sterowników), dostęp do podpowiedzi o przyczynach błędów, dostęp do aktualizacji, szkolenia, łatwość, intuicyjność obsługi i ergonomia.

Kupić to nie wszystko

Kupując urządzenie nie należy się specjalnie martwić o jego obsługę. „Każdy tester wyposażony jest w bardzo dokładną instrukcję obsługi. Jednak profesjonalne szkolenie umożliwia praktyczne zapoznanie się z wszystkimi funkcjami testera oraz przećwiczenie w obecności trenera zastosowania wszystkich dostępnych modułów” – mówi Pałka.

Oprócz instrukcji obsługi, można zatem skorzystać z licznych szkoleń płatnych i bezpłatnych w tym zakresie. „Szkolenia są organizowane zarówno przez producentów sprzętu diagnostyki komputerowej, sieci dystrybucji testerów diagnostycznych jak i przez producentów samych sterowników.” – wyjaśnia Nawrot.

Znając obsługę urządzenia łatwiej i szybciej można z niego korzystać. Ergonomia i intuicyjna obsługa bardzo pomagają w pracy mechanika-diagnosty. Jednakże umiejętność wykorzystania tego narzędzia przekłada się na sukces w poszukiwaniu przyczyny usterki. "Tester diagnostyczny nie może być traktowany jak „starożytna wyrocznia”, diagnoskop odczyta kody usterek ale konieczna jest znajomość budowy i zasady działania diagnozowanego systemu. Kod usterki powinien wskazać uszkodzony element lub błąd algorytmu działania danego sterownika. Niestety bardzo często kod usterki jest tylko sygnałem niesprawności elementu badanego obwodu ale nie może być traktowany jako pełne zobrazowanie usterki.” – tłumaczy Jan Pałka. „Przykład: kodu usterki „sonda lambda za katalizatorem wartość sygnału zbyt wysoka” nie oznacza wcale uszkodzenie sondy powodem może być niesprawny katalizator.” – dodaje.

„Szkolenie z obsługi urządzenia może być pomocne, jednak trzeba mieć też świadomość, że samo szkolenie z obsługi urządzeń nie jest szkoleniem z napraw elektroniki pojazdów. Warto zadbać więc o własny rozwój i skorzystać ze szkoleń specjalistycznych z zakresu budowy, pracy i diagnostyki poszczególnych systemów pojazdu. Firmy sprzedające urządzenia zwykle oferują jedynie szkolenia z zakresu obsługi urządzeń. Specjalistyczne szkolenia są jednak dostępne na rynku w różnych ośrodkach kształcenia”– dodaje Korczyński.