Podnośnik to tylko jedno z urządzeń niezbędnych w serwisie ogumienia. Przyda się również montażownica oraz klucz pneumatyczny. Pomocny w pracy okaże się także rozwieracz do opon, oraz wulkanizator do ich naprawy.

Warsztat zajmujący się obsługą kół i ogumienia ma wyjątkową jak na realia usług motoryzacyjnych specyfikę pracy. Popyt na tego typu usługi w trakcie całego roku jest stosunkowo niewielki, mimo zwiększającej się ciągle w znacznym tempie ilości eksploatowanych pojazdów samochodowych.

Jednak dwukrotnie w ciągu roku popyt na usługę związaną z obsługą ogumienia osiąga swoje apogeum i wówczas pomimo pracy serwisu na pełnych obrotach i tak przed warsztatem tego typu ustawiają się znaczne kolejki klientów oczekujących na obsługę.

Sytuacja taka ma miejsce w związku z wymianą opon sezonowych, których eksploatacja przez użytkowników pojazdów nie należy już dzisiaj do rzadkości, jak miało to miejsce jeszcze kilkanaście lat temu, lecz stała się standardem. Dlatego też w celu maksymalnego wykorzystania zdecydowanie zwiększonego popytu na świadczony zakres usług i obsłużenia jak największej ilości klientów w tym tzw. „gorącym okresie” warsztat powinien posiadać odpowiednie, a zarazem optymalnie dobrane do własnych potrzeb i posiadanych warunków lokalowych wyposażenie.

Obsługa kół i ogumienia pojazdów samochodowych wymaga konieczności dostępu do określonej ilości sprężonego powietrza niezbędnego do napełniania kół oraz napędu niektórych urządzeń obsługowych (montażownicy, ewentualnie podnośnika pneumatycznego), a także narzędzi (np. klucza pneumatycznego).

W związku z tym, niezbędnym wyposażeniem serwisu ogumienia jest sprężarka lub warsztatowa instalacja sprężonego powietrza. Pożądanym, a wręcz niezbędnym dla uzyskania wysokiej wydajności i efektywności prac jest klucz pneumatyczny do odkręcania śrub mocujących koła.

Zanim jednak w warsztacie obsługującym koła przeprowadza się demontaż kół należy częściowo lub całkowicie unieść pojazd. Wybór konkretnego rozwiązania podnośnika uzależniony jest od wielkości i warunków lokalowych serwisu oraz jego możliwości finansowych. Najprostszym rozwiązaniem jest zastosowanie przejezdnych podnośników hydraulicznych podsuwanych pod tą część samochodu, której koło jest obsługiwane. Są to rozwiązania najprostsze i najtańsze, lecz zarazem najmniej wygodne i mało wydajne. W przypadku obsługi większej ilości kół jednocześnie, czyli przy wymianie sezonowej opon znacznie bardziej uzasadnione jest zastosowanie podnośnika unoszącego jednocześnie cały pojazd. W tym przypadku stosuje się podprogowe podnośniki tzw. miechowe zasilane sprężonym powietrzem, podprogowe nożycowe podnośniki elektrohydrauliczne, a zdecydowanie najczęściej, ciągle najbardziej popularne podnośniki dwukolumnowe (elektrohydrauliczne).

Nowoczesny serwis ogumienia powinien być wyposażony w profesjonalną myjką do mycia i czyszczenia kół, pracującą w obiegu zamkniętym wody. Stosowanie tego typu urządzenia zapewnia nie tylko odpowiednią czystość obsługiwanych kół, a w związku z tym i należyty komfort pracy i jakość wykonanej usługi, ale wpływa przede wszystkim zabezpiecza montażownicę przed zanieczyszczeniami, a przede wszystkim piaskiem , który w znaczny sposób skraca żywotność. Poza tym proces wyważania brudnego koła, ze względu na warstwy zanieczyszczeń przywierających do obręczy i opony pozbawiony jest sensu.

Profesjonalnie wyposażone warsztaty świadczące usługi w zakresie obsługi ogumienia posiadają szereg urządzeń i sprzętów pomocniczych, zdecydowanie ułatwiających wykonywanie poszczególnych czynności. Do takiego wyposażenia zaliczyć można specjalne ręczne wózki do transportu kompletnych kół, czy samych opon i obręczy. W przypadku kół o większych rozmiarach i masie własnej bardzo pomocne są specjalne wózki ułatwiające zdejmowanie i zakładanie kół na piaście z wykorzystaniem odpowiedniego mechanizmu unoszącego, zapewniającego dopasowywanie otworów obręczy z otworami na piaście bez zbędnego wysiłku ze strony obsługującego.

We współczesnym serwisie ogumienia niezbędnym stanowiskiem obsługowym jest urządzenie do montażu i demontażu opon na obręczach kół, czyli tzw. montażownica. Maszyny tego typu dzielą się na półautomatyczne, automatyczne, w zależności od stopnia zaangażowania obsługującego w poszczególne czynności w trakcie procesu montażu i demontażu opony.

Montażownice półautomatyczne w trakcie pracy wymagają większego zaangażowania ze strony operatora, a tym samym wykonywania większej ilości czynności obsługowych. Ma to oczywiście wpływ na wydłużenie procesu demontażu i montażu opony na obręczy koła. Większa ilość operacji do wykonania przez operatora montażownicy półautomatycznej wynika z faktu, iż maszyny tego typu posiadają ręcznie odchylanie na bok ramię z kolumną, na końcu której osadzona jest stopka montażowa oraz mechanizm blokady ustalającej pozycję kolumny pionowej i wysokości stopki montażowej co powoduje konieczność ustawiania odpowiednich parametrów obsługowych stopki każdorazowo przy obsługiwanym zestawie obręcz-opona.

Zdecydowanie bardziej wydajne oraz wygodniejsze w obsłudze są montażownice automatyczne, w których cała kolumna pionowa wraz z ramieniem i stopką montażową odchyla się do tyłu w sposób automatyczny. Operator uruchamia odchylanie kolumny poprzez naciśnięcie pedału obsługowego ulokowanego z przodu maszyny. W tych konstrukcjach automatycznie (poprzez odpowiedni mechanizm pneumatyczny) realizowana jest również czynność ustalania żądanej wysokości ramienia pionowego.

Obecnie najbardziej zaawansowane konstrukcyjnie i najbardziej zautomatyzowane są modele montażownic przystosowane do obsługi opon niskoprofilowych. Opony te mają mało podatny na ugięcia bok, w związku z czym niezbędne jest przy ich obsłudze dodatkowe ramię montażownicy, wyposażone w odpowiednie oprzyrządowanie w postaci przystawki pneumatycznej posiadającej: rolkę dociskową, talerz podtrzymujący, stożek dociskowy oraz profilowany klocek dociskowy, czyli osprzęt zapewniający właściwe dociśnięcie i ułożenie sztywnego boku opony w trakcie jej montażu i demontażu na obręczy. Standardem przy montażownicach do opon niskoprofilowych jest inflator, czyli dodatkowe urządzenie ułatwiające napełnianie opony powietrzem poprzez wytworzenie odpowiedniej blokady powietrznej, zapobiegającej ubytkowi wtłaczanego przez zawór w trakcie pompowania powietrza w przypadku braku dolegania opony do obręczy koła na całym obwodzie.

Profesjonalny serwis ogumienia musi być również wyposażony w oprzyrządowanie do naprawy opon. Zaliczyć do niego trzeba z pewnością: rozwieracz do opon, wulkanizator do naprawy opon, wycinarkę do bieżnika, szlifierkę z zestawem odpowiednich wymiennych końcówek szlifierskich, szczotek drucianych i frezów do czynności naprawczych przy obsługiwanych oponach.

Urządzeniem znacznie ułatwiającym oraz zwiększającym efektywność funkcjonowania warsztatu obsługi ogumienia jest wanna zanurzeniowa z odpowiednim mechanizmem dociskającym, umożliwiająca lokalizację ewentualnych uszkodzeń opony i miejsc nieszczelności.

Kolejnym urządzeniem, decydującym w tym przypadku przede wszystkim o bezpieczeństwie pracy jest specjalny kosz zabezpieczający w przypadku pęknięcia opony w którym umieszcza się koło w trakcie napełniania opony powietrzem odpowiednią wartością ciśnienia.

Następnym urządzeniem stanowiącym wyposażenie serwisu ogumienia jest wytwornica azotu, czyli urządzenie wytwarzające azot z doprowadzonego powietrza służące do wypełniania kół zamiast powietrza.

Najważniejszym poza montażownią urządzeniem w serwisie ogumienia jest wyważarka, czyli urządzenie zapewniające odpowiednie wyważenie kompletnych kół. Maszyny tego typu określają niewyważenie istniejącego na kole nierównomiernego rozkładu mas korekcyjnych, czyli ciężarków doważających i miejsc korekcji na kole, czyli punktów w których zostaną nabite lub przyklejone ciężarki. Dzięki odpowiednim programom obsługowym wyważarki uwzględniają w trakcie procesu wyważania kształt i rodzaj obręczy koła na której bocznych płaszczyznach wyznaczane są potencjalne miejsca korekcji rozkładu mas koła. Poszczególne rozwiązania konstrukcyjne wyważarek różnią się między sobą rodzajem uchwytu mocującego koło, programami wyważania oraz sposobem ich wprowadzania.

W serwisie ogumienia, tak samo jak i w innych warsztatach świadczących usługi motoryzacyjne istotne znaczenie ma wydajność pracy, która związana jest bezpośrednio z odpowiednią organizacją pracy i poszczególnych stanowisk obsługowych. Znaczny wpływ na stworzenie właściwego dostępu do niezbędnych narzędzi mają różnego rodzaju wózki narzędziowe. Poszczególne konstrukcje różnią się między sobą konstrukcją i przeznaczeniem. Najprostsze posiadają wyłącznie półki służące głównie jako miejsce odkładcze na wykorzystywane przy danej operacji obsługowej narzędzia.

Bardziej zaawansowane konstrukcje poza półką górną służącą do odkładania podręcznych narzędzi posiadają zwykle szuflady wypełnione określonymi zestawami narzędziowymi. Dzięki konstrukcji wyposażonej w kółka możliwe jest ich przemieszczanie pomiędzy poszczególnymi stanowiskami obsługowymi.

Autor: mgr Andrzej Kowalewski
Artykuł ukazał się w „Auto Service Manager” nr 4/2011.