Odpowiednia przyczepność kół do nawierzchni drogi jest jednym z najważniejszych elementów wpływających na bezpieczeństwo jazdy. Dowiedz się więcej o funkcji, którą pełnią w pojeździe stabilizator zawieszenia, tuleje stabilizatora i gumy stabilizatora oraz jak diagnozować i radzić sobie z ich usterkami. 

Co to jest i jak działa stabilizator zawieszenia?

Samochód podczas pokonywania zakrętów narażony jest na działanie siły odśrodkowej. W wyniku jej działania ciężar pojazdu przenosi na zewnętrzne koło powodując niestabilność i brak przyczepności wewnętrznego koła. Samochód przechyla się wtedy w kierunku przedniego, zewnętrznego koła.

Pojazd bez systemu stabilizacji kołysałby się wokół własnej, wzdłużnej osi.  Rozwiązaniem tego problemu jest zastosowanie drążka stabilizatora. Pozwala on przenosić ruch z jednej strony na drugą, dzięki czemu podniesienie lewego wahacza wpływa też na uniesienie prawego wahacza.

Wyjątkiem od takiego sposobu konstrukcji jest zespolona oś tylna, która jest stosowana w pojazdach z napędem przednim. W tym przypadku, stosuje się połączenie pomiędzy obudowami obu stron, które przejmuje zadanie zintegrowanej sprężyny drgań. Przy wszystkich innych konstrukcjach osi, ruch toczenia może zostać zminimalizowany tylko poprzez zastosowanie drążków stabilizatora przez podłączenie do wahaczy poprzecznych lub zastosowanie rozpórek stabilizatora.

Jednym z najbardziej awaryjnych elementów tego systemu jest łącznik stabilizatora. W samochodzie, w którym dojdzie do takiego uszkodzenia, może występować utrata stabilności podczas pokonywania zakrętów. To bardzo niebezpieczna sytuacja, podczas której samochód zachowuje się nieprzewidywalnie. Przez występujące luzy na łącznikach, jeden zakręt może zostać pokonany z wykorzystaniem stabilizatorów, a kolejny – bez nich.

Co to są tuleje stabilizatora?

Tuleje drążka stabilizatora to elementy wykonane z gumy lub poliuretanu, które służą do zatrzymywania poprzeczki stabilizatora podczas zakrętów. Ich funkcja polega również na pochłanianiu hałasu i wibracji. Wymianę tulei stabilizatora powinno przeprowadzać się co 30 000 km.

Tuleje stabilizatora – objawy uszkodzeń

Możliwymi uszkodzeniami tulei stabilizatora mogą być rozszerzone, zdeformowane, porowate lub rozpadające się gumy. Przyczyną może być zmiękczenie przez kapiący olej, zużycie w wyniku ruchu tocznego pojazdu, zużyta mieszanka materiału, a także negatywny wpływ niskich temperatur podczas okresu zimowego.

Skutkami uszkodzeń mogą być:

• hałasy na przedniej osi,
• większe obciążanie drążków połączeniowych,
• brak stabilności podczas pokonywania zakrętów.

W przypadku rozpoznania objawów należy wymienić tuleje i sprawdzić stan drążków połączeniowych.

Uszkodzenia drążków połączeniowych

Możliwymi uszkodzeniami drążków połączeniowych są wybite główki, pęknięcia lub skrzywienia, a także poluzowane lub porowate tuleje. Przyczyną może być uszkodzenie kołnierza głównego, negatywny wpływ zabrudzeń lub wody, uszkodzenie przez ciała obce, pęknięcie lub wytarcie panewki kulistej, obciążenie mechaniczne, a także błędny montaż.

Częstymi skutkami uszkodzeń są:

• wybicie drążków kierowniczych,
• silniejsze obciążenie łożyskowania stabilizatorów,
• silne hałasy dobiegające z podwozia,
• oderwanie stabilizatora.

Aby zapobiec uszkodzeniom należy dotrzymywać okresów przeglądu – regularnie kontrolować części i w razie potrzeby wymieniać je.

Uszkodzony drążek stabilizatora – objawy 

Drążki połączeniowe nazywa się też rozpórkami stabilizatora. Stanowią one zewnętrzne połączenie pomiędzy osią a stabilizatorem. Podobnie jak w przypadku wielu innych uszkodzeń w podwoziu, uszkodzenie drążka połączeniowego lub łożyskowania stabilizatora skutkuje głośnym hałasem na danej osi. Zmiany w sposobie prowadzenia się pojazdu na początku są prawie niezauważalne. Da się to z zaobserwować dopiero wtedy, kiedy przegub drążka połączeniowego jest całkowicie zniszczony i gdy kulka przegubu wypada z panewki.

Z powodu bezpośredniego połączenia z kolumną amortyzatora lub wahaczem poprzecznym, luz na drążku połączeniowym lub na łożyskowaniu stabilizatora często przekłada się na układ kierowniczy i objawia lekkim biciem na kierownicy. Wówczas często uważa się, że problem leży w elementach trapezu układu kierowniczego, które w rzeczywistości okazują się być całkowicie sprawne.

Jeśli przy przesuwaniu stabilizatora słychać na jego połączeniach z drążkami głuchy dźwięk, to powodem jest luz na drążku połączeniowym. Jeśli przy takim badaniu okaże się, że także drążki połączeniowe są sprawne, to uszkodzenia należy szukać na łożyskowaniu drążków. Często jest tak, że tuleje gumowe są rozszerzone, porowate lub uszkodzone, co może być wynikiem m.in. działania oleju.

Za szczególnie duże obciążenie dla drążków połączeniowych i łożyskowania stabilizatora uważa się obniżone zawieszenie lub pęknięte sprężyny zawieszenia. Jeśli pojazd ma obniżone zawieszenie, to sprężyny z reguły są także mocniejsze, niż jest to w podwoziu seryjnym. Przy dociskaniu jednej strony pojazdu, sprężyna drugiej strony musi oddać większą siłę, niż sprężyna montowana seryjnie. Stąd wynika większe obciążenie przez wyboje i dziury w drodze.

Podobne problemy sprawiają pęknięte sprężyny. Tu występuje wstępne obciążenie w wyniku przekrzywienia pojazdu. Ważne jest wczesne rozpoznanie wybitych lub pękniętych drążków połączeniowych po to, aby uniknąć nieprzyjemnych skutków, takich jak przebicie opony przez pęknięty drążek.

Za szczególnie duże obciążenie dla drążków połączeniowych i łożyskowania stabilizatora uważa się obniżone zawieszenie, a także wręcz pęknięte sprężyny zawieszenia. Jeśli pojazd ma obniżone zawieszenie, to sprężyny z reguły są także mocniejsze, niż jest to w podwoziu seryjnym. Przy dociskaniu jednej strony pojazdu sprężyna drugiej strony musi oddać większą siłę, niż sprężyna montowana seryjnie. Stąd wynika większe obciążenie przez wyboje i dziury w drodze.

Podobne problemy sprawiają pęknięte sprężyny. Tu występuje wstępne obciążenie w wyniku przekrzywienia pojazdu. Ważne jest wczesne rozpoznanie wybitych lub pękniętych drążków połączeniowych po to, aby uniknąć nieprzyjemnych skutków, takich jak przebicie opony przez pęknięty drążek.

Wymiana drążków połączeniowych i łożysk stabilizatorów

Aby poprawnie wykonać naprawę należy wziąć pod uwagę poniższe informacje i zalecenia:

• Najczęstszą przyczyną uszkodzeń drążków połączeniowych są porowate,  pęknięte osłony gumowe i tuleje.
• W wyniku różnego składu stopów poszczególnych elementów może dochodzić do korozji stykowej.
• Dla zachowania wysokiej żywotności części należy stosować tylko specjalne śruby.
• Należy stosować wyłącznie nowe nakrętki.
• Śruby i nakrętki trzeba zawsze dociągać z prawidłowym momentem obrotowym.
• Należy uwzględniać zalecenia producenta pojazdu
• W przypadku pojazdów z automatyczną regulacją ustawienia świateł drogowych po montażu i jeździe próbnej, może być konieczne ponowne ustawienie świateł.

Uszkodzenia drążków połączeniowych tulei stabilizatora – podsumowanie

Najczęstszą przyczyną uszkodzeń drążków połączeniowych są porowate i pęknięte osłony gumowe i tuleje. Docierające zabrudzenia i woda bez przeszkód trafiają do przegubów, a tym samym w istotny sposób redukują żywotność. Jeśli drążek połączeniowy oderwie się od stabilizatora, to może to doprowadzić do poważnego wypadku, dlatego nie należy bagatelizować pierwszych objawów.

Brak prawidłowego połączenia drążka ze stabilizatorem pogarsza sposób prowadzenia pojazdu. Skutkiem jest silniejsze bujanie karoserii na boki.