Po drogach ekspresowych i autostradach mogą poruszać się z prędkością 100 km/h nie tylko autobusy, ale także przyczepy. Co prawda nie znajduje to odzwierciedlenia w polskich przepisach, ale istnieje możliwość poruszania się poza granicami kraju, a konkretnie w Niemczech, z prędkością 100 km/h po spełnieniu dodatkowych wymagań. Moim zdaniem tym tematem będą najbardziej zainteresowani miłośnicy karawaningu i transportu małych pojazdów we własnym zakresie. A więc po kolei.

W przeciwieństwie do autobusu przyczepa nie musi przechodzić testów stateczności, tzn. nie dokonujemy próby rozerwania opony przy prędkości 100 km/h. Druga zasadnicza sprawa to zgoda na poruszanie się z prędkością 100 km/h dotyczy tylko przyczep posiadających numer VIN, czyli tych które zostały homologowane. Tak więc miłośnicy przyczep marki SAM mogą zapomnieć o „setce”. Jedyne co łączy autobus i przyczepę na 100 km/h to przepisy, odpowiednik polskiej Ustawy – Prawo o ruchu drogowym. W obu przypadkach pojazdy te są dopuszczone na 100 km/h na zasadzie wyjątku/odstępstwa od przepisów ogólnych. Wymagane jest spełnienie dodatkowych warunków. W przypadku przyczep dodatkowe warunki dotyczą zarówno przyczepy jak i pojazdu ciągnącego. Oznacza to, że właściciel przyczepy otrzymując dokument na 100 km/h ma jasno określone jakim pojazdem można ciągnąć przyczepę, na którą wydano dokumenty. W ogólnych założeniach taką przyczepkę można ciągnąć samochodami osobowymi, ciężarowymi i autobusami o dopuszczalnej masie całkowitej nie większej niż 3500 kg. W przypadku autobusu musi być spełniony warunek 100 km/h. Główna zasada jest taka, że im lepsze wyposażenie przyczepy, tym mniejsza masa własna pojazdu ciągnącego, i na odwrót.

Przyczepa
Podstawa to homologacja. Przyczepa wyprodukowana w ilości jednej sztuki, potocznie nazywana SAM, nie uzyska dopuszczenia z dwóch powodów:
– po pierwsze wymagane jest oświadczenie producenta, że konstrukcja określonego typu przyczepy jest w stanie osiągać prędkość 100 km/h,
– po drugie w wydawanych przez niemiecki urząd dokumentach jako identyfikację umieszcza się tylko 17-sto znakowy numer identyfikacyjny pojazdu (VIN). Przyczepa powinna posiadać fabryczne cechy identyfikacyjne nadwozia oraz fabryczną tabliczkę znamionową.

Druga ważna rzecz to opony. W tym przypadku istotne są wiek opon oraz indeks prędkości. Zgodnie z przepisami na oponach umieszcza się datę produkcji, czyli kolejny tydzień roku oraz rok. Przykładowo oznakowanie zgodne z DOT (Departament of Transport) po 2000 roku składa się z czterech znaków, np. 2309. Oznacza to, że opona została wyprodukowana w 23 tygodniu 2009 roku. Maksymalny dopuszczalny wiek opon dla przyczep na 100 km/h wynosi 6 lat. W przypadku maksymalnej prędkości wymaga się co najmniej indeksu L, czyli 120 km/h.

Inne minimalne wymagania to:
– obciążenie pionowe haka pojazdu przez przyczepę nie może być większe niż określa
to tabliczka haka,
– dopuszczalna masa całkowita przyczepy musi być mniejsza niż dopuszczalna masa
całkowita pojazdu ciągnącego,
– dopuszczalna masa całkowita przyczepy nie może być większa niż określa to
producent pojazdu ciągnącego.

Zasadniczy wpływ na to jakim pojazdem można ciągnąć przyczepę ma wyposażenie przyczepy takie jak układ hamulcowy, amortyzatory hydrauliczne, zaczep z układem stabilizacji. W przypadku zaczepu z układem stabilizacji wymagane jest przedstawienie dokumentu, wystawionego przez producenta zaczepu, potwierdzającego ten fakt.

Pojazd
Jak wcześniej wspomniałem pojazdem ciągnącym może być samochód osobowy, samochód ciężarowy lub autobus. DMC tych pojazdów nie może przekraczać 3500 kg. Dodatkowo autobus musi posiadać niemieckie zezwolenie na poruszanie się po drogach ekspresowych i autostradach z prędkością 100 km/h. Podstawowym wymogiem dla pojazdów ciągnących jest dopuszczenie do ruchu, czyli pojazd musi być zarejestrowany oraz wyposażenie w system antyblokujący ABS. Jeśli chodzi o rejestrację to numery tablic rejestracyjnych pojazdu nie pojawiają się w żadnych dokumentach, w przeciwieństwie do przyczepy. Chodzi o sam fakt, że pojazd może poruszać się drogach publicznych oraz informacje zawarte w dowodzie rejestracyjnym, które można zweryfikować podczas kontroli drogowej. Dodatkowo pojazd ciągnący może być wyposażony w system stabilizacji toru jazdy ESP, który uwzględnia również masy i siły bezwładności pochodzące od ciągniętej przyczepy. W tym przypadku jeśli zostanie przedstawione zaświadczenie producenta potwierdzające ten fakt, pojazd może nawet w skrajnym przypadku ciągnąć przyczepę, której DMC będzie większe niż masa własna pojazdu a praktycznie rzeczywista masa pojazdu może być mniejsza od rzeczywistej masy przyczepy. Należy pamiętać, że taki zespół, zgodnie z Ustawą – Prawo o ruchu drogowym, nie może poruszać się po naszych drogach. No i oczywiście na koniec, zasadniczy wpływ na masę pojazdu ma wyposażenie przyczepy.

Przykładowe zespoły
Aby wyznaczyć minimalną masę pojazdu ciągnącego musimy wiedzieć jakich współczynników używa się do przyczep, a więc:
1). Przyczepy służące do przewozu ładunków, zwierząt, przedmiotów
A. Homologacja, poświadczenie producenta : współczynnik 0,3
B. Homologacja, poświadczenie producenta, układ hamulcowy : współczynnik 0,3
C. Homologacja, poświadczenie producenta, amortyzatory hydrauliczne : współczynnik 0,3

D. Homologacja, poświadczenie producenta, układ hamulcowy, amortyzatory: współczynnik 1,1
E. Homologacja, poświadczenie producenta, układ hamulcowy, amortyzatory, zaczep ze stabilizacją jazdy: współczynnik 1,2

Dla przypadków A, B, C wymaga się ABS w pojeździe ciągnącym
Dla przypadku D, E wymaga się ABS i ESP w pojeździe ciągnącym

2). Przyczepy mieszkalne
A. Homologacja, poświadczenie producenta, układ hamulcowy, amortyzatory: współczynnik 0,8

B. Homologacja, poświadczenie producenta, układ hamulcowy, amortyzatory, zaczep ze stabilizacją jazdy: współczynnik 1

Dla przypadku A wymaga się ABS w pojeździe ciągnącym
Dla przypadku B wymaga się ABS i ESP w pojeździe ciągnącym

Przyczepa do przewozu ładunków o DMC 1000 kg

Przyczepa mieszkalna o DMC 1000 kg

Podsumowanie

Należy pamiętać, że dokumentu potwierdzającego możliwość poruszania się przyczepy z prędkością 100 km/h nie uzyskamy na polskiej stacji kontroli pojazdów w ramach urzędowych badań technicznych pojazdów, jak to jest w przypadku autobusów. Dokument taki można uzyskać na stacji kontroli pojazdów w Niemczech. W efekcie otrzymujemy dwa dokumenty: potwierdzenie i poświadczenie, które należy wozić ze sobą oraz nalepkę do umieszczenia z tyłu przyczepy. W Polsce należy pytać o to przedstawicieli niemieckich firm związanych z kontrolą techniczna pojazdów. Taki dokument jest wydawany bezterminowo. W związku z tym, że w dokumentach są zawarte informacje o numerze rejestracyjnym przyczepy oraz właścicielu, w przypadku zmiany któregokolwiek dokument traci ważność. Zresztą jakakolwiek zmiana w przyczepie lub dowodzie rejestracyjnym pojazdu powoduje niezgodność z dokumentami niemieckimi. Na koniec wydaje mi się, że ważną informacją jest również fakt, że wiodący polscy producenci przyczepek już dawno wprowadzili na rynek przyczepy spełniające wymogi na 100 km/h i wiele takich pojazdów jeździ po niemieckich drogach. U producentów również możemy znaleźć informację na ten temat.

Autor: Krzysztof Cieślak

Artykuł ukazał się w numerze 11/2010 „Serwisu Motoryzacyjnego”