Zdecydowanie jednym z najchętniej dyskutowanych tematów tej zimy jest problem smogu, który dotknął mieszkańców większych miast na terenie Polski. Choć w dużej mierze za efekt smogu odpowiadają kwestie związane z ogrzewaniem budynków i niska jakość opału, samochody również dokładają swoje trzy grosze do zanieczyszczenia powietrza.

Wedle różnych statystyk, a także w zależności od badanego miasta, udział transportu samochodowego w zanieczyszczeniu powietrza wynosi do 10% w skali całego kraju. Warto zwrócić jednak uwagę, że na ogół ze zjawiskiem smogu mamy do czynienia w dużych siedliskach miejskich. W raporcie NIK z 2011 r. zwrócono uwagę na lokalne uwarunkowania i wskazano, że w tym samym roku np. w Warszawie emisja z tytułu używania samochodów odpowiadała za 63 proc. stężenia PM 10 (drobinek szczególnie szkodliwych dla ludzi). W roku 2015 wg. Warszawskiego Alarmu Smogowego udział zanieczyszczenia powietrza spowodowanego przez samochody nieznacznie zmalał i wyniósł 55.5% dla pyłów o wielkości PM10 55.5%, a dla najgroźniejszych drobinek PM 2.5 29.5%.

Modyfikacje aut nie bez znaczenia

Nie jest tajemnicą, że w Polsce proceder nielegalnych modyfikacji aut ma się znakomicie. Jednym z najchętniej wykonywanych zabiegów jest wycinanie zatkanego filtra DPF w samochodach z silnikiem diesla. Legalna wymiana niejednokrotnie oznaczałaby znaczny koszt w stosunku do wartości całego samochodu.

Jak szkodliwe może być pozbawianie silnika diesla DPFów sprawdzili eksperci PIMOTu podczas testu, polegającego na spalaniu trzech różnych rodzajów oleju napędowego w układzie z zastosowanym filtrem DPF i bez niego. Na certyfikowanym stanowisku do badania samochodów umieszczono Fiata Pandę z silnikiem Diesla 1.3 MultiJet i pobierano spaliny sprzed filtra i po przepuszczeniu przez niego. Stwierdzono, że zastosowanie filtra DPF zmniejsza istotnie szkodliwe i toksyczne substancje emitowane z rury wydechowej samochodu. Zamontowanie filtra DPF powoduje ośmiokrotne zmniejszenie emisji tlenku węgla CO, czterokrotne zmniejszenie emisji wodorowęglanu HC, dwukrotne zmniejszenie emisji tlenku azotu NOx i 10-krotne zmniejszenie emisji cząstek stałych PM.

– Wycinanie filtrów DPF skutkuje bardzo znacznym zwiększeniem przez dany pojazd emisji pyłu zawieszonego, czyli nieco upraszczając, po prostu sadzy. W jej skład wchodzą różne szkodliwe substancje, m. in. wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) i ich nitrowe pochodne (nitro-WWA). Wiele z tych substancji ma udowodnione działanie mutagenne i/lub kancerogenne. – mówi Kuba Jędrak z portalu Warszawa Bez Smogu i dodaje – Warto też podkreślić, że emitowane przez silniki Diesla cząstki sadzy byłby szkodliwe dla naszego zdrowia nawet, gdyby nie zawierały wymienionych powyżej toksycznych substancji. Wiąże się to z rozmiarami takich cząstek (wiele z nich ma kilkanaście-kilkadziesiąt nanometrów). Cząstki tej wielkości z łatwością przenikają z pęcherzyków płucnych do krwiobiegu, i dalej do różnych narządów (w tym do mózgu), uszkadzając je.

Nie tylko spaliny
Niewiele osób może zdawać sobie sprawę, że problem zanieczyszczenia powietrza przez samochody to nie tylko spaliny. Tutaj znaczenie również mają drobinki powstające w trakcie eksploatacji auta. W znacznym stopniu mówimy o kawałkach klocków hamulcowych i oponach ścierających się w trakcie jazdy i hamowania.

– Udział transportu w całkowitej emisji pyłu zawieszonego w Polsce to kilkanaście procent. Oczywiście, poza bezpośrednią emisją z rur wydechowych mamy jeszcze ścieranie klocków hamulcowych i opon, a także unos zalegającego na jezdni pyłu. Silniki spalinowe są bardzo istotnym źródłem tlenków azotu i tzw. lotnych związków organicznych.

Na szczęście od kilku lat czołowi producenci podzespołów są świadomi tego problemu i w ciągu ostatnich lat poczynili wiele starań, aby podzespoły produkowane przez nich były znacznie mniej szkodliwe dla środowiska naturalnego.

Rząd znalazł sposób na uporanie się z kłopotem?
Usuwanie filtrów DPF w samochodach jest nielegalne. Praktyka pokazuje jednak, że wykrycie samochodu z nielegalną modyfikacją graniczy niemal z cudem. Zarówno policja, jak i diagności w SKP przymykają oczy na ten niewygodny problem.

W świetle zmian na stacjach kontroli pojazdów (o których pisaliśmy tutaj), wydaje się, że za wyłapywanie szkodliwych modyfikacji dla środowiska naturalnego będą odpowiedzialni diagności. Poprzez wprowadzenie możliwości sprawdzenia, gdzie ostatni przegląd auta był dokonywany, w obawie przed konsekwencjami, diagności zaczną rzetelnie sprawdzać obecność filtrów DPF i zaworów EGR w autach.