Wymiana szyby w samochodzie osobowym
Wprowadzenie szyb wklejanych skomplikowało także technologię wymiany szyby czyli wycięcie uszkodzonej i wklejenie nowej. Do wycięcia szyby uszkodzonej potrzebne są specjalistyczne narzędzia. Najwcześniej stosowanym narzędziem był drut stalowy o przekroju okrągłym lub kwadratowym. Drut przepychamy przez ścieg kleju i na jego końcach montujemy odpowiednie przyrządy. Na końcu wyciągniętym na zewnątrz montujemy uchwyt do ciągnięcia, a na końcu pozostającym wewnątrz samochodu uchwyt do przytrzymywania drutu. Wycinanie szyby drutem polega na tym, że przyrząd przytrzymujący opieramy ostrą końcówką o warstwę kleju w odległości około 10-15 cm od miejsca przekucia przez klej. Druga osoba na zewnątrz ciągnie drut zamocowany w uchwycie do ciągnięcia, aż do momentu, gdy przeciągnięty zostanie on do miejsca podtrzymywania. Wówczas przeciąga się drut do wewnątrz samochodu i blokuje opierając przyrząd podtrzymujący o warstwę kleju. Czynności te powtarza się do całkowitego wycięcia szyby.
Najczęściej stosuje się jednak strunę i uchwyty do ciągnięcia. Użycie struny jest wygodniejsze, ponieważ można zastosować technikę przeciągania jak przy drucie, a także technikę „piłowania”, pozwalającą na łatwe wycinanie kleju w narożach szyby.
Struną można wyciąć każdą szybę, także szybę hartowaną naprężoną z powodu deformacji karoserii po wypadku. Należy przy tym pamiętać, żeby wycinanie rozpocząć od miejsca w którym szyba jest wygięta. Najpierw zwalniamy naprężenia, dopiero później wycinamy szybę pozbawioną już naprężeń. Stosując strunę można także uratować uszczelkę, jeżeli nie jest przyklejona do karoserii. Pomiędzy szybą i karoserią pod uszczelką jest wystarczająca ilość miejsca na cienką strunę.

Często stosowany jest także nóż ręczny z ciągadłem pozwalający na szybkie wycięcie szyby po uprzednim demontażu uszczelki lub jej wywinięciu na zewnątrz (Rys. 1).

]1[
Rys.1

Narzędzia mechaniczne z napędem elektrycznym lub pneumatycznym stosowane są najczęściej w warsztatach specjalistycznych, ponieważ wymagają dużego doświadczenia przy wycinaniu szyb. Narzędzia takie oferowane są w dwóch systemach:
– w jednym, ostrze noża porusza się ruchem posuwisto zwrotnym z dużą częstotliwością i skokiem około 3 mm. Część robocza ostrza może być regulowana w zakresie od 1,3 do 3,8 cm. Metalowa osłona ostrza chroni deskę rozdzielczą oraz wewnętrzne wykładziny przed uszkodzeniem. Osłonę ostrza można przeginać w taki sposób, aby ostrze wychodziło z osłony w linii prostej.
– w drugim systemie ostrze noża wykonuje ruch wibracyjny. W komplecie z nożem otrzymuje się zestaw różnych ostrzy.

Wycinając szybę nie możemy uszkodzić karoserii, lakieru, wewnętrznych wykładzin, podsufitki i deski rozdzielczej. Zewnętrzne elementy karoserii najlepiej osłonić przez naklejenie taśmy papierowej wokół otworu szyby. Na narożach naklejamy 2-3 warstwy. Takie oklejenie zmniejsza do minimum ewentualne uszkodzenia lakieru. Od wewnątrz podkładamy pod strunę cienką blachę, chroniąc w ten sposób wszystkie wykładziny.

]2[
Rys. 2

Do wklejania szyb potrzebujemy przede wszystkim uchwyty z przyssawkami (Rys. 2), ułatwiające manewrowanie szybą i wkładanie szyby do karoserii. Do wyciskania kleju z pojemników 310 ml (również z folii 400 ml lub 600 ml) stosuje się wyciskacze ręczne lub pneumatyczne. Jeżeli ręczny to z trzpieniem o przekroju kwadratu, a jak pneumatyczny to tylko z tłokiem teleskopowym.

Przy wymianie szyb potrzebujemy także rozkładany stojak pod szybę. Umożliwia przygotowanie szyby do wklejenia w dowolnym najwygodniejszym miejscu (Rys. 3).

]3[
Rys. 3

Przedstawione narzędzia to podstawowe narzędzia, bez których nie może być warsztatu zajmującego się wymianą szyb.

Przygotowanie szyby
Po wycięciu szyby należy przygotować nadwozie i nową szybę do wklejenia.
Każda szyba wklejana ma na obrzeżu czarny, ceramiczny nadruk często wykończony sitodrukiem. Spełnia on tylko rolę maskownicy, która przykrywa nierówną warstwę kleju i inne elementy karoserii znajdujące się pod szybą. Szyby z czarnym nadrukiem wymagają pokrycia czarnym podkładem. Czarny ceramiczny nadruk nie jest podkładem pod klej. Tłumi, ale nie całkowicie promieniowanie słoneczne. Czarny podkład zwiększa przyczepność kleju do szyby (i czarnego nadruku) oraz chroni klej poliuretanowy przed szkodliwym działaniem promieni ultrafioletowych. Brak podkładu na szybie powoduje, że szyba w krótkim czasie po wklejeniu oddziela się od kleju i wypada, np. podczas przejeżdżania przez przejazd kolejowy lub podczas awaryjnego hamowania.

Szyby Volkswagena, Skody i Seata (również Lanci) poza czarnym nadrukiem mają także fabrycznie nałożoną warstwę poliuretanu i listwę ozdobną. Są to tzw. szyby powlekane. Na szyby powlekane nie nakładamy czarnego podkładu. Warstwę poliuretanu przemywamy aktywatorem, zmywaczem uaktywniającym jego zewnętrzną powierzchnię. Nałożenie na warstwę poliuretanu czarnego podkładu jest nieprawidłowe, a nawet niebezpieczne. Czarny podkład nałożony na warstwę poliuretanu zachowuje się jak czekolada na ptasim mleczku, pęka i kruszy się przy każdym ruchu. Nie wykazuje także żadnej przyczepności do poliuretanu.

Zapamiętajmy!
Czarny podkład nakładamy tylko na szybę, na czarny ceramiczny nadruk lub na wcześniej nałożoną warstwę czarnego podkładu.

Prawidłowe przygotowanie nowej szyby nie powlekanej powinno przebiegać następująco:
a) oczyszczamy czarny pasek maskujący. Do wstępnego oczyszczenia możemy użyć środka do mycia szyb. Dokładne odtłuszczenie wykonujemy zmywaczem benzynowym lub na bazie alkoholu, ale tylko do odtłuszczania szkła lub nadruku ceramicznego. W zestawach do wklejania szyb zmywacz ten znajduje się w małej butelce z nakrętką żółtą. Należy pamiętać przy tym, żeby przemywać czystą szmatką w jednym kierunku zmieniając jej brudną powierzchnię na czystą (Rys. 4). Przesuwanie szmatki w różnych kierunkach powoduje rozmazywanie brudu.

]4[
Rys. 4

b) po odparowaniu zmywacza nakładamy cienką warstwę czarnego podkładu. W zestawach do wklejania szyb czarny podkład znajduje się w małych aluminiowych butelkach z zieloną nakrętką (Rys. 5).

]5[
Rys. 5

Jest to podkład na szybę i na polakierowaną karoserię (w systemie jedno podkładowym). W systemie dwu podkładowym rozróżnia się dwa podkłady: podkład na szybę z nakrętką zieloną i podkład na polakierowaną karoserię z nakrętką czerwoną. W tzw. systemie bez podkładowym nie występuje podkład czarny na karoserię. Jego zadanie spełnia zmywacz z niewielką zawartością przezroczystego podkładu. Natomiast na szybę konieczne jest zastosowanie czarnego podkładu. Nie zastosowanie czarnego podkładu na szybę grozi jej wypadnięciem, zależy to tylko od stopnia nasłonecznienia szyby i czasu eksploatacji.

Podkład nakładamy jednym ciągłym ruchem przy pomocy nasączonego wacika filcowego. Czas schnięcia podkładu wynosi około 15 minut w warunkach normalnych ( 20 stopni C; 50% wilg. wzgl.). Należy przy tym pamiętać, że ta świeża warstwa podkładu jest aktywna maksymalnie przez 6 godzin.

c) na wyschniętą powierzchnię podkładu nakładamy ścieg nowego kleju.

Przygotowanie nadwozia
Przygotowanie nadwozia jest łatwiejsze, ponieważ wykorzystujemy pozostałą po wycięciu szyby warstwę starego kleju. Nierówną jej powierzchnię należy wyrównać i ściąć do grubości około 1,0 – 2,0 mm na całym obwodzie otworu nadwozia (Rys. 6). Tej świeżej warstwy starego kleju nie można dotykać, przemywać i nakładać na nią czarnego podkładu. Świeża warstwa starego kleju jest najlepszym podkładem pod nowy klej. Aktywność tej świeżej warstwy wynosi maksimum 6 godzin w warunkach normalnych.

]6[
Rys. 6

W przypadku, gdy podczas wyrównywania warstwy kleju na nadwoziu, wycięta zostanie ona całkowicie lub uszkodzona zostanie warstwa lakieru, to czarny podkład nakładamy tylko na uszkodzone miejsca. Nałożenie czarnego podkładu na świeżą warstwę starego kleju powoduje utworzenie warstwy izolacyjnej dla nowego kleju. Podkład do szyb ma bardzo małą przyczepność do warstwy starego kleju. Pęka przy każdym ruchu kleju i może być łatwo usunięty przez zeskrobanie paznokciem. Szyba wklejona na tak przygotowaną powierzchnię trzyma się, lecz nie ma pewności czy będzie szczelna.

Nie zawsze na nadwoziu pozostaje warstwa starego kleju. Podczas naprawy blacharskiej często zachodzi potrzeba częściowego lub całkowitego wycięcia warstwy starego kleju. Wówczas na oczyszczoną, zagruntowaną i polakierowaną karoserię nakładamy czarny podkład pod klej.

Zapamiętajmy!
Czarny podkład nakładamy tylko na powierzchnię karoserii polakierowaną, zagruntowaną lub na miejsca w których powłoki lakierowe zostały uszkodzone do surowej blachy.

Nakładanie kleju
Technologia wklejania szyb samochodowych obejmuje także sposób przygotowania dyszy i nałożenia kleju. Dotychczas znany przekrój nakładanego ściegu kleju ma kształt trójkąta równobocznego. Jest to prawidłowy kształt nakładanego ściegu, ale ostatnie rozwiązania techniczne przodujących firm w produkcji klejów do szyb zmodyfikowały ten kształt. Kształt trójkąta w pewnych przypadkach powodował nałożenie zbyt dużej ilości kleju, a w innych przypadkach za małej ilości kleju, co jest bardzo niebezpieczne.
Nowy kształt ściegu kleju przedstawiony został na rysunku (Rys. 7). Optymalizuje on ilość zużytego kleju. To znaczy, że można zaoszczędzić klej i jednocześnie wkleić prawidłowo szybę. W nowych dyszach przyjęto szerokość 6 mm. Drugim parametrem określającym kształt ściegu kleju jest jego wysokość. Dla każdego samochodu, nawet dla tego samego modelu, wysokość ściegu kleju jest inna.

]7[
Rys. 7

Dlatego bardzo ważne jest dokładne określenie tej wysokości. Na dyszy nowego typu zaznaczone są kreskami i liczbami odległości od krawędzi dyszy, pozwalające na szybkie i precyzyjne określenie wysokości ściegu. Wysokość ściegu kleju nałożonego na karoserię, powinna wystawać 2-3 mm ponad krawędź dachu. W celu szybkiego i „bezkrwawego” przycięcia dyszy pomagają specjalistyczne cęgi. Na cęgach, podobnie jak na dyszach, zaznaczone są kreski z liczbami określającymi wysokość ściegu.

Przed nałożeniem kleju zadajemy sobie często to samo pytanie: „gdzie nałożyć klej, na szybę czy na nadwozie?”. Tym bardziej, że dobre rady kolegów, firm sprzedających kleje czy instrukcje fabryczne nawzajem się wykluczają. Ogólnie mówiąc klej możemy nałożyć na szybę lub na nadwozie. Obydwa sposoby są prawidłowe.
Nałożenie kleju na szybę daje większą pewność prawidłowego jej wklejenia, niż nałożenie kleju na nadwozie. Wyciskacz wraz z tubą kleju podczas nakładania utrzymujemy prostopadle do podłogi (Rys. 8). Gwarantuje to, że klej zawsze połączy się z nadwoziem. Klej nałożony na szybę prostopadle do podłogi ma tendencję do wychodzenia na zewnątrz, natomiast nałożony prostopadle do szyby ma tendencję wchodzenia do wewnątrz. W drugim przypadku podczas wklejania klej mógłby wejść w otwór szyby i nie połączyć się z nadwoziem.

]8[
Rys. 8

Wklejenie szyby
Przed wklejeniem szyby należy samochód ustawić na płaskiej posadzce z kołami skierowanymi na wprost. Zabronione jest wklejanie szyby, gdy samochód znajduje się na podnośniku, ramie do ustawiania nadwozia lub stoi na własnych, ale skręconych kołach. Następnie konieczne jest przymierzenie szyby do nadwozia, czyli wykonanie tzw. suchego wklejenia. Po ustawieniu i przygotowaniu odpowiednich klocków dystansowych, oznaczamy jej prawidłowe położenie. W tym celu naklejamy na szybę i nadwozie paski taśmy przylepnej w czterech miejscach: na słupkach i po obydwu stronach dachu. W miejscach styku uszczelki szyby z nadwoziem taśmę przecinamy (Rys. 9).

]9[
Rys. 9

Takie oznaczenie umożliwia pewne wklejenie szyby i prawidłowe ułożenie kleju. Po nałożeniu kleju na szybę bądź nadwozie, przykładamy szybę. Należy przy tym pamiętać, aby szyba była przykładana w płaszczyźnie równoległej do otworu szyby. Ukośne wkładanie szyby powoduje zawijanie się ściegu kleju w górnej jej części, co jest najczęstszą przyczyną przeciekania szyb wklejanych. Pewne odstępstwa od wcześniej ustalonego położenia szyby można skorygować już po przyłożeniu szyby z klejem do karoserii, nawet do 2-3 mm. Szyby nie dociskamy do nadwozia. Klej musi ułożyć się sam pod wpływem ciężaru szyby. Położenie szyby ustalamy przygotowanymi wcześniej gumowymi klockami i dociskamy lekko uszczelkę szyby na całym obwodzie, tak aby idealnie pasowała do nadwozia.