W dzisiejszych samochodach można znaleźć wiele części, które stosowane są w motoryzacji od najdawniejszych czasów. Element, o którym dziś będziemy mówić, wydaje się mało istotny, ale nie da się bez niego ruszać w drogę. W dzisiejszym artykule skupimy się na bezpiecznikach ostrzowych, jak również o przyszłości tego niepozornego urządzenia.

Do czego służy bezpiecznik ostrzowy?

Przede wszystkim należy wyjaśnić, że samochód może jeździć również bez bezpieczników, jeśli obwody są zamknięte w przewidzianych na nie miejscach.

Dlaczego więc z nich korzystamy?

Bezpiecznik to urządzenie, którego główną funkcją jest ochrona elementów obwodu – takich jak przewody, silniki elektryczne itp. – przed szkodliwym działaniem ewentualnych prądów przetężeniowych i zwarć. W praktyce oznacza to, że bezpiecznik zawiera topliwą część, np. drut, która ulega stopieniu w przypadku nadmiernego prądu, chroniąc tym samym przed zniszczeniem znacznie droższe elementy.

Kolejnym celem bezpiecznika jest niezawodne przewodzenie prądów mniejszych lub równych prądowi znamionowemu. Usunięcie bezpiecznika oznacza przerwanie obwodu.

Historia

Jak wszystkie ważne wynalazki, również bezpiecznik ma skomplikowaną przeszłość.

Z tego, co wiemy, pierwszym konstruktorem bezpieczników był francuski wynalazca Louis François Clément Breguet w 1847 r., a ich początkowym celem była ochrona przewodów telegraficznych.

W późniejszym okresie mały, zakończony metalową główką drut umieszczano we wkładzie izolacyjnym ze szkła lub ceramiki, aby łuk elektryczny i kropelki stopionego metalu powstające przy przerwaniu prądu nie powodowały dalszych uszkodzeń. W jeszcze późniejszym okresie powstały kolejne modyfikacje, o coraz większej wydajności i możliwości sprostania coraz bardziej skomplikowanym potrzebom.

Bezpiecznik ostrzowy w przemyśle motoryzacyjnym

Bezpieczniki samochodowe przeznaczone są do ochrony przewodów i urządzeń elektrycznych w samochodach i w tym sensie idealnie wpasowują się w słownikową definicję. W tej branży zakres ich typów i rozmiarów jest bardzo szeroki.

Jeśli chodzi o główne typy, musimy podkreślić jedno; większość nowoczesnych bezpieczników samochodowych to bezpieczniki ostrzowe. Formalnie wszystkie są bardzo podobne, ich obudowa jest z kolorowego plastiku, a dwa „ostrza” wystają z niej równolegle. W zależności od zastosowania, mogą być montowane w blokach, uchwytach lub panelach bezpiecznikowych.

Zasada działania

Bezpieczniki samochodowe są jednorazowego użytku, należy je wymienić, gdy się stopią – zwykle zdarza się to dość rzadko i można je uznać za praktycznie bezobsługowe.

Regularna konserwacja nie jest więc wymagana i w większości przypadków wystarczą zwykłe oględziny, aby stwierdzić, czy bezpiecznik jest nadal w zadowalającym stanie. Sam fakt, że dany obwód nie działa kieruje nas od razu do odpowiedniego bezpiecznika. Niekoniecznie jednak dzieje się tak z powodu zużycia bezpiecznika, możliwe jest, że usterka znajduje się w innym miejscu, dlatego warto skontaktować się z serwisem w celu dokonania dokładniejszych oględzin.

Istnieją przypadki, w których kontrola wzrokowa jest niemożliwa lub trudna. W takich przypadkach warto sprawdzić bezpieczniki za pomocą urządzenia pomiarowego – np. multimetru.

Odmiany (typy) bezpieczników

Bezpieczniki ostrzowe są zasadniczo definiowane przez dwa parametry: wielkość i prąd znamionowy. Ten ostatni jest zwykle podany na górnej części obudowy bezpiecznika.

Niezwykle ważne jest zwrócenie uwagi na to, aby nie zmieniać wartości znamionowej nowego bezpiecznika, czyli nie wstawiać bezpiecznika o wyższej lub niższej wartości nominalnej w stosunku do poprzedniego. Bezpiecznik o zbyt niskiej wartości znamionowej zbyt szybko się zepsuje, zaś taki o zbyt wysokiej wartości znamionowej nie spełni swojej roli, pozwalając na ekspozycję elementów obwodu na prądy wyższe niż przewidziano.

Bywa i tak, że wartość znamionowa nie jest widoczna na bezpieczniku. Jednak nawet wtedy są sposoby, aby ją ustalić. Warto sprawdzić schemat bezpieczników w pojeździe, aby zrozumieć, jaki typ bezpiecznika znajduje się w każdej pozycji. Informacje te można znaleźć z reguły w instrukcji obsługi pojazdu.

Jest jeszcze jedna możliwość, wszak wartości znamionowe oznaczone są różnymi kolorami według normy DIN 72581. Należy pamiętać, że nie wszystkie wartości znamionowe bezpieczników są dostępne dla wszystkich rozmiarów, ale tą kwestią zajmiemy się w następnym akapicie. Obecnie w pojazdach można spotkać następujące kombinacje kolorów bezpieczników ostrzowych:

• Czarny: 1 Amper
• Szary: 2 A
• Purpurowy: 3 A
• Różowy: 4 A
• Jasnobrązowy: 5 A
• Brązowy: 7,5 A
• Czerwony: 10 A
• Niebieski: 15 A
• Żółty: 20 A
• Przezroczysty: 25 A
• Zielony: 30 A
• Pomarańczowy: 40 A
• Czerwony: 50 A
• Niebieski: 60 A
• Brązowy: 70 A
• Przezroczysty: 80 A
• Fiolet: 100 A
• Magenta: 120 A

Rozmiary bezpieczników

Jak wspomniano powyżej, wraz ze zmianą wartości znamionowych, zmieniają się również rozmiary bezpieczników ostrzowych. Norma określa sześć różnych rozmiarów:

• Micro 2: Najmniejsza wersja, charakteryzująca się wydłużonym i cienkim kształtem, z podwójnymi, łopatkowymi ostrzami
• Micro 3: Większy i proporcjonalnie szerszy bezpiecznik – jedyna wersja z trzema ostrzami – zwykle podwaja wartość znamionową
• Niskoprofilowy mini: obudowa jest nieco większa niż w przypadku Micro 2, ale ostrza są wpuszczone bardzo głęboko, dzięki czemu jest niezwykle kompaktowy
• Mini: Wykorzystuje dokładnie taką samą konstrukcję obudowy jak bezpieczniki niskoprofilowe mini, ale ostrza wysuwają się znacznie dalej i kończą się klinowym, prawie spiczastym końcem.
• Normal: jest to wersja ATO, dawniej uważano ją za „normalny” bezpiecznik – w dzisiejszym standardzie jest to już drugi co do wielkości typ; obudowa spłaszcza się w kierunku ostrzy, które są szerokie
• Maxi: Jest to obecnie największy dostępny bezpiecznik ostrzowy – ogólnie rzecz biorąc, są one wykonane do zastosowań wysoko prądowych