Układ hamulcowy to nie tylko tarcze i klocki. W jego skład wchodzi również płyn hamulcowy, który niestety nadal często pomijany jest przy serwisowaniu podstawowych elementów układu hamulcowego. To nie tylko błąd w kwestii zapewnienia bezpieczeństwa klientom, ale również ograniczenie możliwości dodatkowego zarobku warsztatu.

Badanie płynu hamulcowego – dodatkowy zysk dla warsztatów

Na polskim rynku istnieją warsztaty wyspecjalizowane w obsłudze układów hamulcowych. Określa się je mianem centrów hamulcowych, a ich działalność często prowadzona jest pod patronatem producentów referencji do układów hamulcowych. Wymiany szczęk, klocków hamulcowych, bębnów lub tarcz oraz sprawdzenie poziomu płynu – to podstawowe czynności obsługowe świadczone niemal przez każdy warsztat samochodowy w Polsce. Rzadko natomiast stosowana jest praktyka sprawdzenia właściwości płynu hamulcowego. Sprawdzeniu powinna podlegać temperatury wrzenia, będąca miarą zawartości wody w płynie. Obecność wody znaczącą pogarsza, skuteczność działania hamulców. Wielu właścicieli warsztatów zapomina, że taka usługa może być dodatkowym zarobkiem.

Inwestycje w sprzęt i ludzi

Niektóre warsztaty zdają sobie sprawę, że do zwiększenia zarobków niezbędne są inwestycje w nowy sprzęt. Testery płynu hamulcowego można zakupić u dystrybutorów, a ich ceny wynoszą około 2 000 zł. Przyrządy te, za pomocą diod lub wyświetlaczy, wskazują procentową zawartość wody w płynie hamulcowym, a badanie takie trwa jedynie kilka minut.

Często zakup specjalistycznych urządzeń do pomiarów i badań właściwości płynów hamulcowych podyktowany jest zmianą świadomości warsztatów, w odniesieniu do zagadnień obsługi układów hamulcowych, co jest efektem szkoleń technicznych, jak również koniecznością serwisowania i napraw coraz nowszych samochodów, wyposażonych w układy hamulcowe wymagające indywidualnej metodyki obsługi – mówi Jerzy Kaparuk, Doradca Techniczny Ferdinand Bilstein Polska.

Ważne jest także przykładanie uwagi do poziomu wiedzy technicznej pracowników. Mechanicy powinni się stale edukować i uczestniczyć w przeznaczonych dla nich szkoleniach. Dla przykładu niech posłuży właśnie wymiana płynu hamulcowego – kiedyś czynność ta polegała na odkręceniu odpowietrznika i przetłaczaniu płynu w celu pozbycia się pęcherzyków powietrza z układu. W dawniej stosowanych konstrukcjach układów podstawowymi mechanizmami były tylko pompy hamulcowe, później uzupełniono je o bloki elektrohydrauliczne układów ABS, ale jeszcze prostej konstrukcji. Obecnie układu hamulcowego nowej generacji nie da się skutecznie odciążyć z płynu hamulcowego, a tym samym odpowietrzyć poprzez odkręcanie odpowietrzników i wytwarzanie ciśnienia. Mechanik musi to wiedzieć, a wiedzę wykorzystać w praktyce podczas codziennej pracy.

W nowych generacjach układów hamulcowych konieczność zastosowania urządzenia do odpowietrzania układów hamulcowych jest niezwykle istotna i związana jest z wykorzystaniem nowych technologii.

Wynika to z zastosowania rozbudowanych układów sterowania pracą układu hamulcowego i powiązaniu z układami wspomagającymi pracę kierowcy. Znaczenie ma również podział układu hamulcowego, nie zawsze diagonalny oraz zastosowanie układów z mechanizmami zasilającymi energią typu nadciśnieniowego. W przypadku obsługi nowoczesnych układów hamulcowych zawsze należy posiłkować się zaleceniami producenta w zakresie czynności obsługowych, co wynika z faktu, że w takim samym samochodzie mogą być zastosowane różne układy hamulcowe – na przykład różnych producentów – dodaje Jerzy Kaparuk.

Kto powinien być odpowiedzialny za sprawdzenie płynu hamulcowego?

Obowiązujące obecnie w Polsce rozporządzenie o obowiązkowych badaniach technicznych pojazdów realizowanych w Stacjach Kontroli Pojazdów nie zawiera nakazu kontroli parametrów płynu hamulcowego. Tylko warsztaty mają realną możliwość zbadania płynu i w związku z tym powinny to robić, nie tylko dla zarobku, ale też dla bezpieczeństwa swoich klientów. Badanie płynu hamulcowego w SKP może się odbyć w jedynie w przypadku, kiedy diagnosta stwierdzi nieprawidłowości związane bezpośrednio z działaniem układu hamulcowego.

Do tych niedomagań można przykładowo zaliczyć między innymi ubytek lub wyciek płynu hamulcowego, przypuszczenie, że układ może być zalany płynem niezgodnym ze specyfikacją, uszkodzenie pompy hamulcowej, zapowietrzenie układu, uszkodzenia przewodów hamulcowych, wahania i niewystarczającą wartość siły hamowania – wylicza wylicza Doradca Techniczny Ferdinand Bilstein Polska.

Nowe wymagania względem płynów hamulcowych

Nie należy zapominać, że zmiany dotyczą także płynów hamulcowych – wprowadzane są nowe specyfikacje uwarunkowane wieloma aspektami. 

Po pierwsze chodzi o bezpieczeństwo związane ze skutecznością i zwiększeniem czasu reakcji działania hydraulicznych układów hamulcowych. Bardzo często normą jest „wyręczanie” kierowcy z procedury uruchamiania układu hamulcowego poprzez wprowadzanie tzw. programów asystujących (wspomagających pracę kierowcy). Drugim ważnym aspektem jest ekologia – płyny muszą być proekologiczne, biodegradowalne. W tym przypadku ważną rolę odgrywają regulacje prawne w zakresie ochrony środowiska naturalnego. Niezmiernie istotny jest również aspekt technologiczny, który wymaga zastosowania dedykowanych urządzeń do odciążania układu z płynu, jego ponownego napełniania i odpowietrzania – mówi Jerzy Kaparuk, Doradca Techniczny Ferdinand Bilstein Polska.

Wszelkie typu zmiany konstrukcyjne dokonywane w układach hamulcowych, mają także duży związek z tendencją downsizingu – przekłada się ona również na elementy składowe układu hamulcowego. Bloki elektrohydrauliczne zawierające duże ilości par precyzyjnych lub mechanizmy hamujące o znacznie zredukowanych masach muszą mieć znacznie zminiaturyzowane części składowe, ale jednocześnie muszą gwarantować wymaganą skuteczność działania układu hamulcowego. Te wszystkie cechy nakładają na producentów samochodów stosowanie płynów o ściśle określonych specyfikacjach.

Dlatego też, podobnie jak w przypadku zmian technicznych i konstrukcyjnych, również zdobywanie wiedzy w kierunku rozwoju płynów może być sposobem na zwiększenie obrotów warsztatów. W związku ze wzrostem znaczenia wymiany płynu hamulcowego i jego roli w nowoczesnych układach hamulcowych może to być przyszłościowa usługa.