Układ zapłonowy to, pomijając sterowanie (czy to elektroniczne, czy mechaniczne), przede wszystkim świece zapłonowe, przewody zapłonowe (jeśli jest to konstrukcja z przewodami) oraz cewka lub cewki zapłonowe. Niesprawność każdego z tych elementów układu niesie za sobą ryzyko poważnych uszkodzeń silnika, jego osprzętu a niejednokrotnie może doprowadzić nawet do pożaru pojazdu.

W niniejszym artykule przybliżymy nieco zagadnienia niedomagania układu zapłonowego związanego z jego sercem, czyli cewką. Bez niej silnik się nie uruchomi, a niesprawna przysparza wielu kłopotów. Przyjrzyjmy się zatem najczęściej występującym objawom awarii cewki zapłonowej:

• Trudności z uruchomieniem silnika. Oczywiście taki problem nie musi oznaczać kłopotów z cewką i konieczna może okazać się dalsza, bardziej szczegółowa diagnostyka. Jednak, gdy np. pojazd posiada układ z indywidualnymi cewkami dla każdego cylindra, można zaobserwować, iż w części cylindrów dochodzi do zapłonu mieszanki. Może to oznaczać niesprawność tylko w części układu zapłonowego – w tym przypadku jednej lub kilku cewek, jako że o niej jest ten artykuł.
• Nierównomierność pracy silnika na biegu jałowym. Jeżeli jedna lub więcej cewek, lub jej/ich terminale są niesprawne, może to doprowadzać do zauważalnej niestabilności biegu jałowego. Symptom ten jest stosunkowo łatwy do zauważenia, ponieważ silnik na biegu jałowym powinien pracować z ustaloną, jednostajną prędkością obrotową. Wszelkie odchylenia są zatem zauważalne czy słyszalne bez żadnej aparatury pomiarowej.
• Przerwy w zapłonie – wypadanie zapłonów. Silnik, który szarpie, wpada w wyczuwalne wibracje lub wykazuje inne nieprawidłowości z przebiegiem procesu spalania, może mieć uszkodzoną cewkę zapłonową. Powyższe objawy świadczą bowiem o braku procesu spalania (lub jego upośledzeniu) w jednym lub więcej cylindrów. Często przyczyną takiego stanu rzeczy są nieprawidłowości związane ze stanem cewki zapłonowej, jednak to niejedyny powód, dlatego należy przeprowadzić dokładną diagnostykę innych elementów układu, łącznie z analizą kodów usterek zapisanych w sterowniku (jeśli samochód posiada taką możliwość).
• Backfiring (backfire) – strzelanie do kolektora ssącego. Niezwykle groźne zjawisko, często występujące w samochodach zasilanych LPG jednak dochodzi do niego również w samochodach bez takiej instalacji. Objawia się głośną, niekontrolowaną eksplozją w kolektorze ssącym, który może go jednocześnie zniszczyć oraz elementy tam się znajdujące (np. czujnik MAP czy przepływomierz).W przypadku zasilania LPG do zdarzenia tego dojść może w dwojaki sposób. Mieszanka LPG spala się nieco wolniej niż mieszanka benzyny, dlatego jej część może nie ulec spaleniu w cylindrze przed otwarciem się zaworu wydechowego. Jej dopalenia następuje zatem w kolektorze wydechowym. W wyniku tzw. przekrycia zaworów (moment, kiedy w tym samym czasie otwarte są zawory ssące i wydechowe) dochodzi do przedwczesnego zapłonu mieszanki (w kolektorze ssącym) jeszcze zanim ta napłynie cylindra. Wtedy dochodzi do słyszalnej, niekontrolowanej eksplozji. Zjawisko to jest niejako „potęgowane” w samochodach wyposażonych w silnik o zmiennych fazach rozrządu, gdzie czas trwania przekrycia zaworów jest zmienny i może trwać dłużej.Ten sam efekt może wywołać niesprawna cewka zapłonowa, która dokona wyładowania, w wyniku przebicia, do cewki sąsiadującego cylindra, generując iskrę w chwili trwania w nim suwu ssania. Wtedy również może dojść do niekontrolowanego zapłonu w kolektorze ssącym.Taki przebieg może mieć miejsce niezależnie, czy pojazd jest zasilany benzyną, czy LPG.

• Zwiększone zużycie paliwa. Jest naturalną konsekwencją niepoprawnie działającego układu zapłonowego. Jeżeli silnik nie osiąga dostatecznej mocy, wówczas czy kierowca, czy sterownik silnika próbuje to zrekompensować większą dawką paliwa, co objawia się większym, średnim zużyciem paliwa. Nowoczesne silniki (większa ilość czujników) powinny wykryć taką sytuację i poinformować o niedomaganiach poprzez kontrolkę na tablicy rozdzielczej oraz kodami usterek w sterowniku. Samo diagnoza samochodu nie wskaże nam wprost na usterkę cewki, ale doświadczony mechanik będzie potrafił prawidłowo zinterpretować wszystkie objawy i informacje.

Gdy diagnoza wykaże awarię cewki zapłonowej warto, żeby wymieniane elementy były wysokiej jakości. Dobra cewka powinna gwarantować mocną i powtarzalną iskrę co pozwala na utrzymanie optymalnego procesu spalania oraz wysokich osiągów silnika. Powinna być odporna na drgania, agresywne środowisko (wilgoć w połączeniu z olejami czy innymi płynami), a jej styki odporne na utlenianie się.

Mając na uwadze konsekwencje związane z nieprawidłową pracą cewki, warto dokonywać regularnie przeglądu układu zapłonowego, a w razie konieczności wymiany cewki wybrać tą od renomowanego producenta, co w perspektywie czasu pozwoli zaoszczędzić pieniądze.