Wielu kierowców zna pojęcie klocków „twardych” i „miękkich” nie wiedząc jednocześnie, co dokładnie kryje się pod tymi nazwami. Należy rozróżnić twardość klocków jako odczucie kierowcy, twardość jako własność materiału, a także zapoznać się z bardziej precyzyjną klasyfikacją. Przedstawiamy ją w artykule.

Klocki hamulcowe – miękkie czy twarde?

Jeśli weźmiemy pod uwagę odczucia kierowcy, to klocki hamulcowe możemy podzielić na twarde i miękkie ze względu na ich ściśliwość. Te o większej ściśliwości dają poczucie miękkości układu hamulcowego. Na odczucie zbyt dużej miękkości ma też wpływ stan elementów układu hamulcowego. Bardzo możliwe, że konieczne będzie przeprowadzenie odpowietrzenia i kontroli przewodów hamulcowych.

W przypadku twardości jako własności materiału (a tym samym utożsamiane z tym często zużycie klocków i tarcz hamulcowych) sprawa jest nieco bardziej skomplikowana. W takiej klasyfikacji i w uproszczeniu do klocków „twardych” zaliczamy najczęściej klocki metaliczne/półmetaliczne (metallic/semi-metallic) zaś do „miękkich” tzw. NAO (non-asbestos organic) czy bez/nisko-metaliczne (non/low-metallic).

W rzeczywistości to, czy klocki są „twarde” czy „miękkie” zależy przede wszystkim od rodzaju i proporcji składników zastosowanych w danej mieszance ciernej, a także parametrów ich przetwórstwa. Klocki mogą być „miękkie” (w bezpośrednim pomiarze ich twardości), jednak mogą posiadać w swoim składzie bardzo twarde składniki, powodujące np. nadmierne zużycie tarcz hamulcowych.

– Materiały cierne na klocki hamulcowe składają się z kilkunastu do kilkudziesięciu różnych składników, a każdy z nich ma swój pozytywny i negatywny wpływ na pracę hamulców. Podczas hamowania w parze ciernej (klocek – tarcza hamulcowa) zachodzi wiele procesów fizycznych i chemicznych. Jedne składniki powodują np. podwyższenie współczynnika tarcia kosztem zwiększonego zużycia tarczy, inne zaś redukują destrukcyjny wpływ tego pierwszego, jednak z pogorszeniem innych parametrów. Wszystko zależy zatem od ich wzajemnych oddziaływań i proporcji oraz warunków, jakim została poddana para cierna – wyjaśnia Dawid Tarchała, kierownik działu Badań i Rozwoju klocków hamulcowych firmy Steinhof.

Miękkie klocki hamulcowe 

W potocznym rozumieniu, miękkie klocki hamulcowe to takie, które pozwalają odczuć wysoką skuteczność już przy lekkim wciśnięciu hamulca. Tego typu hamulce szybko się zużywają, ale jednocześnie wolniej zużywają tarcze hamulcowe. Mogą też więcej pylić. Miękkie klocki hamulcowe szybciej dopasowują się do tarczy, przez co redukują powstawanie nieprzyjemnych dźwięków podczas hamowania (ale za to zużywają się szybciej).

Twarde klocki hamulcowe 

Jako twarde klocki hamulcowe najczęściej określamy te, które w celu osiągnięcia skuteczności, wymagają mocniejszego dociśnięcia hamulca. Często takie hamulce posiadają niższy, bardziej stabilny współczynnik tarcia niż ich “miękkie” odpowiedniki. Twarde klocki hamulcowe wolniej się zużywają, ale szybciej zużywają tarcze hamulcowe. Często też charakteryzują się mniejszym pyleniem.

Klocki hamulcowe twarde czy miękkie – które wybrać?

Producenci klocków hamulcowych muszą spełnić szereg rygorystycznych norm i wymagań. Są to m.in. testy:

• charakterystyki tarciowej materiałów,
• wytrzymałości połączenia materiału ciernego z płytką nośną,
• ściśliwość według regulaminu ECE R90.

Dobór odpowiednich klocków do tarcz hamulcowych powinien polegać na wytycznych producenta, który badał ze sobą wybrane elementy. Wtedy może on poświadczyć, że taki układ optymalnie spełnia swoje zadanie.

Niektórzy kierowcy decydują się na „ulepszenie” swoich pojazdów wybierając produkty, które teoretycznie mają poprawić parametry układu hamulcowego. Często jednak osiągnięty efekt nie jest zadowalający – zastosowane klocki hamulcowe bardzo szybko zużyły tarcze lub nie zapewniają hamowania zgodnego z oczekiwaniami kierowcy.

Klocki hamulcowe projektowane są pod konkretne zastosowania, dlatego modele przeznaczone do pojazdów sportowych nie zagwarantują nam lepszej skuteczności podczas codziennej eksploatacji w mieście. Z dużym prawdopodobieństwem wpłyną one wręcz negatywnie na pojazd. Najlepiej jest dobierać produkty zgodne z zaleceniami producenta danego pojazdu.

Charakterystyka klocków hamulcowych 

Posługiwanie się terminem klocków miękkich i twardych nie pozwala na właściwy dobór klocków hamulcowych. Producenci w specyfikacji nie podają takiego parametru. Znajdziemy tam informacje o ściśliwości, ale nie ma to na celu określenia twardości klocków hamulcowych z perspektywy użytkowników. Takie pomiary wykonuje się w celu kontroli jakości produktów.

Aby wybrać odpowiednie klocki hamulcowe, należy wziąć pod uwagę kilka różnych parametrów: 

• współczynnik tarcia na zimno (initial-bite), który określa odczucia przy lekkim wciśnięciu hamulca,
• dozowanie – precyzja dozowania siły hamowania podczas nacisku na dźwignię hamulca,
• górna temperatura stabilnej pracy, czyli odporność termiczna na przegrzanie,
• współczynnik tarcia klocków hamulcowych po rozgrzaniu,
• odporność na fading (skuteczność po kilkukrotnym hamowaniu przy wysokich prędkościach),
• poziom pylenia.

Jakie klocki hamulcowe wybrać? Podsumowanie 

Pojęcia “twarde” i “miękkie” klocki hamulcowe dla wielu osób posiadają różne znaczenia. Dla niektórych jest to stopień hamowania, a dla innych – stopień zużycia mieszanki lub poziom pylenia. Aby uniknąć nieporozumień i dobrać klocki hamulcowe odpowiednie do pojazdu, należy brać pod uwagę bardziej szczegółowe, podane wyżej parametry, a także właściwości sugerowane przez producenta pojazdu.