Filtry powietrza nie są tak prostą konstrukcją, jak mogłoby się wydawać. Do budowy wielu z nich używa się specjalnego niepalnego medium filtracyjnego, które zapobiega rozprzestrzenianiu się ognia w razie zdarzenia drogowego lub pożaru w komorze silnikowej.

Media filtracyjne używane do produkcji filtrów powietrza dzielą się na dwie zasadnicze kategorie charakteryzujące się odmiennymi właściwościami:

  · Pierwsza kategoria to całkowicie syntetyczne media filtracyjne zbudowane z włókien syntetycznych. Ten typ materiału nie wymaga użycia substancji odpornych na ogień, ponieważ nie zawiera łatwopalnych naturalnych włókien i ulega stopieniu w przypadku kontaktu z ogniem.
 · Druga kategoria to tzw. medium kombinowane, zbudowane z mieszaniny celulozy oraz włókien syntetycznych. W tego rodzaju medium, w większości zbudowanego z naturalnych, jednocześnie potencjalnie łatwopalnych włókien, zagrożenie zapłonem może być zredukowane poprzez aplikację specjalnej żywicy nadającej właściwości ognioodporne.

Powyższe rozwiązanie nie jest uregulowane prawnie, jednakże wielu producentów samochodów wymaga by medium filtrów powietrza, stosowanych podczas pierwszego montażu, cechowało się odpornością na zapłon. Pozwala to przejść z wynikiem pozytywnym zarówno przez wewnętrzne jak międzynarodowe testy na niepalność takie jak DIN 53438 part3. Wiodący producenci filtrów, wśród nich SOGEFI Filter Division, oferują szeroki wybór filtrów powietrza wyposażonych w niepalne medium kombinowane, które warto stosować również na rynku wtórnym.

Już w fazie produkcji medium filtracyjne jest impregnowane specjalnie wzbogaconą żywicą, która powoduje odporność surowca na ogień. Z reguły impregnowane medium filtracyjne zawiera od 25% do 30 % żywicy, podczas gdy zwykłe medium – najwyżej 20%. Pomimo, że impregnowane medium może ulec zapłonowi, ognisko zapalne bardzo szybko gaśnie powodując jedynie minimalne straty oraz nie pozwalając na rozprzestrzenienie się ognia.

Efekt niepalności jest rezultatem trzech cech specjalnej żywicy. Po pierwsze, żywica wydziela azot (N2), który, jako gaz obojętny, tłumi ognisko zapalne. Po drugie, żywica wydziela wodę, obniżając temperaturę poniżej temperatury zapłonu. Po trzecie, uwalnia kwas powodujący utlenianie włókien celulozy, które przez to nabywają właściwości niepalnych. Warto zaznaczyć, że zastosowanie niepalnej żywicy nie ma wpływu na cenę i efektywność materiału filtracyjnego. Dzięki niej filtr nie tylko nadal będzie spełniał wszystkie swoje zadania, ale dodatkowo będzie odporny na ogień.

Czy w praktyce niepalność jest rzeczywiście istotną zaletą? Musimy zdawać sobie sprawę, że istnieje potencjalne ryzyko zapłonu silnika wywołanego przez wyrzucony niedopałek papierosa. W 1999 roku miała miejsce katastrofa w tunelu pod Mont Blanc. Belgijska ciężarówka transportowa przewożąca mąkę i margarynę uległa zapłonowi w tunelu, a ogień rozprzestrzenił się powodując śmierć 39 osób. Głównym powodem zapłonu był właśnie papieros wyrzucony przez okno pojazdu poprzedzającego ciężarówkę. Najprawdopodobniej niedopałek dostał się do silnika przez otwór w grillu, powodując zapłon komory silnika, a następnie ogień rozprzestrzenił się na filtr powietrza.

Wnioski z analizy katastrofy Mont Blanc stały się kamieniem milowym jeśli chodzi o opracowanie niepalnego medium filtracyjnego stosowanego w filtrach powietrza (takie medium było już wcześniej stosowane w filtrach kabinowych). Volvo, producent feralnej ciężarówki, było jedną z pierwszych, który wprowadził modyfikacje zapobiegające podobnym zdarzeniom, stosując na szeroką skalę filtry powietrza wyposażone w niepalne medium. Idąc jego śladem, wielu wiodących producentów również wprowadziło modyfikacje w projektach samochodów osobowych. Zmiany polegały m.in. na zabezpieczeniu wlotu powietrza dodatkową siatką (grillem).

W 100% niepalne oryginalne filtry powietrza są obecnie stosowane na pierwszy montaż w silnikach Peugeot Citroën DV6/DV4 (1.6 l oraz 1.4 l benzyna), Peugeot Citroën DW12 (2,2 l diesel), Peugeot Citroën ET3 (1,4 l benzyna) oraz Peugeot Citroën DW10/DW12 (2,0 l oraz 2.2l diesel). Oprócz tego, filtry tego typu stosuje się na pierwszy montaż w silnikach Renault K7/K9 (1,5 l diesel), Opel Corsa, Fiat Punto i wielu innych.

Oprócz filtrów powietrza, niepalne media są stosowane również w innych sektorach filtracyjnych, potencjalnie narażonych na zapłon. W sektorze filtrów kabinowych użycie niepalnego medium filtracyjnego od kilku lat jest obowiązkowe jeśli chodzi o pierwszy montaż, gdzie każdy pojazd musi spełniać warunki określone w przepisach FMVSS302.
W sektorze samochodów ciężarowych obowiązek ten nie został jeszcze prawnie uregulowany; mimo to producenci samochodów w większości przypadków wymagają stosowania niepalnego medium filtracyjnego.

Oczekuje się, że w pojazdach nowej generacji niepalne media będą stosowane w filtrach powietrza obowiązkowo, również na rynku wtórnym.