Coraz większa masa samochodów oraz moc i moment obrotowy stosowanych w nich silników sprawiają, że sprzęgła muszą sprostać coraz większym obciążeniom. Szczególnie zaś dotyczy to pojazdów napędzanych jednostkami wysokoprężnymi. W związku z tym specjaliści z ZF Services zalecają kierowcom wizytę w warsztacie nawet wtedy, gdy zauważą pozornie niewielkie problemy podczas ruszania.

W ciągu ostatnich dziesięciu lat przeciętna moc silnika nowoczesnych samochodów osobowych zwiększyła się z 90 do 103 kW. Jeszcze bardziej wzrósł moment obrotowy silników Diesla, obecnie 400 Nm nie jest już niczym wyjątkowym. Jednocześnie masa pojazdów zwiększyła się średnio o 50 kilogramów. Wszystkie te zmiany skutkują coraz większym obciążeniem sprzęgła, którego zadaniem jest przekazywanie momentu obrotowego między silnikiem a skrzynią biegów.

Specjaliści z ZF Services zaobserwowali ponadto jeszcze jedno zjawisko: „Z powodu większej mocy silnika wielu kierowców nie zdaje sobie sprawy z masy holowanej przez nich przyczepy. Nawet jeżeli ich mocny SUV jest w stanie uciągnąć dwutonową przyczepę na nierównej drodze, taka jazda jest bardzo obciążająca dla sprzęgła.”

Łatwiej o uszkodzenie

Wszystko to razem sprawia, że uszkodzenia systemu sprzęgła nie należą do rzadkości. Znamienne przy tym, iż niedomagania, które na początku często wydają się nieistotnym problemem, jak na przykład nieznaczne szarpanie w trakcie ruszania, potrafią rychło doprowadzić do konieczności przeprowadzenia kosztownej naprawy.

Szczególnie łatwo do uszkodzenia sprzęgła dochodzi, gdy jest ono stale poddawane zbyt dużemu obciążeniu, np. podczas holowania ciężkiej przyczepy. Wynikające z nadmiernego obciążenia tarcie (tak podczas ruszania, jak i przy zmianie biegów), między tarczą sprzęgła a dociskiem lub kołem zamachowym, może skutkować miejscowym nadmiernym wzrostem temperatury. W punkcie takim silnie rośnie ryzyko wystąpienia pęknięć zarówno powierzchni tarczy docisku, jak i powierzchni koła zamachowego, a także uszkodzenia powierzchni tarczy sprzęgła. Ponadto w przypadku kół dwumasowych (DMF) nadmierny wzrost temperatury stwarza dużą groźbę awarii tegoż koła, ponieważ specjalny smar stosowany w DMF twardnieje pod wpływem długotrwałego oddziaływania wysokiej temperatury. Gdy zaś zrobi się twardy, koło wkrótce ulegnie awarii i trzeba będzie je wymienić.

Inne możliwe przyczyny awarii sprzęgła to zanieczyszczenie powierzchni ciernych smarem, olejem lub płynem hamulcowym. Do sytuacji takiej dochodzi na skutek niesprawności uszczelniacza wału korbowego lub wałka sprzęgłowego, zbyt dużej ilości smaru nałożonej na wałek sprzęgłowy oraz nieszczelności hydraulicznego systemu sterowania sprzęgłem. W efekcie zmniejsza się współczynnik tarcia między tarczą sprzęgła a współpracującymi z nią powierzchniami, sprzęgło nie jest w stanie przenieść zakładanego momentu obrotowego i zaczyna się ślizgać.

Należy tu podkreślić, że nawet nieznaczne ilości oleju czy smaru potrafią zakłócić działanie sprzęgła w trakcie ruszania pojazdu. Dlatego przed zamontowaniem nowego trzeba koniecznie ustalić skąd olej, smar czy płyn wzięły się na starym sprzęgle i dokonać stosownej naprawy. W przypadku pojazdów z hydraulicznym układem sterowania sprzęgła skontrolować należy także czy nie doszło do zapowietrzenia tego układu, gdyż wówczas sprzęgło również nie będzie działało tak jak powinno. Powodem jego złej pracy mogą być ponadto zużyte łożysko wałka sprzęgłowego w wale korbowym, czy nieprawidłowe ustawienie skrzyni biegów względem silnika.

Generalnie jako żelazną zasadę należy przyjąć, że przed zainstalowaniem nowego sprzęgła, trzeba koniecznie ustalić, co było powodem przedwczesnej awarii starego. W przeciwnym razie awaria szybko może się powtórzyć.

Warto przestrzegać

Podczas wymiany niezwykle istotne jest również przestrzeganie kilku reguł pozwalających w przyszłości uniknąć zupełnie zbędnych kłopotów. Oto co radzą specjaliści z ZF Services:

•     Najważniejsze jest zachowanie czystości. Nawet dotknięcie powierzchni ciernych sprzęgła tłustymi dłońmi może skutkować jego późniejszym nieprawidłowym funkcjonowaniem.
•     Piasta sprzęgła powinna zostać nasmarowana. Trzeba jednak pamiętać, by smaru nie było zbyt dużo, gdyż siła odśrodkowa spowoduje rozrzucenie jego nadmiaru, a gdy dostanie się on na tarczę sprzęgła, dojdzie do jego awarii.
•     Przed montażem tarczy trzeba skontrolować, czy jej bicie osiowe nie jest zbyt duże.
•     Podczas wsuwania  wałka sprzęgłowego w otwór piasty sprzęgła nie należy używać zbyt dużej siły, by nie doszło do uszkodzenia wielowypustu piasty.
•     Wszystkie śruby, zarówno mocujące docisk, jak i skrzynię biegów do silnika, powinny być przykręcane w kolejności przewidziane w instrukcji serwisowej pojazdu (zwykle na krzyż) i podawanym w niej momentem.

Specjaliści z ZF Services zalecają ponadto dokładną inspekcję całego systemu sterowania sprzęgła oraz ewentualną wymianę zużytych części. Jeżeli pojazd wyposażony jest w koncentryczny wysprzęglik (CSC), to prewencyjnie należy go wymienić wraz ze sprzęgłem.

Na stronach

Na koniec nie od rzeczy będzie wspomnieć, że w ofercie ZF Services znajdują się sprzęgła, dwumasowe koła zamachowe i elementy systemu sterowania sprzęgła renomowanej marki SACHS. Oferta obejmuje także zestawy sprzęgła wraz z wszystkimi elementami niezbędnymi do wykonania naprawy. Więcej informacji na ten temat można uzyskać na stronie www.zf.com/sachs. Z kolei ze strony www.zf.com/serviceinformation pobrać można dodatkowe informacje serwisowe przygotowane przez specjalistów z ZF Services.