Przełom roku wiąże się często ze zmianami, z nadejściem czegoś nowego, oczekiwanego jako dalszy postęp naszego rozwoju. Tak też będzie z regulacjami prawnymi obejmującymi swoją materią funkcjonowanie stacji kontroli pojazdów.
Obecnie trwają prace nad ostatecznym kształtem ustawy zmieniającej ustawę „Prawo o ruchu drogowym” . W trakcie spotkań i konsultacji pomiędzy Ministerstwem Infrastruktury a Polską Izbą Stacji Kontroli Pojazdów, uzgodniono wiele elementów tego projektu. Poniżej przedstawimy kilka istotnych jego szczegółów.

Likwidacja pierwszego badania technicznego

Nowelizacja ustawy „Prawo o ruchu drogowym” wynika przede wszystkim z konieczności dostosowania polskiego prawa do wyroku Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu z dnia 5 czerwca 2008 r., sygn. akt C-170/07, dotyczącego pierwszych badań technicznych pojazdów sprowadzonych z zagranicy.
Komisja Europejska zarzuciła Polsce, że wymóg przeprowadzania tych badań narusza art. 28 TWE, czyli swobodny przepływ towarów. Ostatecznie sprawa znalazła swój finał w Trybunale, który w przytoczonym wyroku stwierdził naruszenie prawa wspólnotowego przez nasz kraj. Spowodowało to konieczność dostosowania polskich przepisów do wymogów dyrektywy. W przeciwnym razie Polsce groziłyby wysokie sankcje finansowe za nieprzestrzeganie wyroku ETS.

Ministerstwo Infrastruktury przygotowało nowelizację ustawy „Prawo o ruchu drogowym”. Zgodnie z nią zostaną zlikwidowane pierwsze badania techniczne, a nowy system badań technicznych będzie dzielił je na okresowe i dodatkowe.
Pojazdy sprowadzane z zagranicy będą przed pierwszą rejestracją na terytorium RP podlegały okresowemu badaniu technicznemu wykonywanemu po raz pierwszy. Wszystkie pojazdy importowane spoza terenu Unii Europejskiej będą także podlegały tej procedurze.
Dla pojazdu pochodzącego z państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, będą istniały wyjątki. Takiemu badaniu nie będzie podlegał:
1) nowy pojazd, na którego typ zostało wydane świadectwo homologacji lub zostało wydane zwolnienie z obowiązku homologacji
2) nowy pojazd sprowadzony z zagranicy, na którego typ zostało wydane świadectwo homologacji zgodnie ze wspólnotową procedurą homologacji przez właściwy organ państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym

3) zarejestrowany pojazd sprowadzony z Europejskiego Obszaru Gospodarczego, na którego typ zostało wydane świadectwo homologacji zgodnie ze wspólnotową procedurą homologacji, a od dnia pierwszej rejestracji za granicą nie upłynęło więcej niż 3 lata
4) zarejestrowany pojazd sprowadzony z Europejskiego Obszaru Gospodarczego, w którego dowodzie rejestracyjnym lub innym dokumencie wydanym przez właściwy organ państwa należącego do EOG przedstawionym do rejestracji, zawarta jest informacja o wykonanym badaniu technicznym i jego terminie ważności.
Te wyjątki nie będą dotyczyły taksówki osobowej, pojazdu uprzywilejowanego lub pojazdu odpowiednio przystosowanego lub wyposażonego zgodnie z przepisami o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych, pojazdu z zamontowanym urządzeniem technicznym podlegającym dozorowi technicznemu oraz pojazdu przystosowanego konstrukcyjnie do ruchu lewostronnego, które będą podlegały okresowemu badaniu technicznemu wykonywanemu po raz pierwszy bez względu na kraj pochodzenia.
Jeśli okaże się, że nie ma wystarczających danych do zarejestrowania pojazdu, starosta będzie mógł skierować taki pojazd na dodatkowe badanie techniczne w celu identyfikacji lub ustalenia danych niezbędnych do jego rejestracji.

Nowy podział SKP

Drugą istotną zmianą wynikającą z nowelizacji ustawy „Prawo o ruchu drogowym” będzie nowy podział stacji na:
• podstawowe, przeprowadzające badania okresowe i niektóre badania dodatkowe pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t
• okręgowe, przeprowadzające badania okresowe i dodatkowe wszystkich pojazdów

Stacje podstawowe będą mogły wykonywać następujące badania dodatkowe oraz czynności:
1) badanie techniczne pojazdu przystosowanego do zasilania gazem
2) badanie techniczne pojazdu skierowanego na badania techniczne przez organ kontroli ruchu drogowego w razie uzasadnionego przypuszczenia, że: zagraża bezpieczeństwu ruchu, narusza wymagania ochrony środowiska, uczestniczył w wypadku drogowym, w którym zostały uszkodzone zasadnicze elementy nośne konstrukcji nadwozia, podwozia lub ramy lub noszący ślady uszkodzeń albo którego stan techniczny wskazuje na naruszenie elementów nośnych konstrukcji pojazdu, mogące stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego
3) badanie techniczne pojazdu skierowanego przez starostę:

a) w celu identyfikacji lub ustalenia danych pojazdu niezbędnych do jego rejestracji
b) jeżeli z dokumentów przedstawionych do jego rejestracji wynika, że uczestniczył on w wypadku drogowym
4) badanie techniczne pojazdu, który ma być używany jako taksówka osobowa lub bagażowa, pojazd uprzywilejowany, pojazd do nauki jazdy, pojazd do przeprowadzania egzaminu państwowego
5) badanie techniczne pojazdu, w którym została dokonana naprawa wynikająca ze zdarzenia powodującego odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia określonego w grupie 3 i 10 działu II załącznika do ustawy o działalności ubezpieczeniowej na kwotę przekraczającą 2000 zł

6) umieszczenie nadanych cech identyfikacyjnych
Zmiany te mają uporządkować sytuację, która powstała w sierpniu 2004 r., tj. wtedy, gdy weszły w życie przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej. Znowelizowana w tamtym okresie ustawa „Prawo o ruchu drogowym” spowodowała, że powstały trzy rodzaje stacji. Stacje podstawowe, które są uprawnione do wykonywania tylko badań okresowych, stacje okręgowe – mogące wykonywać wszystkie badania techniczne i stacje podstawowe – tzw. rozszerzone, które mogą oprócz badań okresowych wykonywać niektóre badania dodatkowe, np. pojazdów wyposażonych w instalację gazową, pod warunkiem, że funkcjonowały przed dniem wejścia w życie przepisów wprowadzających ustawę o swobodzie działalności gospodarczej.
Okazało się, że ustawa, która dotyczy swobody działalności gospodarczej, w efekcie tę swobodę ograniczyła. W myśl obecnie obowiązujących przepisów żadna nowo powstała stacja podstawowa nie może wykonywać badań dodatkowych. Natomiast stacje podstawowe z rozszerzeniami, przy zmianie właściciela poprzez sprzedaż lub dziedziczenie, tracą swoje dodatkowe uprawnienia, tzw. „małe literki”.

Stacje kontroli pojazdów, które będą musiały dostosować się do nowych przepisów, będą miały to odpowiednio długi okres przejściowy. Do tego czasu będą mogły funkcjonować na dotychczasowych zasadach.

Badanie przyczep lekkich i inne

Inne drobne zmiany, które również mają się pojawić, to np. zrównanie czasookresu badania technicznego przyczepy rolniczej z czasookresem badania technicznego ciągnika rolniczego, wprowadzenie okresowych badań technicznych przyczep lekkich i pojazdów zabytkowych używanych do transportu zarobkowego. Zaproponowano także jasne zapisy, które precyzują, że zakłady ubezpieczeń ponoszą wszelkie koszty badania technicznego uznanego jako normalne następstwo szkody, w ramach polis AC i OC sprawcy.

Wprowadzanie systemu CEPiK

Polska Izba Stacji Kontroli Pojazdów, jako przedstawiciel środowiska związanego z badaniami technicznymi, otrzymała w listopadzie br. z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji projekt ustawy o „Centralnej ewidencji pojazdów, centralnej ewidencji kierowców oraz o zmianie niektórych innych ustaw” w celu przedstawienia swojego stanowiska. W dniu 13 listopada br. Izba wyraziła swoją opinię wobec projektu ustawy.
Projekt ten, w rozdziale o Centralnej Ewidencji Pojazdów (CEP), zawiera regulacje dotyczące obowiązków stacji kontroli pojazdów związane z przekazywaniem danych do ewidencji. Projekt zakłada, że stacje będą przekazywały do CEP wiele danych, których nie gromadzi się podczas przeprowadzania badania technicznego, takich jak: średnie zużycie paliwa, wartość emisji dwutlenku węgla, rodzaj zawieszenia, czy kategoria homologacyjna. Dlatego też w swoim stanowisku przesłanym do MSWiA, Izba zaproponowała, aby stacje przekazywały do CEP jedynie niezbędne dane, gromadzone w trakcie przeprowadzania badań technicznych. Zakres tych danych powinien być identyczny z zakresem informacji przekazywanych do CEPiK przez 10 stacji kontroli pojazdów uczestniczących w programie pilotażowym, dotyczącym wdrożenia i funkcjonowania systemu CEPiK w stacjach kontroli pojazdów.

Izba zwróciła również uwagę na konieczność zapewnienia stacjom kontroli pojazdów łączności on-line z systemem CEP i wglądu do tej części kartoteki, która dotyczy badań technicznych, a także informacji, czy pojazd nie jest poszukiwany lub kradziony. W takim przypadku wprowadzenie danych o badaniu technicznym nie powinno być możliwe.
W imieniu środowiska Izba postawiła wniosek o uwzględnienie w wydatkach funduszu kosztów związanych z wdrożeniem i funkcjonowaniem systemu w zakresie dotyczącym stacji kontroli pojazdów. Chodzi tu przede wszystkim o dostarczenie wyposażenia technicznego, umożliwiającego przekazywanie danych do CEP (czytnik kart kryptograficznych wraz z kartą kryptograficzną). Środowisko ma nadzieję, że te postulaty zostaną uwzględnione.
Jest to bardzo pożądane, aby system Centralnej Ewidencji Pojazdów funkcjonował jak najszybciej. Praca stacji kontroli pojazdów byłaby wówczas sprawniejsza, a rejestrowanie wykonywanych badań technicznych i przesyłanie ich wyniku bezpośrednio do systemu pomogłoby wyeliminować wiele nieprawidłowości.
Nowelizacja ustawy „Prawo o ruchu drogowym” ukaże się prawdopodobnie na początku 2009 r., natomiast ustawa o „Centralnej ewidencji pojazdów, centralnej ewidencji kierowców oraz o zmianie niektórych innych ustaw” jest dopiero po konsultacjach społecznych i jej wprowadzenie może nastąpić najszybciej w pierwszej połowie 2009 r.

Własne projekty PISKP

Polska Izba Stacji Kontroli Pojazdów przekazała Ministerstwu Infrastruktury również własne projekty aktów prawnych, tj. projekt rozporządzenia w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania badań technicznych pojazdów oraz wzorów dokumentów stosowanych przy tych badaniach, a także projekt rozporządzenia w sprawie wysokości opłat związanych z prowadzeniem stacji kontroli pojazdów oraz przeprowadzaniem badań technicznych pojazdów (cennik badań). Odpowiednim momentem na wejście tych rozporządzeń w życie byłaby właśnie nowelizacja ustawy „Prawo o ruchu drogowym”.

W mijającym roku Izba aktywnie uczestniczyła w pracach związanych z tworzeniem prawa dotyczącego SKP. Działania te objęły m.in.: udział w licznych posiedzeniach sejmowej Komisji Nadzwyczajnej „Przyjazne Państwo”, która przyjęła zgłoszony przez Izbę projekt ustawy o zmianie ustawy „Prawo o ruchu drogowym”, konsultacje z Ministerstwem Infrastruktury w zakresie projektowanych rozwiązań, udział w pracach sejmowej Komisji Infrastruktury, a także Podkomisji stałej ds. transportu drogowego i drogownictwa. Wszystkie te działania miały na celu uzyskanie jak najlepszych rozwiązań prawnych dla naszego środowiska.
Izba ma nadzieję, że podjęte i zmierzone działania przyczynią się w jeszcze większym stopniu do stworzenia lepszego prawa, przyjaznego dla przedsiębiorców.

Autor: Marcin Barankiewicz
Artykuł ukazał się w numerze 12/2008 „Serwisu Motoryzacyjnego”