Chociaż na pierwszy rzut oka spalanie oleju odpadowego w lokalnych kotłowniach wydaje się legalne, artykuł 13 ustawy o odpadach z 27 kwietnia 2001 r. zakazuje prowadzenia odzysku lub unieszkodliwiania odpadów poza instalacjami lub urządzeniami spełniającymi określone wymagania.

Ust. 3 w art. 49a ustawy dopuszcza spalanie olejów odpadowych, jeżeli spełniają łącznie poniższe warunki: nie zawierają PCB i PCP, nie ma w nich składników wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy – ust. 3 pkt 1 lit b., a spalanie oleju nie powoduje innych emisji, niż powstające podczas spalania oleju napędowego.

O ile zdarzają się oleje odpadowe wolne od niebezpiecznych PCB i PCP, to nie istnieją oleje odpadowe pozbawione składników wymienionych w załączniku nr 3. Dowodem jest katalog odpadów, w którym każdy olej odpadowy jest oznaczony gwiazdką, czyli jest odpadem niebezpiecznym. Również niemożliwe jest uzyskanie takiej emisji spalin, jak przy spalaniu oleju napędowego.

Analiza wszystkich przepisów i symulacja kosztów wskazuje, że wykorzystanie olejów odpadowych do celów grzewczych jest nie tylko zabronione, ale całkowicie nieopłacalne. Z tych powodów legalne spalanie olejów odpadowych odbywa się albo w spalarniach (współspalarniach) odpadów, albo w dużych instalacjach, przystosowanych do pracy ciągłej, np. cementownie, elektrociepłownie.

Często olej odpadowy jest spalany nielegalnie, powodując olbrzymie szkody w zdrowiu nieświadomych tego ludzi. Piece reklamowane, jako przystosowane do spalania oleju przepracowanego, faktycznie są jedynie odporne na użycie tego paliwa. Chociażby z powodu zbyt niskiej temperatury spalania i krótkiego czasu pobytu paliwa w komorze spalania, powstają nowe związki chemiczne i spaliny z takich pieców zawierają substancje o bardzo silnym działaniu trującym, rakotwórczym i mutagennym.

Niezależnie od norm prawnych z zakresu ochrony środowiska naturalnego, obowiązują przepisy o podatku akcyzowym. Wykorzystanie oleju odpadowego, jako paliwa ciekłego, oznacza konieczność naliczenia i zapłacenia podatku akcyzowego. Temu podatkowi podlega także obrót olejem odpadowym, jako towarem sprzedawanym innemu odbiorcy niż uprawnionemu do wykonania procesów odzysku lub unieszkodliwiania. Unikanie płacenia podatku akcyzowego jest przestępstwem skarbowym, a osoby pozbywające się odpadu muszą udowodnić, że olej nie został wykorzystany do celów opałowych.

Legalne spalanie olejów odpadowych poza spalarniami (współspalarniami) jest możliwe, ale wymaga spełnienia łącznie następujących przepisów:

1. Przed rozpoczęciem wytwarzania oleju odpadowego, trzeba uzyskać stosowne zezwolenie (art. 17 i nast.) w zakresie gospodarowania odpadami niebezpiecznymi. Przepis dotyczy tych, którzy chcą spalać olej odpadowy wytworzony w wyniku własnej działalności.

2. Każdy posiadacz odpadów jest obowiązany do postępowania z odpadami w sposób spełniający wymogi przepisów (art. 7). Na mocy delegacji tego przepisu ukazało się rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z olejami odpadowymi (Dz. U. Nr 192, poz. 1968) nakazujące, w pierwszej kolejności, poddawać oleje odpadowe procesom regeneracji, w celu uzyskania olejów bazowych.

3. Jeżeli planuje się nabywać oleje odpadowe, wytworzone przez inny podmiot, dodatkowo należy spełnić następujące warunki:
  a) przejęcie (nabycie) oleju odpadowego musi nastąpić na podstawie karty przekazania odpadu;
  b) olej odpadowy można przekazać tylko takiemu podmiotowi, który legitymuje się zezwoleniem (art. 25 ust. 2);
4. Zezwolenie na spalanie olejów odpadowych może wydać starosta, jeżeli:
  a) obowiązujące na danym terenie przepisy o zagospodarowaniu przestrzennym nie zabraniają spalania odpadów niebezpiecznych;
  b) instalacja do spalania będzie odpowiadała wymogom emisji spalin, określonym w rozporządzeniu Ministra Środowiska z 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji;
  c) instalacja będzie spełniała wymogi, do których mówi przepis art. 44, a szczegółowe warunki określa rozporządzenie Ministra Środowiska z 21 marca 2002 r. w sprawie wymagań dotyczących prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów.

Przykładowe wymogi to:

• temperatura spalin min. 1 100 stopni Celsjusza,
• czas pobytu spalin w komorze spalania min. 2 sekundy,
• dodatkowy palnik pomocniczy, podtrzymujący wysoką temperaturę,
• system rozruchu zasilany innym paliwem, do czasu osiągnięcia wymaganej temperatury,
• niezależna instalacja do ciągłego pomiaru i rejestrowania temperatury, zawartości pary wodnej oraz tlenu w spalinach. Instalacja pomiarowa podlega dozorowi technicznemu i okresowej kalibracji,
• po każdym rozruchu obowiązkowa weryfikacja (pomiar) czasu przebywania gazów spalinowych w komorze spalania.

5. Trzeba również spełnić wymogi przewidziane w art. 38 i art. 39, przepisów wydanych na podstawie art. 7 ust. 4, a także rygory wyżej wymienionego rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy.

Na uwagę zasługuje bałagan w art. 49a ust. 3: Przepisy zawierają pojęcia wzajemnie wykluczające się – „Wymagania dotyczące termicznego przekształcania odpadów niebezpiecznych nie mają zastosowania (…) do odpadów niebezpiecznych, które nie zawierają składników niebezpiecznych (PCB, PCP i wymienionych w załączniku nr 3 do ustawy).” – Brak składników niebezpiecznych, wymienionych w załączniku nr 3, powoduje, że odpadu nie można zakwalifikować do odpadów niebezpiecznych.