Wymiana oleju przekładniowego w podzespołach odpowiedzialnych za sprawne działanie napędu 4×4 to ważna czynność serwisowa, o której nie można zapomnieć w SUVach z automatycznie dołączanym napędem na obie osie. Wymiana oleju przekładniowego pozwala utrzymać drogie podzespoły w dobrym stanie technicznym, co z kolei eliminuje awarie.

W których podzespołach należy wymieniać olej przekładniowy? O pomoc w przygotowaniu artykułu poprosiliśmy ekspertów.

SUV z automatycznie dołączanym napędem na obie osie jest oszczędny, a w razie potrzeby zapewnia kierowcy wsparcie ze strony napędu 4×4. Standardowo, napęd przekazywany jest (stale) na przednią oś. W razie potrzeby, automatycznie (bez ingerencji ze strony kierowcy), w ciągu milisekund, dołączany jest napęd na tylną oś. Równie szybko (w ciąg milisekund i automatycznie) napęd na tylną oś jest rozłączany.
Nic dziwnego, że wielu nabywców decyduje się na zakup takiego auta używanego, zamiast hatchbacka, sedana albo kombi. Jednak trzeba pamiętać, że serwis olejowy takiego auta po zakupie musi być zdecydowanie bardziej rozbudowany, niż w przypadku innych samochodów.

Jak działa automatycznie dołączany napęd 4×4, stosowany we współczesnych SUV?

SUV z napędem 4×4 to pojazd, który nie nadaje się do jazdy w trudnym terenie, ani nawet po bardziej błotnistych łąkach. Automatycznie dołączany napęd 4×4 zwiększa bezpieczeństwo podczas jazdy w zakrętach i po drogach gorszej jakości. Zwiększa także przyczepność podczas jazdy po drogach, np. pokrytych nawierzchnią szutrową lub piaskowo – szutrową. Zapewnia też większe bezpieczeństwo podczas jazdy zimą.

Jak jest zbudowany i jak działa typowy automatycznie dołączany napęd 4×4? Opiszemy go ogólnie, gdyż jego budowa nie jest głównym tematem naszego artykułu.

• Moment obrotowy z silnika trafia do skrzyni biegów. Ze skrzyni biegów jest przekazywany przez cały czas na przednie koła, za pośrednictwem mechanizmu różnicowego przedniej osi.
• Mechanizm różnicowy przedniej osi połączony jest za pośrednictwem przekładni kątowej (z kołem talerzowym i zębnikiem stożkowym) z wałem napędowym.
• Wał napędowy przenosi moment obrotowy silnika na wałek wejściowy sprzęgła Haldex. Sprzęgło Haldex jest zamontowane przy tylnej osi i jest połączone z tylnym dyferencjałem.
• Sprzęgło Haldex jest sterowane elektronicznie. Jest zbudowane z dwóch układów. Pierwszy – to układ mechaniczny. Jego zadaniem jest przenoszenie napędu pomiędzy skrzynią biegów, a tylną osią samochodu. Układ mechaniczny sprzęgła Haldex wykorzystuje takie elementy, jak sprężyna talerzowa, tłok roboczy, wałek wejściowy, i tarczki oporowe. Napęd mechaniczny jest standardowo rozłączony.
  Drugi – to układ hydrauliczny sprzęgła Haldex. Układ ten, w najnowszych generacjach sprzęgła Haldex, składa się z pompy sprzęgła, akumulatora ciśnienia oleju, elektrozaworu i filtra oleju. Zadaniem układu hydraulicznego jest sterowanie pracą układu mechanicznego, czyli załączanie napędu na tylną oś. Jeśli sterownik napędu 4×4 prześle sygnał, układ hydrauliczny wytwarza odpowiednie ciśnienie oleju. Wówczas tłok roboczy dociska układ mechaniczny, zapewniając przekazanie napędu na tylną oś. Im większe ciśnienie oleju, generowane przez układ hydrauliczny, tym większy docisk i większy moment obrotowy, przenoszony na tylną oś.

Napęd 4×4, dołączany automatycznie, wymaga oleju przekładniowego

Przekładnia kątowa, sprzęgło Haldex (a dokładnie, jego układ hydrauliczny) oraz tylny dyferencjał, w tylnym moście, pracują w oleju przekładniowym.

Olej przekładniowy smaruje pracujące części, pozostawia na nich ochronny film, zapobiega tarciu i chłodzi. W sprzęgle Haldex zbiera także zanieczyszczenia (w tym opiłki metalowe), które są zatrzymywane przez filtr.

Jakie ilości oleju są stosowane w tych podzespołach?
Jako przykład weźmiemy Skodę Kodiaq 1.4 TSI 4×4

• Tylny mechanizm różnicowy – pojemność ok. 0,93 l – specyfikacja 75W90
• Przekładnia kątowa – pojemność ok. 0,95 l – specyfikacja 75W90
• Sprzęgło Haldex – pojemność ok. 0,7 l – specjalistyczny płyn
• Przekładnia manualna z przednim mechanizmem różnicowym – pojemność ok. 2,3 l – specyfikacja 75W90

Litr markowego oleju przekładniowego o specyfikacji 75W90 kosztuje od 40 do 70 zł.
Litr specjalnego oleju do sprzęgła Haldex kosztuje od 100 do 150 zł.
Filtr sprzęgła Haldex kosztuje od 70 do 250 zł.

To dodatkowe koszty, nic zatem dziwnego, że niektórzy kierowcy chcą z nich zrezygnować. Nie ma to jednak ekonomicznego uzasadnienia. Oszczędności na oleju zemszczą się uszkodzeniami drogich podzespołów. Nowa pompa Haldex kosztuje kilkaset złotych. Regenerowane sprzęgło Haldex do aut koncernu Volkswagen kosztuje ok. 2500 zł.

Mechanicy powinni pamiętać, że kierowca nie musi znać się na wszystkim. Zatem warto uświadomić posiadacza auta z dołączanym napędem 4×4 o tym, że warto wymienić olej w przednim i tylnym dyferencjale oraz w sprzęgle Haldex.

Kiedy wymieniać olej przekładniowy w SUV z dołączanym napędem 4×4?

– Kiedy wymienić olej przekładniowy? Każdy samochód ma zapisane w książce serwisowej/eksploatacyjnej dokładne interwały wymiany oleju przekładniowego. – Dla własnego bezpieczeństwa powinno się wymienić olej przekładniowy w podzespołach napędu 4×4 zaraz po zakupie auta używanego. Cieszy to, że coraz więcej osób o tym pamięta. Zalecamy to także osobom, które przyjeżdżają do nas sprawdzić auto przed zakupem – dodaje Grzegorz Machota z krakowskiego warsztatu IRMAR.

– Warto zawsze zasięgnąć dokumentacji technicznej producenta, gdyż w wielu przypadkach w zależności od rodzaju i budowy układu napędowego zalecana wymiana oleju powinna nastąpić nawet po 30 tys. kilometrów. Często można również, tak jak w przypadku silników, zaobserwować, iż zalecany interwał zależy od warunków użytkowania pojazdu. W przypadku obsługi bardziej zaawansowanych napędów wymianie może podlegać również filtr oleju. Układy przeniesienia napędu dzisiejszych samochodów to dość skomplikowane urządzania stawiające duże wymagania środkom smarnym. Zawsze należy pamiętać o prawidłowym doborze oleju do poszczególnych elementów układu napędowego, gdzie w zależności od układu mogą być wymagane nawet trzy różne oleje przekładniowe (skrzynka rozdzielcza, przekładnie kątowe, dyferencjały, etc.) – wyjaśnia Mateusz Bednarski, Technical Services Specialist firmy Castrol

Czy warto wymieniać olej przekładniowy w SUV z dołączanym napędem 4×4? Oddajmy głos specjalistom

– Osoby, które kupują SUV z dołączanym napędem 4×4 powinny pamiętać o wymianie oleju przekładniowego w tych autach – wyjaśnia Grzegorz Machota, kierownik warsztatu Irmar z Krakowa – Nic nie jest wieczne, olej przekładniowy się zużywa i starzeje. Jego wymiana chroni ważne podzespoły przed awarią. Moim zdaniem powinno się wymienić olej przekładniowy w skrzyni rozdzielczej i dyferencjałach, a także w sprzęgle Haldex.

– Oleje pracujące w przekładniach SUVów i crossoverów z napędem na wszystkie koła zużywają się. Nawet jeśli sam napęd, zdaniem użytkownika, nie jest praktycznie używany – wyjaśnia Mateusz Bednarski, Technical Services Specialist firmy Castrol – Przykładem są opisane w artykule układy napędowe, które pracują w sposób automatyczny. Sam kierowca nie ma świadomości, na które koła w danym momencie przenoszony jest moment obrotowy. Śliska nawierzchnia, agresywny styl jazdy, czy przejeżdżanie po nierównościach może powodować załączanie napędu. Istotnym faktem jest współpraca elementów napędu także wtedy, gdy moment obrotowy nie jest przekazywany z silnika na koła. Kontakt oleju z elementami, zmienne temperatury, absorpcja wilgoci z otoczenia to tylko kilka czynników powodujących zużycie oleju przekładniowego.

– Przekładnia jest jednym z najważniejszych elementów każdego pojazdu, a jej naprawa lub wymiana jest jedną z najbardziej kosztowych prac serwisowych, dlatego zapewnienie jej odpowiedniej ochrony ma kluczowe znaczenie – komentuje Paul Beasley, kierownik globalny ds. technologii płynów do układów napędowych i pojazdów elektrycznych firmy Castrol – Podobna sytuacja jest z mostami napędowymi i skrzyniami rozdzielczymi w pojazdach z napędem na cztery koła. Castrol zaleca wymianę płynów do przekładni oraz mostów napędowych i w tym celu posiadamy dedykowane produkty do tych pojazdów.