Wentyle samochodowe (zawory opon) to części często niedoceniane, a mające kluczowy wpływ na bezpieczeństwo jazdy. W poniższym tekście odpowiemy na szereg pytań. Dlaczego zawory opon się zużywają? Jak często powinno się je wymieniać? O pomoc w przygotowaniu artykułu poprosiliśmy eksperta.

Jak wspomnieliśmy na początku, wentyle samochodowe mają kluczowy wpływ na bezpieczeństwo jazdy. Awaria zaworu opony w trakcie jazdy może doprowadzić do bardzo szybkiej utraty ciśnienia, na skutek czego kierowca straci panowanie nad pojazdem. Tylko część samochodów, poruszających się po polskich drogach, jest wyposażona w system kontroli ciśnienia w oponach TPMS.

Wymiana wentyli jako stały element sezonowej wymiany opon i serwisu opon wielosezonowych?

Czy przy każdej, sezonowej wymianie opon, raz w roku, w komplecie opon powinno się montować nowe wentyle?

– Bądźmy szczerzy. Zawór opony to element naszego auta, na który klienci warsztatów oponiarskich nie zwracają zbyt dużej uwagi – mówi Magdalena Bogusz, starszy menedżer produktu z firmy TIP-TOPOL, która jest jednym z największych dystrybutorów wentyli do opon w Polsce – A szkoda, bo wentyl to element, który stanowi gwarancję utrzymania odpowiedniego ciśnienia w oponie, a co za tym idzie wpływa na komfort i bezpieczeństwo podczas jazdy. Proszę sobie wyobrazić, że przy codziennej eksploatacji samochodu, przy uszkodzonym zaworze opona, może tracić niecały bar tygodniowo. Warto zaznaczyć, że nie mamy w zwyczaju regularnego sprawdzania ciśnienia w kołach, a przecież jazda z niskim ciśnieniem w kole może doprowadzić nawet do eksplozji opony. Ponadto w momencie zerwania się zaworu podczas jazdy, w kole powstaje otwór o średnicy 11 mm. Dodając do tego prędkość mamy już gotową tragedię.

Od czego zależy żywotność wentyli w oponach?

– Na co dzień użytkownicy aut nie zdają sobie sprawy z tego, że zawory podlegają dużym obciążeniom podczas jazdy – wyjaśnia Magdalena Bogusz z firmy TIP-TOPOL- Siły odśrodkowe i naprężenia mogą przyczynić się do powstania pęknięć na zaworze. Również podczas sezonowej wymiany kół może dojść do uszkodzenia zaworu. Zawory to materiały eksploatacyjne, które ulegają zużyciu podczas eksploatacji. Osłona gumowa z biegiem czasu, pod wpływem czynników atmosferycznych, traci swoje właściwości. Dlatego, ceniąc sobie bezpieczeństwo podczas jazdy, zawory w kołach powinny być wymieniane przy każdej „przekładce”. Jest to idealny moment.

Guma, stosowana do produkcji zaworów, niestety nie jest wieczna. Jak wspomniała nasza rozmówczyni, największym wrogiem gumy jest atmosfera, a dokładnie, ozon. Poza tym guma starzeje się na skutek działania ciepła, które powstaje przy hamowaniu i promieniuje na koło z zacisku hamulcowego.

A to nie wszystkie zagrożenia. Zawory mają specjalne kapturki z tworzywa sztucznego, które chronią je między innymi przed korozją. Niestety, czasami zdarza się, że kierowca gdzieś “zagubi” taki kapturek. Co się dzieje dalej? Metalowa część zaworu jest atakowana przez korozję. Czasami wilgoć i niesione z nią zanieczyszczenia mogą wniknąć do wnętrza zaworu podczas pompowania kół przez kierowcę.

Trudno wymagać od klienta, że przyjedzie do warsztatu oponiarskiego i będzie żądał wymiany zaworów. Tutaj odpowiedzialność leży po stronie pracownika warsztatu.

Zawory w oponach wielosezonowych

Zawsze wspomina się o tym, że zawory powinno się wymieniać przy każdej, sezonowej wymianie opon. A zatem mniej więcej co pół roku. To dobre rozwiązanie, albowiem specjaliści twierdzą, że zawór opony zapewnia dobre warunki pracy do pół roku po jego montażu.

Musimy jednak pamiętać o tym, że coraz większą popularnością cieszą się opony wielosezonowe. W ich przypadku kierowca powinien odwiedzić warsztat oponiarski raz w roku. Po co? Aby rotować opony zgodnie z zaleceniami producenta auta, aby sprawdzić ich wyważenie i… aby wymienić w nich wentyle na nowe.

– Jak już wspomniałam, zawory to część, która ulega zużyciu oraz uszkodzeniu, dlatego stan zaworów należy kontrolować i wymieniać regularnie. Jeśli klient warsztatu zdecydował się na opony wielosezonowe, to tu najlepszym rozwiązaniem byłby montaż zaworu metalowego. Ma dłuższą żywotność niż zawory gumowe, dlatego sprawdzi się w przypadku opon wielosezonowych – wyjaśnia Magdalena Bogusz.

Zawory w oponach z systemem TPMS, tak zwanym bezpośrednim

Pośredni system pomiaru ciśnienia w oponach TPMS wykorzystuje do pomiaru czujniki prędkości obrotowej koła ABS. W tym przypadku wentyl opony ma standardową budowę. Jego wymiana nie wymaga żadnych dodatkowych czynności.

A co z samochodami, w których producent zastosował bezpośredni system kontroli ciśnienia w oponach? Czyli taki, który wykorzystuje czujniki w wentylach? W tym przypadku zawory w oponach mają za zadanie zbieranie informacji, o aktualnym ciśnieniu we wnętrzu opony i przekazywanie ich, za pomocą łączności bezprzewodowej do sterownika.

– Aby uzmysłowić sobie w pigułce to wszechobecne hasło jakim jest TPMS, należy wspomnieć tylko słowo “bezpieczeństwo” – wyjaśnia ekspert  – Dla niedowiarków przypomnę tylko, że opona to jedyny element łączący auto z podłożem – czyli element najistotniejszy w całym „kontekście” poruszania się samochodem. Zatem jakość ogumienia oraz podzespołów związanych z kołem jest sprawą bardzo poważną. Jak kraj długi i szeroki zakłady wulkanizacyjne potrafią podchodzić do tego w sposób dowolny, jednak zasada jest jedna: elementy wymienne systemu TPMS wymieniamy zawsze, gdy jest to możliwe. Zakres 1 roku (2 sezonów) to absolutne minimum, aby sprawdzić stan uszczelek, kapturka i innych elementów wymiennych łatwego demontażu. Warto jednak zaznaczyć, że mimo braku uszczerbków w tym systemie rekomendowane jest, aby mimo wszystko je wymienić. Z trzpieniem zaworu TPMS można przyjąć okres około 2-3 lat, z racji tego, że jest on mniej narażony na uszkodzenia i inne czynniki, przed którym chroni go regularny serwis wspomnianych wcześniej uszczelek. Można podzielić zatem wszystko na 3 etapy wymian: bezwzględnie każdorazowe oględziny po przygodzie z krawężnikiem, dziurą lub inną niewygodną przeszkodą dla koła i jednoroczna wymiana elementów ulegających zużyciu jak uszczelki, nasadka i kapturek. Wymiana trzpienia, który absorbuje wszelkie wynikowe jazdy, zalecana jest co 2-3 lata i w finalnym rozrachunku wymiana czujnika, który traci swoją sprawność po 4-6 latach. Ciekawym rozwiązaniem dla całej tej procedury są czujniki uniwersalne, które po zaprogramowaniu, pełnią funkcję pełnoprawnego czujnika kontroli ciśnienia, a jest on o wiele tańszy w odniesieniu do czujnika „pierwszego montażu”. Podkreślę na koniec tylko jedno dbajmy o bezpieczeństwo – kontrolujmy układ jezdny! Życie jest bezcenne.

Na koniec kilka słów o naszym bohaterze, czyli zaworze albo wentylu

Pomimo tego, że technika motoryzacyjna stale się rozwija, to konstrukcja zaworu opony jest praktycznie niezmienna od stu lat. Oczywiście, mówimy o autach osobowych. Producenci wentyli mają w swoich ofertach zawory do pojazdów ciężarowych i specjalistycznych. Czyli wszystkich tych, w których opona musi być przygotowana do pracy w szczególnie ciężkich warunkach.

W oponach samochodowych stosuje się tzw. zawór Schradera, opracowany przez Augusta Schradera w 1893 roku. Z racji tego, że został opatentowany w USA, nazywany jest również zaworem amerykańskim.

Z jakich elementów składa się zawór Schadera? To:

• Metalowa rurka z gwintem zewnętrznym i wewnętrznym;
• Wymienny rdzeń ze sprężyną dociskającą zawór i dwoma uszczelkami;
• Centralnie umieszczona iglica, której naciśnięcie powoduje otwarcie zaworu;
• Nakrętka ochronna.

Jak to działa? Zawór jest zamykany na skutek działania sprężyny, która dociska uszczelkę wylotową, wewnątrz metalowej rurki. Zawór jest dodatkowo zamykany i uszczelniany przez wysokie ciśnienie, jakie panuje we wnętrzu opony. Iglica po naciśnięciu pozwala na regulację ciśnienia i wtłaczanie powietrza do środka. Nakładki pompek i kompresorów są skonstruowane tak, aby naciskać iglicę.