Nadchodzącą wiosnę poznajemy zazwyczaj po coraz to cieplejszych i słonecznych dniach, po kolejkach w warsztatach wulkanizacyjnych i serwisach oponiarskich dokonujących wymiany ogumienia. Jest jeszcze coś, czego nie można nie zauważyć – rosnąca z dnia na dzień liczba motocyklistów poruszających się po drogach z prędkościami, od których aż cierpnie skóra. Jest coś, co łączy wszystkie motocykle bez względu na to czy jest to motocykl wyczynowy, turystyczny, off-road, czy też najprostszy skuter – OPONA!

Uwaga!

Opony są jedynymi elementami łączącymi pojazd z nawierzchnią drogi. Są one istotne dla ruszania, hamowania, sterowania motocyklem, a wszystko to dzieje się poprzez relatywnie małą powierzchnię styku opony z podłożem.

Pamiętajmy, że najważniejszą sprawą jest to, aby opony, tym bardziej motocyklowe, były utrzymywane w należytej kondycji przez cały czas ich użytkowania, aż do czasu ich zmiany. Tę czynność zaś należy wykonać w sposób profesjonalny.

Oryginalne opony motocyklowe produkowane są i dobierane zawsze przez wspólnych ekspertów producentów motocykli i opon. Zaleca się, aby jakiekolwiek zmiany opon dotyczące ich rozmiaru czy typu (konstrukcji) były bezwzględnie konsultowane z producentem motocykli lub opon. Wydawać by się mogło, że motocykl i jego opony to naprawdę „szybki temat”, ale to nie do końca tak jest. Jedna bowiem sprawa jest najważniejsza – bezpieczeństwo i odpowiedzialność kierowcy. Odpowiedzialność również spada po części na personel warsztatu, który podejmuje się serwisowania opon motocyklowych. To właśnie on powinien być profesjonalnym doradcą, ale w rzeczywistości różnie to bywa.

W przypadku jakichkolwiek wątpliwości z doborem opon należy:
– wyszukać danych w instrukcji obsługi motocykla,
– skonsultować się z przedstawicielem lub producentem opon,
– zapoznać się z zaleceniami producenta opon.

W wielu krajach Europy stosowne przepisy o ruchu drogowym zezwalają i przewidują dobranie zamienników opon, które w stosunku do oryginalnych mogą różnić się indeksem nośności, konstrukcją, rzeźbą bieżnika czy też indeksem prędkości.

Uwaga!

W związku z licznymi pytaniami dotyczącymi opon używanych chciałbym jeszcze raz podkreślić, że nie polecam stosowania opon używanych w samochodach, a tym bardziej w motocyklach.

Skoro już tak się rozpisaliśmy, przedstawmy zatem parę ważnych informacji na temat opon motocyklowych.

Rodzaje opon
Wyróżniamy 3 podstawowe rodzaje opon motocyklowych:
– diagonalne, czyli takie, w których warstwy kordu ułożone są na krzyż, czyli pod kątem do osi symetrii opony;
– radialne, w których nitki kordu ułożone są promieniście, używa się je w najbardziej obciążonych oponach motocykli sportowych;

– diagonalne z opasaniem, które mają dodatkową warstwę kordu ułożoną wzdłuż obwodu opony, tuż pod warstwą bieżnika. Ta dodatkowa warstwa wzmacnia oponę, zapobiegając odkształceniom bieżnika powstającym pod wpływem siły odśrodkowej przy dużej prędkości jazdy. Im mniejsze odkształcenia, tym mniejsze tarcie pomiędzy warstwami kordu wewnątrz opony.

Inna klasyfikacja opon:
– dętkowe,
– bezdętkowe.

Uwaga!
Wszystkie trzy typy opon mogą być produkowane z różnymi wzorami bieżnika, które to pozwalają na zastosowanie ich na przedniej lub tylnej osi.

Oczywiście pamiętajmy, aby dobierać opony parami w celu bezpieczeństwa jazdy i uzyskania optymalnych parametrów jazdy. W wielu krajach europejskich nie zezwala się na mieszanie marek opon montowanych na jednym motocyklu. Poza tym opony specjalne z przeznaczeniem dla sportów motorowych posiadają stosowne oznaczenie NHS – Not for Highway Service (nie do użytku na drogach publicznych).
 
Spotyka się dwa rodzaje oznaczeń wymiarów opony – tradycyjne, gdzie szerokość i średnicę opony określa się w calach, np: 2,75-18 lub 3,50-18. Nowe oznaczenie podaje szerokość opony w milimetrach oraz wysokość opony przez procentowy stosunek wysokości do szerokości np: 110/90-18. Myślnik pomiędzy cyframi określającymi szerokość opony i jej średnicę wewnętrzną oznacza diagonalny typ opony. Opona diagonalna z opasaniem oznaczona jest literą B w miejscu myślnika np: 150/80VB17. Opona radialna oznaczona jest literą R np: 180/55ZR17.

Indeks nośności (Load Index)

jest zakodowaną liczbą określającą maksymalne obciążenie opony. Litera za cyfrą określającą średnicę opony to indeks prędkości określający maksymalną szybkość eksploatacyjną opony.

Warto także zwrócić uwagę na znajdujący się na boku każdej opony numer DOT. Pierwsze dwie cyfry tego numeru oznaczają kolejny numer tygodnia, a trzecia – ostatnią cyfrę roku produkcji np: 149 – 14 tydzień 2009 r.

Naprawa opon motocyklowych
Tym samym dotknęliśmy bardzo delikatnego tematu. Nie można powiedzieć, że jest to temat TABU, jak to niektórzy określają, ale na pewno trudny.

Informacja dla kierowców – nie próbujmy naprawiać sami opon motocyklowych – chyba że w grę wchodzi wymiana dętki i natychmiastowy dojazd do serwisu (z małą prędkością, np. do 50km/h) w celu określenia stanu opony i decyzji o ewentualności jej naprawy (tylko w przypadku opon i pojazdów o niskim indeksie prędkości) lub kupna nowej. Stosowanie wszelkiego rodzaju materiałów naprawczych oferowanych na stronach internetowych nie oznacza poprawności naprawy ani jej skuteczności. Wpompowanie do opony wszelkiego rodzaju dostępnych wypełniaczy i tak powoduje, że taką oponę po dojechaniu do najbliższego serwisu trzeba wyrzucić. Zawarte w sprayach pianki mają własności agresywne i mogą przyspieszyć starzenie się warstwy butylowej opony radialnej bezdętkowej.

Informacja dla serwisów – jeżeli wykonujemy naprawy opon motocyklowych, to tylko po uprzednim przeszkoleniu i przy użyciu materiałów do tego celu przeznaczonych.

Uwaga!
Naprawy uszkodzeń wykonywane mogą być tylko zgodnie z procedurami technologicznymi i standardami określonymi przez uprawnione do tego celu organizacje (Europa-ETRTO), producenta opon oraz zgodnie z technologią określoną przez producenta materiałów naprawczych.

Wielkości uszkodzeń opon motocyklowych oraz możliwości ich naprawy zawarte są w tabelach producentów materiałów naprawczych.

Uwaga!
Według znanych na świecie producentów materiałów naprawczych opona motocyklowa naprawialna jest w strefie 70 proc. szerokości bieżnika przy maksymalnym kącie przebicia do 25 stopni.

Jedynym materiałem naprawczym jest kołek z grzybkiem. Szanujący swoje zdrowie motocyklista nie będzie ryzykował naprawy opony przy motocyklu o dużej mocy. Co innego z motocyklami o niskiej prędkości i skuterami.

Dętka w oponie motocyklowej
Dętka stosowana jest w oponach diagonalnych pozbawionych warstwy butylowej i w określonych typach motocykli. Wielkość dętki jest również z góry określona przez producenta ogumienia. W przypadku konieczności dojazdu awaryjnego motocykla (o dużej mocy) wyposażonego w opony radialne (bezdętkowe) jest dopuszczalne zastosowanie tymczasowo dętki o rozmiarze dopasowanym do rozmiaru opony i ograniczenie prędkości dojazdu do serwisu do 50-60 km/h.

Montaż i demontaż opony
To też czynność wymagająca znajomości budowy opony, jak również i technik montażu i demontażu. Najłatwiej jest oponę zepsuć, tym bardziej motocyklową. Jest przecież delikatniejsza w swej budowie aniżeli samochodowa i mamy je tylko dwie (zawsze o tym pamiętajmy).

Pamiętajmy o stosowaniu płynów demontażowych, jak również past montażowych. Zasady montażu i demontażu są podobne jak w oponach samochodowych.

Wyważanie opon motocyklowych
To następna czynność wymagająca od personelu technicznego dokładności i precyzji. Dobre wyważenie opony motocyklowej jest gwarantem bezpieczeństwa i właściwej jazdy motocykla. Profesjonalne warsztaty wulkanizacyjne przygotowane do obsługi dwuśladów są zazwyczaj wyposażone w odpowiedni sprzęt, m. in.:

– stanowisko do motocykli,
– wyważarkę z przystawką do kół motocyklowych (najczęściej jest to któryś z modeli uchwytu PRO BIKE ) oraz zestawy centrujące.

Są też i inne urządzenia do wyważania bardzo proste w budowie, a tym samym w użytkowaniu. Nie umniejsza to jednak ich działania. Naturalnie profesjonalne wyważarki wykonają pracę z bardzo dużą dokładnością (przy założeniu, że personel warsztatu jest bardzo dobrze przeszkolony). Byłem świadkiem, kiedy doświadczony pracownik z wieloletnią praktyką obsługi motocykli wyważał koła na ręcznym urządzeniu z równie dużą dokładnością.

Uwaga!
Przy wyniku na wyświetlaczu powyżej 40 g niedoważenia, nie polecałbym zakładać od razu odważnika o tej wadze. Należy dokonać optymalizacji opony w celu jak największego zminimalizowania dodatkowego ciężaru.

Nowa wyważona opona nie oznacza, że możemy od razu wystartować jak przysłowiowa „rakieta”. Pierwsze objeżdżanie nowej opony musi odbywać się w sposób spokojny tak, aby pozbyć się z powierzchni gumy pozostałości silikonu, którym dość obficie wysmarowana jest forma przy jej produkcji.

 
Zaleca się przejechać około 100 km, aby nowa opona prawidłowo ułożyła się na feldze, dopasowała wręcz do wymagań technicznych motocykla i pozbyła się wierzchniej powłoki silikonowej. Aby praca opony była prawidłowa i bezpieczna dla kierowcy, należy przez cały czas jej użytkowania kontrolować jej stan zewnętrzny:
– powierzchnię gumy – czy nie ma otarć i uszkodzeń,
– czy jest pozbawiona jakichkolwiek miejsc zabrudzonych smarem, pastą montażową lub innymi czynnikami (np. olejem),
– kontrolować ciśnienie.

Zaleca się comiesięczną kontrolę ciśnienia przy pomocy dokładnego, sprawdzonego manometru. Osobiście jestem zwolennikiem kontrolnego sprawdzania ciśnienia co 2 tygodnie. Być może dla niektórych to przesada, ale w przypadku motocykla zawsze uzasadniona.

Artykuł ukazał się w numerze 5 (83)/ Maj 2011 "Przeglądu Oponiarskiego"