W ramach naszego mini-cyklu technicznego, odpowiadamy na najczęściej poruszane kwestie dotyczące serwisu automatycznych skrzyń biegów. Odpowiedzi udzielają specjaliści z firmy Ravenol.

Czy powinno się wymieniać olej ATF w skrzyni automatycznej?

Podobnie jak w silniku, regularna wymiana oleju w skrzyni automatycznej jest konieczna, ponieważ podczas eksploatacji olej ulega zużyciu. Właściwości smarne ulegają pogorszeniu, degradują się dodatki przeciwzużyciowe i myjące, wzrasta ilość kwasów i cząstek stałych oraz spada lepkość oleju. Gorsza jakość oleju prowadzi do szybszego zużycia się mechanizmów skrzyni oraz zapchania układu hydraulicznego wraz z kanałami.

Dlaczego pojawiają się opinie, że skrzynie automatyczne nie wymagają obsługi serwisowej?

Producenci samochodów w instrukcjach serwisowych podają niekiedy, że nie przewiduje się interwału wymiany oleju ATF lub ich skrzynia automatyczna została napełniona olejem ATF na cały okres użytkowania samochodu – tzw. „LifeTime Fill”. Często użytkownicy, a nawet serwisy ASO, sądzą wówczas, że skrzynia automatyczna nie wymaga wymiany oleju. Jest to błędnie interpretowana informacja. Warto wiedzieć, że wielu producentów samochodów nakazuje przeprowadzanie szczególnych czynności serwisowych, w tym kontrolę oleju ATF, gdy samochód jest użytkowany w nieoptymalnych warunkach, określanych jako ciężkie i informacja ta często może wprowadzać dodatkowo w błąd. Ciężkie warunki wymieniane przez producentów samochodów to m.in.: jazda autostradą lub częsta jazda w korkach, jazda w temp. poniżej 0°C, częsta jazda na krótkich dystansach, jazda drogami gruntowymi, częsta jazda z pełną ładownością, ciągnięcie przyczepy. Wówczas instrukcje serwisowe ASO zalecają skrócenie interwału wymiany oleju ATF o połowę, a gdy producent samochodu nie przewidział interwału, całkowitą wymianę oleju, gdy stanie się czarny a w jego zapachu czuć spaleniznę, a na magnesach kontrolnych znajdują się opiłki. Każdy producent samochodu w swoich instrukcjach serwisowych nakazuje serwisantom ASO regularną kontrolę poziomu i jakości oleju ATF, a w razie konieczności jego uzupełnienie lub całkowitą wymianę. Warto też wiedzieć, że wg założeń producentów samochodów nowa skrzynia powinna wytrzymać bez wymiany oleju ATF około 150 tys. km przebiegu, co w praktyce oznacza cały okres gwarancyjny. Regularna i każdorazowo całkowita wymiana oleju w skrzyni pozwala zachować jej najwyższą sprawność i idealny, niemalże fabryczny stan, przez wiele lat. W celu uniknięcia drogich napraw pogwarancyjnych warto zlecać regularną wymianę oleju ATF niezależnie od zapewnień serwisu mówiących, że nie ma takiej konieczności.

Jak ASO podchodzi do serwisowania automatycznych skrzyń biegów i kontroli jakości oleju ATF podczas przeglądów?

W zależności od producenta i typu skrzyni automatycznej, standard obsługi ASO w zakresie przeglądu serwisowego, w tym kontroli poziomu i jakości oleju, może być różny. W przypadku skrzyń typu DCT/DSG zazwyczaj kontrola odbywa się co 30 tys. km, a całkowita wymiana co 60 tys. W pozostałych typach skrzyń automatycznych producenci samochodów nakazują ASO przeprowadzać regularną kontrolę poziomu i jakości oleju ATF co 80 tys. km. lub rzadziej – nawet 250 tys. km oraz dokonywać wymiany jedynie w razie konieczności tj. zmiana koloru, zapach, opiłki.

Kontrola poziomu oleju ATF zazwyczaj jest prosta i można ją łatwo przeprowadzić. Inaczej jest z kontrolą i oceną jakości oleju ATF. Odbywa się to poprzez ocenę próbki oleju ATF pobranej ze skrzyni, gdzie mechanik ocenia zużycie oleju na podstawie tylko jej koloru, zapachu oraz niekiedy ilości opiłków na magnesach kontrolnych. Żaden serwis ASO nie przeprowadza innych badań próbek oleju. Wyłącznie na podstawie oceny wyglądu i zapachu podejmuje się decyzję o braku konieczności lub konieczności wymiany oleju ATF. Warsztaty ASO zawsze dokonują przeglądów starannie wg procedur i nie wykraczają poza standard wyznaczony przez producenta samochodu i w praktyce nie wymieniają oleju ATF w okresie gwarancji samochodu.

Jakie czynniki powodują przyspieszone zużycie oleju ATF?

ATF traci swoje właściwości w czasie normalnej eksploatacji, wskutek procesów utleniania oraz częstych, chwilowych wysokich temperatur sięgających powyżej 400°C osiąganych na tarczkach sprzęgieł. Czynniki te prowadzą do zaburzeń w lepkości oleju ATF charakteryzując się jej liniowym spadkiem (od 1% do 25%) oraz skokowym wzrostem lepkości, gdy olej jest już całkowicie zużyty. Tempo degradacji oleju ATF zależy w głównej mierze od warunków w jakich skrzynia była eksploatowana oraz jakości komponentów samego oleju ATF, w tym olejów bazowych oraz kompozycji dodatków uszlachetniających. Oleje różnych producentów mogą się od siebie znacznie różnić pod względem parametrów początkowych oraz ich utraty w czasie eksploatacji.

Wkrótce kolejny materiał z odpowiedziami na najczęściej zadawane pytania o wymianę oleju w automatycznych skrzyniach biegów. Masz własne pytanie? Zadaj je w komentarzu pod artykułem.