Znaczna część polskich firm, działających w branży motoryzacyjnej wkrótce zmierzy się z problemem sukcesji pokoleniowej. Nowym rozwiązaniem, które może ułatwić zabezpieczenie prowadzonego biznesu oraz jego ciągłość ma być możliwość powołania tzw. fundacji rodzinnej.

Zabezpieczenie polskich firm i kapitału, dzięki fundacji rodzinnej?

Polski rynek części i usług motoryzacyjnych jest zdominowany przez rdzennie polskie przedsiębiorstwa, które rozpoczynały swoją działalność w latach 90. lub później. Wiele z tych firm boryka się obecnie z problemami związanymi z zabezpieczeniem swoich interesów w przyszłości. Odpowiedzią na problemy z sukcesją ma być nowy projekt Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii opublikowany na stronach Rządowego Centrum Legislacji, dotyczący fundacji rodzinnej. Projekt jest wzorowany na podobnych rozwiązaniach, stosowanych w niektórych państwach Europy Zachodniej. Z założenia ma wspierać budowę silnych rodzimych marek i akumulację polskiego kapitału.

– Zakładamy, że dzięki fundacji rodzinnej zapewniony zostanie mechanizm skutecznej wielopokoleniowej sukcesji. Łatwiejsze będzie także budowanie ładu rodzinnego i korporacyjnego poprzez oddzielenie biznesu od spraw rodzinnych – powiedział wiceminister rozwoju, pracy i technologii Marek Niedużak.

Według statystyk Ministerstwa, w Polsce działa ok. 830 tys. firm rodzinnych. W 2017 r. firmy rodzinne generowały 18% polskiego PKB – ok. 322 mld zł. Ponad połowa z nich planuje działania związane z sukcesją w ciągu najbliższych 5 lat.

Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii pod koniec marca, skierowało projekt ustawy o fundacji rodzinnej do konsultacji publicznych.

Na czym polega powołanie fundacji rodzinnej?

Według ministerialnego projektu, powołanie fundacji rodzinnej może w znacznym stopniu ułatwić zarządzanie majątkiem firmy oraz jego ochronę. Może także gwarantować odpowiedni podział środków pomiędzy tzw. beneficjentami fundacji. Beneficjentami mogą być osoby z najbliższej rodziny fundatora (założyciela fundacji – właściciela firmy), jak i niepowiązane z nim więzami krwi (np. pracownicy firmy czy profesjonalni menadżerowie), a także organizacje pożytku publicznego. Fundację będzie można powołać poprzez sporządzenie właściwego aktu notarialnego lub odpowiedni zapis w testamencie. Oczywiście rekomendowanym rozwiązaniem jest powoływanie fundacji za życia fundatora, co da właścicielowi firmy możliwość ewentualnych modyfikacji zarządzonych postanowień, by usprawnić działanie organizacji. Fundację będzie mogło założyć także więcej osób, np. dwójka wspólników lub małżeństwo, wspólnie prowadzące firmę.

W chwili powołania, to fundacja staje się właścicielem majątku fundatora (np. udziałów w spółkach, papierów wartościowych, czy nieruchomości), a jej dochody (związane z działalnością firmy) będą mogły być przeznaczane na realizację określonych w akcie założycielskim celów statutowych lub przekazywane beneficjentom według potrzeb. W skrócie to fundator (właściciel firmy), definiując odpowiednie cele statutowe, będzie więc mógł zdecydować kto, a przede wszystkim w jaki sposób będzie mógł dysponować majątkiem fundacji. Pozwoli to zadbać długoterminowo o kontynuację działalności i rozwój przedsiębiorstwa.

Jedną z głównych zalet fundacji mają być przewidziane dla niej zwolnienia podatkowe. Wniesienie majątku firmowego do fundacji rodzinnej nie będzie opodatkowane. Dochody fundatora oraz beneficjenta otrzymane z fundacji rodzinnej, jako podlegające przepisom o spadkach i darowiznach, nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W przypadku likwidacji fundacji rodzinnej, osoby z najbliższej rodziny fundatora będą mogły także liczyć na zwolnienia podatkowe. Szczegóły dotyczące tych kwestii poznamy ostatecznie po etapie konsultacji publicznych projektu.

Fundacja rodzinna w branży motoryzacyjnej

Czy możliwość założenia fundacji rodzinnej może być odpowiedzią na problemy z sukcesją firm z branży motoryzacyjnej? Bez wątpienia tak, jednak niekoniecznie jest to rozwiązanie dla każdego. Projekt jest tworzony głównie z myślą o większych przedsiębiorstwach, prowadzących biznes na większą skalę i myślących o budowaniu firmy w wielopokoleniowej perspektywie. Może być to zatem dobre rozwiązanie np. dla firm produkujących lub dystrybuujących części motoryzacyjne. Barierą dla założenia fundacji przez właścicieli warsztatów samochodowych czy sklepów (zwłaszcza tych mniejszych) może być konieczność wniesienia mienia, przeznaczonego na realizację celów statutowych fundacji. Jego wartość będzie musiała wynosić minimum 100 tys. złotych. Z pewnością korzystnym dla firm z branży motoryzacyjnej będzie możliwość ustanowienia beneficjentem fundacji także osoby spoza rodziny. Umożliwi to np. przekazanie przez właściciela firmy prowadzenia biznesu w ręce pracownika z jednoczesnym ograniczeniem jego możliwości, a przez to zabezpieczeniem interesów osób z rodziny (np. dzieci, które nie chcą angażować się w prowadzenie firmy).

Fundacja rodzinna może być narzędziem skutecznie zabezpieczającym polskie firmy przed niekorzystnym dla prowadzonego biznesu podziałem lub wrogim przejęciem. Dzięki określeniu celów statutowych będzie mogło powstawać skuteczne zabezpieczenie przed rozdrobnieniem firmowego majątku, które mogłoby np. uniemożliwić potrzebne inwestycje. W opinii rynkowych analityków fundacja rodzinna może być dobrą alternatywą dla właścicieli firm rozważających sprzedaż biznesu po przejściu na emeryturę.

Według aktualnych założeń, przepisy umożliwiające powołanie fundacji rodzinnej mają obowiązywać już od 1 stycznia 2022 r.

Polecamy także nasz artykuł na temat problemów z sukcesją w polskich warsztatach oraz analizę dotyczącą prawnych aspektów sukcesji.