Od kilku lat na bezdrożach i pagórkach Polski pojawia się coraz więcej pojazdów nazywanych potocznie quadami. Na obszarze Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej pojazdy te noszą nazwę All Terrain Vehicl, czyli po prostu wszędołaz. Quad jest pojazdem o specyficznej konstrukcji, którą charakteryzują opony o obniżonym ciśnieniu, kierownica podobna do tej, jakiej używa się w rowerach i powinien być używany przez siedzącą na nim okrakiem osobę.

Tyle określenia ogólne, a co na temat tych pojazdów znajdziemy w naszych przepisach prawnych dotyczących homologacji pojazdów?
Rozporządzenie ministra infrastruktury z dnia 28 lipca 2005 r. (z późniejszymi zmianami) dotyczące homologacji typu pojazdów samochodowych mających dwa lub trzy koła, niektórych pojazdów samochodowych mających cztery koła oraz motorowerów, opublikowane w DzU z dnia 25 sierpnia 2005 r. w załączniku nr 1 ust. 2 pkt 1 i 2 wyróżnia dwie kategorie, które leżą w zakresie naszych zainteresowań.
„2. Niniejsze rozporządzenie stosuje się również do pewnej grupy czterokołowych pojazdów samochodowych, które w zależności od cech określa się jako:

1) lekkie pojazdy czterokołowe, których masa bez obciążenia nie przekracza 350 kg (kategoria L6e), nie wliczając w to masy akumulatorów w przypadku pojazdów elektrycznych, i których maksymalna prędkość konstrukcyjna nie przekracza 45 km/h oraz których:
a) pojemność skokowa nie przekracza 50 cm³, w przypadku silnika z zapłonem iskrowym, lub
b) maksymalna moc nie przekracza 4 KW, w przypadku innych silników ze spalaniem wewnętrznym, lub
c) maksymalna moc jest nie większa niż 4 KW, w przypadku silnika elektrycznego
Pojazdy te powinny spełniać wymagania techniczne stosowane dla motorowerów trójkołowych kategorii L2e, chyba że przepisy homologacji stanowią inaczej.

2) pojazdy czterokołowe, inne niż lekkie, o których mowa w pkt. 1 lit. a, których masa bez obciążenia nie przekracza 400 kg (kategoria L7e; 550 kg dla pojazdów przeznaczonych do przewożenia towarów), nie wliczając w to masy akumulatorów w przypadku pojazdów elektrycznych, i których maksymalna moc użyteczna silnika nie przekracza 15 KW.
Pojazdy te powinny spełniać wymagania techniczne stosowane dla motocykli trójkołowych kategorii L5e, chyba ze przepisy dotyczące homologacji stanowią inaczej.”
Wiemy więc jakie przeznaczenie, jeśli chodzi o myśl konstrukcyjną, było wiodące i jakie warunki techniczne musi spełnić quad, jeśli ma uczestniczyć w ruchu rogowym na drodze publicznej.
Dopełnieniem wiedzy na temat warunków technicznych omawianych pojazdów jest zapis zawarty w rozporządzeniu ministra infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. (z późniejszymi zmianami) w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia opublikowanym w DzU z dnia 26 lutego 2003 r. §3. ust. 10 pkt 2 i 4, który stanowi:

„10. Dopuszczalna ładowność określona przez producenta dla pojazdów trzy- i czterokołowych nie może przekraczać w przypadku:
3) pojazdu czterokołowego lekkiego – 200 kg
4) pojazdu czterokołowego innego niż lekki:
a) do przewozu rzeczy – 1000 kg
b) do przewozu osób – 200 kg”

Teraz nasza wiedza jest pełna i można się zastanowić nad praktyką stosowania przytoczonych zapisów prawnych.

Stwierdzenie spełnienia warunków technicznych w przypadku pojazdów czterokołowych klasyfikowanych w kategorii L wymaga od diagnosty szczególnej staranności i zwrócenia uwagi na cechy konstrukcyjne.
Opony stosowane w tych pojazdach są w ogromnej większości przypadków oponami niskociśnieniowymi o specyficznej rzeźbie bieżnika, przystosowującej je do warunków jazdy po nieutwardzonej nawierzchni.
Niestety nie są również w wielu przypadkach spełnione wymagania techniczne dotyczące motorowerów i motocykli trójkołowych warunkujące ich dopuszczenie do ruchu na drodze publicznej.
Spotkamy się również z przypadkami klasyfikowania tych pojazdów jako ciągniki rolnicze.

Przypomnijmy sobie zapis zawarty w art. 2. pkt 44 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. „Prawo o ruchu drogowym” (z późniejszymi zmianami), który stanowi jak niżej:
„44) „ciągnik rolniczy” – pojazd silnikowy skonstruowany do używania łącznie ze sprzętem do prac rolnych, leśnych lub ogrodniczych; ciągnik taki może być również przystosowany do ciągnięcia przyczep oraz do prac ziemnych;”
Wskazanie ustawowe jest jednoznaczne i przeprowadzając pierwsze badanie techniczne quada należy się nim kierować, jak również zapisami zawartymi w DzU nr 32 z dnia 26 lutego 2003 r., zawierającym pod pozycją 262 rozporządzenie ministra infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia, które w §45 ust. 1 pkt 3 stanowi: „maksymalna prędkość konstrukcyjna ciągnika rolniczego i leśnego nie przekraczała o więcej niż 3 km/h wartości 40 km/h zmierzonej zgodnie z przepisami o homologacji pojazdów.”

Jeśli badany pojazd nie ma określonej w homologacji prędkości konstrukcyjnej lub tej homologacji nie ma, to prędkość ta powinna być określona zgodnie z przepisami o homologacji. Innymi słowy, konieczne jest przy jej określaniu przestrzeganie procedury homologacyjnej.
Należy pamiętać również o fakcie istnienia różnic dotyczących warunków technicznych obowiązujących w państwach UE i nie traktowania zapisów klasyfikujących pojazd w określonej kategorii w innym państwie jako obowiązujący na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.
Pamiętajmy, że na terenie naszego państwa obowiązują nasze warunki techniczne określone w obowiązującym prawie.
Diagnosta podczas badania technicznego ustala stan faktyczny również w odniesieniu do kategorii pojazdu poddawanego badaniu.
Należy przyjąć, że ze względu na konstrukcję, zastosowanie i warunki techniczne, duża część quadów nie powinna być dopuszczona do ruchu po drogach publicznych, co oczywiście nie znaczy, że będą modele, które spełnią wszystkie warunki i będą mogły bezpiecznie uczestniczyć w ruchu drogowym.

Autor: Sylwester Murawski

Źródło: „Serwis Motoryzacyjny” nr 3/listopad 2007