Firmy produkujące części motoryzacyjne są siłą rzeczy producentami odpadów, często także tych uważanych za niebezpieczne dla środowiska naturalnego. W naszym artykule podpowiadamy, jak właściwie zarządzać odpadami, by nie narazić się na surowe kary.

Obowiązki firm w zakresie zarządzania odpadami

Podstawowych obowiązków dla producentów części w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą jest kilka. Przede wszystkim wytwórcy odpadów zobowiązani są do uzyskania wpisu w rejestrze przedsiębiorców, funkcjonującego w ramach Bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO).

Kiedy producenci części muszą uzyskać specjalne pozwolenie ne wytwarzanie odpadów? Wtedy, gdy wytwarzają odpady klasyfikowane jako niebezpieczne o masie powyżej 1 tony rocznie lub odpady inne niż niebezpieczne o masie powyżej 5000 ton rocznie. Wytwórcy odpadów zobowiązani są do magazynowania wytwarzanych odpadów z zachowaniem zasad bezpieczeństwa życia i zdrowia ludzi, wymagań w zakresie ochrony środowiska oraz w sposób uwzględniający ich właściwości chemiczne i fizyczne.

Jednym z problematycznych dla firm obowiązkiem jest prowadzenie ewidencji odpadów z wykorzystaniem kart przekazania odpadów oraz kart ewidencji odpadów. Te pierwsze stanowią potwierdzenie przekazania odpadów (są podpisywane przez każdy podmiot biorący udział w przekazaniu odpadów tzn. wytwórcę odpadów, podmiot transportujący odpady oraz odbiorcę odpadów). Co ważne, to w interesie wytwórcy odpadów leży sprawdzenie czy przedsiębiorca odbierający odpady posiada decyzję administracyjną w zakresie zbierania lub przetwarzania odpadów oraz wpis w rejestrze BDO.

Zgodnie z przepisami od 2020 roku ewidencja odpadów prowadzona będzie za pomocą BDO (bez uzyskania wpisu w rejestrze nie będzie możliwe prowadzenie prawidłowej ewidencji odpadów).

Jakie kary grożą za niewłaściwe zarządzanie odpadami w firmach produkcyjnych?

Jeżeli firma zaniecha wpisania się do rejestru BDO, mimo że prowadzona działalność kwalifikuje ją do tego, podlega administracyjnej karze pieniężnej w wysokości zależnej od stopnia wykroczenia. Mowa tu o bardzo szerokich widełkach kwotowych: od 5 000 zł do 1 000 000 zł. Takiej samej karze podlega magazynowanie odpadów niezgodnie z wymaganiami z zakresu ochrony środowiska.

Wykorzystywanie instalacji (czyli stacjonarnych urządzeń technicznych lub zespołu urządzeń powiązanych technologicznie) powodujących wytwarzanie odpadów bez wymaganego pozwolenia lub z naruszeniem jego warunków podlega karze aresztu, ograniczenia wolności lub grzywny. Grzywną grozi także nieprowadzenie ewidencji odpadów lub prowadzenie ewidencji nieterminowo czy niezgodnie ze stanem rzeczywistym. Tej samej karze podlega nieprzedłożenie zbiorczego zestawienia danych do właściwego urzędu marszałkowskiego.

Na trafienie do aresztu lub grzywnę można narazić się także, przekazując odpady nieuprawnionym odbiorcom. Dlatego tak ważne jest sprawdzenie przedsiębiorcy, z którym firma nawiązuje współpracę w tym zakresie.

Administracyjne kary pieniężne wymierza Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska (WIOŚ) na podstawie przeprowadzonej kontroli.

Jakie są najczęściej obserwowane błędy, popełniane przez firmy produkcyjne w zakresie ochrony środowiska i zarządzania odpadami?

Do najczęstszych błędów popełnianych w gospodarowaniu wytwarzanymi odpadami należą:

• niewłaściwe postępowanie z wytworzonymi odpadami (np. mieszanie różnego rodzaju opadów poprodukcyjnych z odpadami komunalnymi). Skierowanie odpadów poprodukcyjnych do strumienia odpadów komunalnych skutkuje brakiem potwierdzenia przekazania odpadów do uprawnionych podmiotów.
• nieprawidłowe wypełnianie dokumentów ewidencyjnych i sprawozdań. Często przedsiębiorcy prowadzą ewidencję odpadów wyłącznie z wykorzystaniem kart przekazania odpadów.

– Z mojego doświadczenia wynika, że do najczęstszych nieprawidłowości dochodzi w sferze sprawozdawczości związanej z oddziaływaniem zakładów na stan czystości atmosfery. – mówi Urszula Golbiak Specjalista ds. Ochrony Środowiska w firmie INTERSEROH Polska specjalizującej się w kwestiach związanych z ochroną środowiska i recyklingiem – Zgodnie z przepisami przedsiębiorca, którego działalność powoduje emisję gazów lub pyłów do powietrza, zobowiązany jest m. in. do wypełniania rocznych raportów w Krajowej bazie o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji (KOBiZE) do końca lutego za poprzedni rok kalendarzowy. W przeciwieństwie do sprawozdań za korzystanie ze środowiska  z obowiązku uzupełnienia raportu w KOBiZE nie zwalnia niewielka skala działalności (nawet w przypadku użytkowania 1 pojazdu służbowego należy wypełnić raport).

Jakie obowiązki ciążą na producentach w zakresie gospodarowania opakowaniami produktów?

Każdy producent części dostarcza swoje wyroby w opakowaniach, w związku z czym ciąży na nim kolejny szereg obowiązków związanych z przepisami w zakresie ochrony środowiska. Przedsiębiorcy wprowadzający produkty w opakowaniach zobowiązani są do osiągania określonych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych takiego samego rodzaju oraz do prowadzenia publicznych kampanii edukacyjnych. W przypadku opakowań jednorodnych, obowiązki te można wykonywać samodzielnie lub za pośrednictwem organizacji odzysku opakowań. Jednak w przypadku wprowadzania produktów w opakowaniach wielomateriałowych i środków niebezpiecznych w opakowaniach należy już zgłosić się po pomoc odpowiednich instytucji.

Bez względu na to, czy firma wprowadza produkty w opakowaniach na rynek krajowy czy zagraniczny, zobowiązana jest do uzyskania wpisu w rejestrze przedsiębiorców funkcjonującego w ramach BDO. Jest zobligowana także do prowadzenia ewidencji obejmującej informacje o masie opakowań, w których zostały wprowadzone do obrotu produkty. W ewidencji należy uwzględniać nie tylko opakowania, w których przekazano do sprzedaży lub dalszej dystrybucji produkty, lecz także opakowania towarów, które sprowadzono bezpośrednio z zagranicy na użytek własny (np. do celów produkcyjnych).

– Przedsiębiorcy, którzy decydują się na samodzielne wykonywanie obowiązku osiągania określonych poziomów odzysku i recyklingu, zobowiązani są do sporządzania rocznych sprawozdań dotyczących opakowań. W sprawozdaniu wskazuje się rodzaje i ilości wprowadzonych wraz z produktami opakowań, rodzaje i ilości odpadów opakowaniowych przekazanych do recyklingu oraz w przypadku nieosiągnięcia wymaganych poziomów odzysku i recyklingu wysokość należnej opłaty produktowej. – mówi Urszula Golbiak z INTERSEROH Polska. – Do 15 marca należy uiścić należną opłatę produktową oraz złożyć sprawozdania za poprzedni rok kalendarzowy do właściwego urzędu marszałkowskiego. Zgodnie z przepisami sprawozdania za 2019 rok wysyłane będą za pomocą BDO.

Za niewypełnianie obowiązków, o których mowa powyżej, przewidziane są różnego rodzaju kary, w tym konieczność wniesienia zaległej opłaty produktowej.

Artykuł przygotowany we współpracy z firmą INTERSEROH Polska
Zdjęcia: Pixabay

Jesteś producentem części motoryzacyjnych i masz pytanie odnośnie swoich obowiązków w zakresie gospodarowania odpadami? Zadaj je w komentarzu pod tym artykułem, a postaramy się pomóc.