Niniejszy materiał prezentuje wyniki Internetowego Badania Wynagrodzeń przeprowadzonego przez Sedlak & Sedlak (wynagrodzenia.pl). To największe pozarządowe badanie objęło również swoim zasięgiem branżę motoryzacyjną.
Zanim jednak przejdziemy do prezentacji danych pragniemy podkreślić, że analogicznie do lat ubiegłych w tegorocznym badaniu dominują ludzie młodzi z wykształceniem wyższym. 74,9% badanych ma nie więcej niż 35 lat. Ponadto 62,3% to osoby z wykształceniem wyższym. Należy zatem pamiętać, że prezentowane dane dotyczą głównie młodych, wykształconych ludzi, posiadających dostęp do internetu.
Prezentowane poniżej dane liczbowe to głównie mediana, gdyż miara ta lepiej niż średnia charakteryzuje populację badaną. Z badań GUS wynika bowiem, iż 2/3 polaków zarabia poniżej średniej co może być przyczyną błędów interpretacyjnych. Mediana natomiast jest wartością dzieląca badaną populację na pół. Jeżeli w tekście nie zaznaczono inaczej, to wartości zawarte w tabelach i wykresach należy traktować jako mediany.

Z danych Internetowego Badania Wynagrodzeń 2007 wynika, że mediana miesięcznych wynagrodzeń brutto w branży motoryzacyjnej wynosi 3 600 PLN. Osoby zatrudnione w tej dziedzinie gospodarki mają zatem dochody o 20% wyższe w porównaniu do ogółu ankietowanych. Jednocześnie poziom płac w motoryzacji jest zbliżony do występujących w przemyśle ciężkim (3 500 PLN). Wynagrodzenia w branży są mocno uzależnione od zajmowanego stanowiska (tabela 1) – im wyższe stanowisko tym wyższe dochody. Najniżej opłacani są pracownicy szeregowi, z których połowa zarabia pomiędzy 1 640 PLN a 3 000 PLN. Jednocześnie co 10 pracownik na tym stanowisku ma płacę niższą niż 1 300 PLN. W przypadku najliczniejszej w badaniu grupy – specjalistów, mediana dochodów wynosi 3 900 PLN i jest o 8% wyższa niż w całej motoryzacji ogółem. Na szczeblu kierownika dochód wzrasta już o 45%, a 25% osób na tym stanowisku otrzymuje miesięczne zarobki powyżej 8 500 PLN. Najwyżej opłacane osoby w branży to dyrektorzy. Połowa z nich zarabia pomiędzy 7 000 PLN a 14 000 PLN.

Warto również wspomnieć, że na kolejnych szczeblach rosną dysproporcje pomiędzy najlepiej i najgorzej opłacanymi osobami na danym stanowisku. Najmniejsza różnica jest w przypadku pracowników szeregowych gdzie 10% najwyżej opłacanych osób ma dochody ponad 3-krotnie wyższe od 10% najniżej uposażonych. W przypadku kierowników różnica ta jest już ponad 4-krotna, a najwyższa na szczeblu dyrektora (ponad 5-krotna).

Rozkłady wynagrodzeń
Przyjrzyjmy się teraz jaki odsetek pracowników zarabia w poszczególnych przedziałach płacowych (wykres 1). Z danych wynika, że połowa osób ma dochody w przedziale 1 501 PLN do 4 000 PLN. Dla 29,7% zatrudnionych w branży miesięczne płace kształtują się na poziomie od 4 001 PLN do 8 001 PLN. W grupie osób najwyżej opłacanych (powyżej 10 000 PLN) znajduje się 7,3% badanych.

Zobaczmy jeszcze, jak prezentują się rozkłady płac w dwóch największych w branży grupach – pracowników szeregowych oraz specjalistów (wykres 2). Wyraźnie widać, że wśród pracowników szeregowych większość zarabia do 3 000 PLN (75,3%). W grupie specjalistów wskaźnik ten wynosi 29,1%. Wśród specjalistów najwięcej osób ma dochody w przedziale od 3001 PLN do 8 000 PLN. W przypadku szczebla najniższego wskaźnik ten wynosi 22,5%. W grupie najlepiej zarabiających (powyżej 10 000 PLN) znajduje się 1,4% pracowników szeregowych oraz 3,5% specjalistów.

Wynagrodzenia w zależności od płci i stażu pracy
Poziom wynagrodzeń w branży motoryzacyjnej jest niewątpliwie uzależniony od płci (tabela 3). Dominującą liczebnie grupą w tej branży są mężczyźni i to oni mają wyższe dochody. Mediana płacy panów wynosi 3 800 PLN i jest o 19% wyższa niż u pań. Jednocześnie co 4 mężczyzna ma w motoryzacji dochody powyżej 6 089 PLN, a dla 10% kobiet są one niższe niż 1 500 PLN.

Kolejnym czynnikiem wpływającym na dochody jest staż pracy (wykres 3). Jak pokazują dane, zarobki rosną wraz z poziomem doświadczenia, ale tylko do momentu, w którym staż pracy wynosi 6-8 lat. Mediana dochodów w tej grupie osób wynosi 4 493 PLN i jest prawie 2-krotnie wyższa niż u rozpoczynających pracę (2 250 PLN). W przypadku osób z 9-10 letnim oraz 11-15 letnim stażem wielkość zarobków jest zbliżona do siebie. Pracownicy najbardziej doświadczeni (16 lat i więcej) mają dochody na poziomie mediany zanotowanej dla całej branży motoryzacyjnej ogółem.

Wynagrodzenia w zależności od wielkości firmy
Zobaczmy teraz, jak wielkość firmy wpływa na poziom wynagrodzeń w branży motoryzacyjnej (tabela 4). Wyraźnie widać następującą zależność: im większy podmiot tym płace są wyższe. Zdecydowanie najgorzej opłacani są pracownicy w najmniejszych firmach. Mediana dochodów kształtuje się tu na poziomie 2 200 PLN i jest o 39% niższa niż zanotowana w branży ogółem. O 20,4% lepiej zarabiają pracownicy małych przedsiębiorstw (10-49 zatrudnionych). W średnich firmach (50-249 osób) połowa pracowników zarabia pomiędzy 2 222 PLN a 6 000 PLN. W najliczniejszej w badaniu grupie osób zatrudnionych w dużych podmiotach (250 i więcej pracowników), płace są na poziomie 3 935 PLN, a więc o 9% wyższe niż w branży ogółem. Jednocześnie co 4 zatrudniony w takiej firmie ma zarobki powyżej 6 000 PLN.

Wynagrodzenia ze względu na wykształcenie
Zobaczmy teraz, jak wykształcenie wpływa na poziom dochodów osób zatrudnionych w firmach motoryzacyjnych (tabela 5). Dane pokazują, że zarobki rosną wraz z poziomem wykształcenia. Najniżej opłacani są pracownicy, którzy ukończyli swoją edukację na szczeblu podstawowym i zawodowym. Mediana dochodów wynosi tu 2 300 PLN i jest o 36% niższa niż zanotowana w branży ogółem. Wśród osób z wykształceniem średnim połowa zarabia pomiędzy 1 900 PLN a 3 600 PLN. Co 10 zatrudniony legitymujący się tytułem licencjata ma płacę poniżej 1 450 PLN. W najliczniejszej w badaniu grupie osób z wykształceniem wyższym zarobki kształtują się na poziomie 4 468 PLN i są o 24% wyższe niż w motoryzacji ogółem. Jednocześnie dla 25% pracowników z tytułem magistra wynagrodzenie miesięczne przekracza 7 000 PLN. Zdecydowanie najlepiej opłacani są w tym sektorze gospodarki osoby, które ukończyły studia podyplomowe. Mediana ich dochodów wynosi 5 300 PLN i jest o 19% wyższa niż u osób z wykształceniem wyższym.

Wynagrodzenia w zależności od regionu
Na koniec zobaczmy, jak kształtują się płace w motoryzacji w zależności od regionu kraju (tabela 7). Z danych wynika, że najwyższe zarobki mają zatrudnieni w regionie mazowieckim, gdzie połowa osób zarabia pomiędzy 2 800 PLN a 7 700 PLN. Na identycznym wobec siebie poziomie zarabiają osoby pracujące w województwach północno-zachodnich i południowo-zachodnich (3 600 PLN). Zdecydowanie najgorzej opłacani są pracownicy motoryzacji ze wschodniego regionu kraju. Mediana płacy wynosi tu 2 800 PLN i jest o 44% niższa niż na Mazowszu. Jednocześnie co 10 pracownik w tym regionie ma miesięczne wynagrodzenia niższe niż 1 350 PLN.

Podsumowanie
Z powyższych danych wynika, że wynagrodzenia w branży motoryzacyjnej są o 20% wyższe niż zanotowane w Internetowym Badaniu Wynagrodzeń 2007 ogółem. Zarobki rosną wraz ze stanowiskiem, wielkością firmy, poziomem wykształcenia oraz znajomością języka angielskiego. Lepiej opłacani są w branży mężczyźni, osoby ze stażem pracy 6-8 lat i zatrudnione w firmach zagranicznych. Płaca jest ponadto uzależniona od działu zatrudnienia i ilości języków obcych opanowanych w stopniu dobrym lub bardzo dobrym. Najwyższe dochody mają zatrudnieni na Mazowszu.

Wyjaśnienie terminów użytych w artykule:
wynagrodzenie podstawowe – stałe składniki wynagrodzenia brutto, tj. płaca zasadnicza określona umową o pracę, ponadto dodatek funkcyjny lub stażowy
wynagrodzenie całkowite – miesięczne wynagrodzenie brutto przysługujące pracownikowi z uwzględnieniem wszystkich ruchomych dodatków pieniężnych, takich jak: premie, nagrody i in.
mediana – wartość dzieląca wszystkie dane na pół; lepiej niż średnia oddaje tendencję centralną wyników, jako że średnia może być zaburzona przez wyniki skrajne. Poniżej i powyżej mediany znajduje się dokładnie po 50% danych. Innymi słowy, jeżeli mediana wynosi 3000 PLN, to połowa osób zatrudnionych na danym stanowisku zarabia poniżej, a połowa powyżej 3000 PLN
górny kwartyl – wartość, powyżej której mieści się 25% danych. Innymi słowy, jeżeli górny kwartyl wynosi 4500 PLN, to 3/4 osób zatrudnionych na danym stanowisku zarabia poniżej, a 1/4 powyżej 4500 PLN
dolny kwartyl – wartość, poniżej której mieści się 25% danych. Innymi słowy, jeżeli dolny kwartyl wynosi 1500 PLN, to 1/4 osób zatrudnionych na danym stanowisku zarabia poniżej, a 3/4 powyżej 1500 PLN.
pierwszy decyl – wartość, poniżej której mieści się 10% danych. Innymi słowy, jeżeli pierwszy decyl wynosi 1000 PLN, to 1/10 osób zatrudnionych na danym stanowisku zarabia poniżej, a 9/10 powyżej 1000 PLN.
dziewiąty decyl – wartość, powyżej której mieści się 10% danych. Innymi słowy, jeżeli dziewiąty decyl wynosi 5000 PLN, to 9/10 osób zatrudnionych na danym stanowisku zarabia poniżej, a 1/10 powyżej 5000 PLN.

Arkadiusz Koperek
wynagrodzenia.pl