Układ hamulcowy to jeden z najważniejszych podzespołów w każdym samochodzie. Usterki jego elementów są bardzo niebezpieczne i mogą mieć poważne konsekwencje. Przykładem awarii jest zbyt twardy lub miękki pedał hamulca, co obniża skuteczność hamownia. Z czego wynika taka usterka i jak jej zaradzić?

Gdy kierowca naciska pedał, pompa tłoczy płyn roboczy przez przewody twarde oraz elastyczne. Trafia on następnie do zacisków, które – za sprawą tłoczków – pod wpływem ciśnienia przyciskają klocek do tarczy hamulcowej. Ważnym elementem układanki  jest również tzw. „serwo” hamulcowe, czyli niewielkie urządzenie wytwarzające dodatkowe podciśnienie, które ma za zadanie zwiększyć siłę hamowania. Bez niego nawet minimalne wciśnięcie pedału hamulca wymagałoby od nas znacznie więcej wysiłku. Mimo wszystko, czasem stawia on nadmierny opór. Co może być tego przyczyną?

– Jednym z powodów wystąpienia tzw. „twardego” pedału hamulca może być stary lub niskiej jakości płyn hamulcowy. Niewiele osób pamięta, że jest on higroskopijny, to znaczy, że pochłania wodę. Z biegiem czasu i kilometrów może zebrać się jej całkiem sporo, co obniża skuteczność hamowania. Kierowca może to odczuć właśnie poprzez nadmierną twardość hamulca. Poza tym, obecność wody sprawia, że płyn traci swoje właściwości antykorozyjne. To jedna z najczęstszych przyczyn korozji przewodów hamulcowych w starszych pojazdach, która może być bardzo niebezpieczna, bo taki przewód może po prostu pęknąć. Z uwagi na te zjawiska płyn hamulcowy powinniśmy wymieniać co dwa lata lub 60 000 km, w zależności, co nastąpi wcześniej – tłumaczy Joanna Krężelok – Dyrektor oddziału TMD Friction Services w Polsce.

Kolejna przyczyna to awaria pompy próżniowej, czyli tzw. „pompy vacum”. Jest to urządzenie obecne w każdym silniku Diesla, które zasila wspomniane serwo hamulcowe. W samochodach stosuje się dwa jej typy – tłokową i wyporową. Usterka pompy vacum może pogorszyć skuteczność układu hamulcowego, a jej przyczyną jest najczęściej zużycie eksploatacyjne samej pompy lub wycieki oleju silnikowego. Warto zatem dbać o terminową wymianę oleju oraz o stosowanie płynów najwyższej jakości. Inną przyczyną twardego pedału hamulca mogą być zapieczone tłoczki w zaciskach hamulcowych. Najczęściej zjawisko to jest efektem braku właściwej konserwacji układu hamulcowego podczas wymiany jego elementów. Możliwe jest również zużycie osłon gumowych tłoczków, które wynika ze zbierającej się tym obszarze wody.

Wyeksploatowany płyn hamulcowy może dać także inny efekt, czyli sprawić, że pedał hamulca będzie zbyt „miękki”. W skrajnych przypadkach np. z uwagi na przegrzanie układu, po prostu zapadnie się on w podłogę. Płyn, który pochłonie dużo wody, ma znacznie niższą temperaturę wrzenia, więc jest to szczególnie niebezpieczne, gdy jeździmy dynamicznie i często używamy hamulca. W takim przypadku, oprócz wymiany płynu, niezbędna jest wymiana przewodów hamulcowych oraz kontrola pozostałych elementów tego układu. Możliwy jest także zbyt niski stan płynu hamulcowego, spowodowany wyciekiem. Typowe awarie dotyczą rozszczelnień na pompie hamulcowej albo wycieków z przewodów elastycznych lub twardych. O czym jeszcze warto pamiętać, szczególnie w kontekście prac warsztatowych?

Ważną czynnością serwisową podczas wymiany jakichkolwiek elementów układu hamulcowego jest odpowietrzenie układu. Powietrze pozostające w płynie obniża skuteczność hamowania, co możne powodować tzw. „miękki hamulec”. W przypadku odpowietrzania samochodu posiadającego układ ABS zaczynamy od pompy hamulcowej, a następnie stosujemy się do wskazówek serwisowych przewidzianych dla tej procedury. Czynności należy powtarzać tak długo, aż z zaworu zacznie płynąć jednorodny, pozbawiony pęcherzyków powietrza płyn.

– Bardzo ważne jest stosowanie płynu hamulcowego zalecanego przez producenta pojazdu, ponieważ występują różne klasy i gęstości: DOT 3, 4 i 5.1 produkowane są na bazie glikolu, DOT 5 na bazie silikonu. Im wyższa klasa DOT, tym większa temperatura wrzenia suchego i temperatura wrzenia mokrego. Różnice w wymaganej specyfikacji spowodowane są m.in. budową układu hamulcowego. Wyższe klasy DOT pozwalają na stosowanie dłuższych okresów międzyprzeglądowych. Jakość płynu jest bardzo ważna, gdyż bezpośrednio przekłada się na skuteczność i żywotność układu, a tym samym nasze bezpieczeństwo. Z tego względu w ofercie Textar znajdziemy płyny hamulcowe przeznaczone do każdego współczesnego samochodu – podsumowuje Joanna Krężelok.