Uszczelka pokrywy zaworów (zwana też uszczelką pod pokrywą zaworów) uszczelnia połączenia pomiędzy pokrywą zaworów a głowicą silnika. Jej uszkodzenie jest jednym z częstych powodów wycieków oleju silnikowego w starszych samochodach. 

Jakie są przyczyny jej uszkodzenia? Zapytaliśmy o to eksperta. Sprawdziliśmy też, jakie rozwiązania stosują mechanicy, aby „wspomóc” uszczelkę, która nie trzyma szczelności.

Wycieki oleju silnikowego są skrajnie niebezpieczne. Mogą doprowadzić do przyspieszonego zużycia albo zatarcia jednostki napędowej. Zwłaszcza wtedy, gdy mamy do czynienia z klientem, który zagląda pod maskę dopiero wtedy, gdy na desce rozdzielczej samochodu zapali się kontrolka oleju.

Uszczelka pokrywy zaworów – po co się ją stosuje i jak jest zbudowana?

Pokrywa zaworów ma za zadanie ochronę wałka (wałków) rozrządu i zaworów oraz dodatkowych elementów układu rozrządu, zamontowanych w głowicy silnika. Uszczelka pokrywy zaworów uszczelnia połączenia pomiędzy pokrywą zaworów a głowicą silnika. Dzięki temu zapobiega ona wyciekom oleju silnikowego.

Uszczelki pokrywy zaworów wykonane są najczęściej z odpowiednio wytrzymałej gumy. W starszych samochodach stosowano uszczelki pokrywy zaworów z korka.

W starszych samochodach i w wielu współczesnych nadal stosuje się metalowe pokrywy zaworów, wyprodukowane często z aluminium. Pod nimi znajduje się uszczelka gumowa (albo rzadziej, korkowa). W tym przypadku, w razie nieszczelności, wymienia się tylko uszkodzoną uszczelkę.

Ale w ostatnich latach pojawiło się nowe rozwiązanie, które jest dość często stosowane. To pokrywy zaworów, wykonane z tworzywa sztucznego (z duroplastu lub termoplastu, ze wzmocnieniem z włókna szklanego). Uszczelka pokrywy zaworów jest z nimi zintegrowana. Zatem w przypadku nieszczelności pozostaje wymiana całej pokrywy, ze zintegrowaną uszczelką.

Objawy uszkodzonej uszczelki pokrywy zaworów

Objawy są widoczne gołym okiem – to ślady oleju silnikowego na górnej części silnika. W mowie potocznej często mówi się, że „silnik się poci”. Drugim objawem jest oczywiście, stale obniżający się poziom oleju silnikowego. Trzecim – (może być) woń spalonego oleju, który ścieka i jest podgrzewany na gorącym bloku silnika.

Olej, wyciekający spod uszkodzonej uszczelki pokrywy zaworów może dostać się do paska wieloklinowego albo paska rozrządu (w autach, gdzie nie ma osłony paska). I w ten sposób można doprowadzić do zniszczenia paska wieloklinowego albo paska rozrządu.

Powody zużywania się uszczelki pokrywy zaworów

Dlaczego uszczelka pokrywy zaworów zaczyna przepuszczać olej? Co wpływa na starzenie się uszczelki pokrywy zaworów? Zapytaliśmy o to eksperta

Najważniejsze powody starzenia się uszczelek pod głowicą, wskazał nam Stefan Wójcik, specjalista z firmy Dr Motor Automotive, znanego producenta uszczelek samochodowych, w tym uszczelek pod pokrywą głowicy. Są to:

• Zużycie – uszczelki się po prostu starzeją. Nawet te najlepsze, produkowane przez markowych producentów. Dlatego do wycieków najczęściej dochodzi w kilkunastoletnich autach. Nawet w tych, które były prawidłowo serwisowane.
• Słaba jakość – awaria może pojawić się wcześniej, jeśli w aucie zastosowano uszczelkę bardzo słabej jakości. Mógł to być błąd producenta i zastosowanie uszczelki niskiej jakości na pierwszy montaż. Albo zamontowanie przez mechanika bardzo taniej uszczelki w trakcie naprawy i… ponowna awaria uszczelnienia, nawet już po kilkunastu miesiącach.
• Niesprawny układ chłodzenia – uszczelka pokrywy zaworów może ulec przyspieszonemu zużyciu także wtedy, gdy w aucie jest niesprawny układ chłodzenia. Zbyt wysoka temperatura pracy silnika przyspiesza niszczenie uszczelki pokrywy zaworów. Powodem może być np. awaria termostatu (zablokowany w pozycji zamkniętej), zbyt niski poziom płynu chłodniczego, awaria wentylatora, stosowanie wody zamiast płynu chłodzenia.
• Olej silnikowy  – używanie  oleju silnikowego niskiej jakości i zbyt rzadka wymiana oleju.
• Zły stan jednostki napędowej – zużyty silnik przyspiesza degenerację uszczelki pod pokrywą zaworów.

Powodem awarii może być również nieprawidłowy montaż uszczelki. W sieci znaleźć można mnóstwo poradników (w tym filmów instruktażowych), które pokazują krok po kroku, jak samodzielnie naprawić jakąś część. Niektórzy klienci mogli samodzielnie dokonać nieprofesjonalnej wymiany uszczelki pokrywy zaworów, generując przy tym szereg błędów dotyczących nieodpowiedniego przygotowania powierzchni przylegających albo złego dokręcenia śrub mocujących.

Wymiana uszczelki pokrywy zaworów a problemy ze złym przyleganiem pokrywy zaworów

Czasami montaż nowej uszczelki pokrywy zaworów nie przynosi efektu. Dlaczego? Powodem nieszczelności mogą być problemy z właściwym przyleganiem pokrywy zaworów do górnej części silnika. Pokrywa zaworów może być skrzywiona, zwichrowana albo uszkodzona w inny sposób. W takim przypadku nie pozostaje nic innego, jak zastosowanie również nowej pokrywy.

Mechanicy czasami stosują rozwiązania alternatywne, ale trudno tutaj mówić o profesjonalnej naprawie i długotrwałym efekcie. Jednym z nim może być zastosowanie dodatkowo wysokotemperaturowego silikonu, który (teoretycznie) powinien zrekompensować nieszczelność, spowodowaną przez złe przyleganie pokrywy do górnej części silnika.

O czym warto pamiętać przed wymianą uszczelki pokrywy zaworów?

Oto kilka przydatnych porad:

• Różnice w cenach uszczelek, pomiędzy markowymi produktami wysokiej jakości, a tanimi, nie markowymi produktami są nieznaczne. Lepiej wybrać dobrą uszczelkę, która zapewni trwałość i dobry efekt naprawy.
• Należy pamiętać o usunięciu pozostałości starej uszczelki z głowicy silnika oraz z pokrywy zaworów.
• Warto zastosować nowe śruby mocujące.
• Śruby mocujące pokrywę zaworów należy dokręcić kluczem dynamometrycznym, z właściwym momentem. Ważna jest również kolejność dokręcania śrub.
• Po wymianie uszczelki należy uzupełnić poziom oleju silnikowego.