O ile pierwsze pojazdy i maszyny, których źródłem napędu jest silnik spalinowy były wyposażone w najprostsze filtry oleju (dopiero później dodano filtry powietrza i paliwa), to współczesne pojazdy z uwagi na wymagania techniczne, zaostrzone przepisy ochrony środowiska, a także zapotrzebowania klientów na rozwiązania dotyczące komfortu, posiadają kompleksowe rozwiązania systemów filtracyjnych.

Obecnie w samochodzie osobowym można spotkać nawet osiem różnych rodzajów filtrów, a w samochodzie ciężarowym – ponad piętnaście. Filtry te różnią się sposobem zastosowania i funkcjonowania. Poniżej podajemy najważniejsze grupy filtrów wraz z wyjaśnieniem, dlaczego należy je stosować.

Filtry powietrza

Jak wykazały liczne badania, największy wpływ na zużycie eksploatowanych pojazdów i maszyn napędzanych silnikami spalinowymi mają substancje stałe, znajdujące się w powietrzu potrzebnym do spalania. Zanieczyszczenia te, jeżeli nie zostaną zatrzymane w filtrze, powodują w pierwszej kolejności zużycie pierścieni tłokowych, gładzi cylindra, gniazd oraz przylgni zaworów. Z kolei te zanieczyszczenia, które nie zostały spalone lub usunięte ze spalinami (a jest ich ok. 20%), zostają spłukane przez olej i dostają się do układu smarowania silnika, wywołując kolejne szkody.

Na podstawie testów przeprowadzonych m.in. w laboratorium PZL Sędziszów S.A. można stwierdzić, że zwiększenie skuteczności filtracji w filtrze powietrza z 99% do 99.9% spowoduje aż siedmiokrotne zwiększenie trwałości silnika.

Filtry paliwa

Zanieczyszczenia paliwa powodują zatykanie przewodów i dysz silnika, a zanieczyszczenia stałe, które dostają się z mieszanką do komory spalania, wywołują intensyfikację zużycia ściernego elementów silnika. W przypadku silników benzynowych, jak i silników diesla z układami wtryskowymi, następuje również zużycie precyzyjnych elementów aparatury wtryskowej, tzn. wtryskiwaczy oraz pomp wtryskowych.

Testy przeprowadzone przez PZL Sędziszów S.A. wykazały, że dzięki zastosowaniu filtrów paliwa o stopniu filtracji 5[um], trwałość elementów tłoczących aparatury wtryskowej zwiększyła się z przeciętnych 2 tys. do 10 tys. godzin pracy.

Filtry oleju

Zanieczyszczenia zawarte w oleju bardzo niekorzystnie wpływają na pracę silnika, wywołując m.in.: ścierne zużycie współpracujących elementów silnika, zatykanie kanałów układu smarowania, zakleszczanie zaworów w prowadnicach, tworzenie nagarów na pierścieniach, gniazdach i zaworach silnika i itp.

Najwięcej uszkodzeń elementów silnika powodują cząstki stałe, znajdujące się w oleju, o wielkości 15 do 30[um], ale również te mniejsze, o wielkości 5 do 7[um].  Badania PZL Sędziszów wykazały, że wzrost ilości tego rodzaju cząstek z 1% do 10% powoduje pięciokrotny wzrost zużycia współpracujących części silnika.

Osuszacze powietrza

Ten rodzaj filtrów ma zastosowanie w hamulcowych instalacjach pneumatycznych w samochodach ciężarowych i autobusach. Ich zadaniem jest pochłanianie wilgoci znajdującej się w zassanym przez sprężarkę powietrzu. W wyniku zmian ciśnienia i temperatury, wilgoć skrapla się na wewnętrznych ściankach instalacji, powodując korozję metalowych przewodów, zaworów, elementów siłowników. Niebezpiecznym zjawiskiem jest możliwość zamarzania wody w zimie, co może doprowadzić do unieruchomienia hamulców pojazdu. Tak więc prócz bezpieczeństwa podróży, filtr ten może wydłużyć żywotność elementów instalacji nawet czterokrotnie.

Filtry cieczy chłodzącej

Stosowane są w silnikach wysokoprężnych samochodów ciężarowych, autobusów i maszyn roboczych, a ich zadaniem jest filtrowanie płynu chłodzącego silnik z zanieczyszczeń stałych, jak i  zapobieganie degradacji tego płynu, powodującej wydzielanie się kamienia. Znajdujący się wewnątrz filtra i rozpuszczający stopniowo inhibitor korozji skutecznie ochrania przed korozją wszystkie elementy tego układu.

Filtry hydrauliczne

Są ważnym elementem układów stosowanych w motoryzacji (np. automatyczne skrzynie biegów, hydrauliczne wspomaganie układu kierowniczego), jak i poza nią. Od czystości cieczy zależy prawidłowe funkcjonowanie układu, trwałość jego elementów narażonych na wysokie ciśnienia, ścieranie oraz erozję spowodowaną zjawiskiem kawitacji.

Filtry klimatyzacyjne

Filtry te oczyszczają powietrze pobrane bezpośrednio znad drogi i wtłoczone przez układ klimatyzacji lub wentylacji do wnętrza samochodu. Obecnie klimatyzacji nie traktuje się już jako luksus, ale wręcz jako element bezpieczeństwa. W czasie podróży w upalne dni pojawiające się uczucie zmęczenia, senność, katar senny obniżają refleks kierowcy i stanowią zagrożenie na drodze. W kabinach samochodów, które nie mają tych filtrów, stężenie zapylenia powietrza może być sześciokrotnie wyższe niż stężenie na zewnątrz pojazdu, a wdychanie takiego powietrza powoduje często nieodwracalne skutki dla zdrowia.