Miesiąc temu Ministerstwo Infrastruktury przesunęło projekt reformy badań technicznych pojazdów w Polsce z fazy konsultacji publicznych do fazy opiniowania. Oznacza to, że prawdopodobnie od 2022 r. czekają nas spore zmiany na SKP. W związku z tym faktem, postanowiliśmy sprawdzić jak wyglądają przeglądy techniczne w innych krajach. Czy w tej kwestii gonimy, a może wyprzedzamy Europę?

O projekcie zmian na SKP pisaliśmy już w październiku 2020 r., kiedy to do wiadomości publicznej podano jego pierwotne założenia. Wejście w życie zmian zaplanowano na 1 stycznia 2021 r. Okazało się jednak, że projekt wymaga wielu konsultacji oraz zmian, których opracowanie przesunie początkowo wyznaczoną datę o co najmniej rok. Tymczasem badania techniczne w Polsce odbywają się “po staremu”. Czy oznacza to, że nasz kraj jest zacofany pod tym względem na tle Europy? Postanowiliśmy sprawdzić, jak wyglądają obowiązkowe przeglądy techniczne za granicą.

Badania techniczne samochodów służą przede wszystkim poprawie bezpieczeństwa ruchu drogowego i zmniejszeniu liczby wypadków. Drugi cel to ochrona środowiska i zmniejszenie presji transportu na środowisko. Park samochodowy w Polsce jest bardzo duży. Choć trudno o wiarygodne dane w tym zakresie ze względu na ogromną liczbę błędów w bazach CEPiK, możemy założyć, że mamy w naszym kraju ponad 30 mln aktywnych pojazdów.

Okresowe badania techniczne samochodów na terenie UE – podstawa prawna

Okresowe badania stanu technicznego samochodów na terenie UE są prowadzone w zgodzie z dyrektywą 2014/45/UE. Zobowiązuje ona wszystkie państwa członkowskie do przeprowadzania regularnych kontroli stanu technicznego pojazdów a także do kontroli emisji spalin.

Pierwszy przegląd w samochodach osobowych, lekkich pojazdach dostawczych i busach do 8 miejsc siedzących, powinien być przeprowadzany po 4 latach od daty pierwszej rejestracji. Każdy kolejny przegląd powinien być przeprowadzany co 2 lata. Taksówki, samochody ciężarowe, przyczepy, autobusy itp. powinny być kontrolowane co rok. Z kontroli wyłączone są pojazdy wojskowe, straży pożarnej oraz pojazdy specjalne.

Dopuszcza się, że kraje członkowskie mogą wprowadzić krótsze okresy badań technicznych aut, czego przykładem jest między innymi Polska.

Wytyczne Unii Europejskiej regulują minimalny zakres kontroli technicznej pojazdów, obowiązkowy dla wszystkich krajów członkowskich. Tutaj znów dopuszcza się odstępstwa, w krajach członkowskich, polegające na możliwości rozszerzania zakresu badań, zawężenia testów hamulców itd.

Minimalny zakres kontroli technicznej pojazdów obejmuje: identyfikację pojazdu, sprawdzenie działania układu hamulcowego, sprawdzenie działania układu kierowniczego, sprawdzenie widoczności, oświetlenia i części układu elektrycznego, kontrolę osi, kół i opon, kontrolę zawieszenia, kontrolę podwozia i części do niego mocowanych, a także kontrolę innego wyposażenia. Obowiązkowo należy przeprowadzić kontrolę wpływu auta na środowisko (emisja spalin, wycieki).

Pojazdy przeznaczone do przewozu osób powinny być poddane dodatkowym testom.

Okresowe przeglądy techniczne samochodów w Niemczech

Okresowe przeglądy techniczne samochodów w Niemczech są w Polsce bardzo dobrze znane. To na ich podstawie powstają słynne raporty o awaryjności poszczególnych pojazdów.

Okresowe badania techniczne pojazdów w Niemczech prowadzone są przez organizacje testujące, które są uznane przez państwo. To między innymi GTU, KUS, DEKRA, TUV Sud, TUV Nord, TUV Rheinland i inne. Badanie techniczne może być przeprowadzone w stacji kontroli pojazdów, należącej do powyższych organizacji testujących, ale badania mogą być też przeprowadzone w odpowiednio wyposażonym warsztacie samochodowym.

Badania dokonuje ekspert organizacji testującej. Warsztaty umawiają klientów na konkretny dzień, w którym będzie pracować ekspert. Niezbędne jest podpisanie wcześniejszej umowy pomiędzy organizacją testującą a właścicielem warsztatu. Takie rozwiązania są cenione, albowiem w przypadku stwierdzenia usterek, można je od razu usunąć w danym warsztacie.

Okresowe badania techniczne samochodów w Niemczech prowadzone są od 1951 roku. W trakcie badania sprawdzany jest układ zarządzania silnikiem. Diagności sprawdzają stan pasów bezpieczeństwa i poduszek powietrznych (kontrola wizualna, brak kontrolek ostrzegawczych). Pojazdy lekkie oraz skutery, poruszające się z prędkością do 45 km/h są zwolnione z obowiązku badań technicznych. Sprawność techniczna pojazdów wojskowych, policyjnych i specjalnych jest zazwyczaj kontrolowana przez wewnętrzne organizacje testujące.

Częstotliwość okresowych badań w Niemczech jest zależna od typu pojazdu. I tak:

• Samochody osobowe – pierwszy przegląd po 3 latach od daty pierwszej rejestracji, kolejne co 2 lata;
• Taksówki i pojazdy do wynajęcia – pierwszy przegląd po roku od daty pierwszej rejestracji i kolejne co rok;
• Motocykle – pierwszy przegląd po 2 latach od daty pierwszej rejestracji , kolejne co 2 lata;
• Samochody ciężarowe i busy, przewożące więcej niż 8 pasażerów – pierwszy przegląd po roku od daty pierwszej rejestracji, kolejne co rok.

Po pozytywnie zakończonym badaniu technicznym, kierowca otrzymuje wpis w dowodzie rejestracyjnym pojazdu, z pieczęcią i nazwiskiem kontrolera. Naklejka kontrolna z badania umieszczana jest na tylnej tablicy rejestracyjnej. Jest na niej zapisany rok i miesiąc następnego badania. W przypadku stwierdzonej wady pojazdu, konieczne jest ponowne badanie techniczne, po usunięciu stwierdzonej wady technicznej.

Okresowe badania techniczne pojazdów w Austrii

Okresowe badania techniczne samochodów w Austrii prowadzone są od 1967 roku. Pierwsze badanie techniczne samochodu osobowego przeprowadzane jest po 3 latach od daty pierwszej rejestracji. Kolejne prowadzone są co 2 lata, a później co rok, w zależności od wieku auta. Motocykle, ciężarówki i autobusy kontrolowane są co roku.

Naklejki, potwierdzające pozytywne badanie techniczne, umieszczane są na przedniej szybie samochodów osobowych i na przednim widelcu motocykli.

Kontrole prowadzone są przez organizacje ARBÖ (Austriackie Stowarzyszenie Samochodowe, Motocyklowe i Rowerzystów) i ÖAMTC (Austriacki Klub Motoryzacyjny, Motocyklowy i Turystyczny). Odbywają się na stacjach, należących do powyższych organizacji, a także w warsztatach samochodowych.

Badania techniczne pojazdów w Szwajcarii

Badania okresowe pojazdów w Szwajcarii przeprowadzane są przez Motorfahrzeugkontrolle Schweiz MFK (Inspekcję Pojazdów Mechanicznych). Kontroli podlegają wszystkie pojazdy mechaniczne;

Ciekawostką jest to, że kierowca nie musi pamiętać o terminie badania. Jest on zapraszany ma badanie.

Samochody osobowe są kontrolowane po raz pierwszy po 5 latach (od 2017 roku, wcześniej po 4) od daty pierwszej rejestracji. Następna kontrola przeprowadzana jest po 3 latach, kolejne co 2 lata. Ciężarówki i pojazdy użytkowe kontrolowane są co roku.

Okresowe badania techniczne pojazdów we Włoszech

Włochy są jednym z najciekawszych krajów w Europie, jeśli chodzi o badania techniczne. A raczej – były. W latach 90. badania techniczne we Włoszech przeprowadzano co… 10 lat. Zatem przeciętny samochód wjeżdżał do stacji kontroli pojazdów jeden raz w swoim życiu. Albo nie wjeżdżał wcale, jeśli został wycofany z użytku albo sprzedany do innego kraju, przez 10-tym rokiem życia. Wyposażenie włoskich Stacji Kontroli Pojazdów także było skromne. Rewolucja nastąpiła w 1996 roku. Potem dostosowano wymagania do przepisów UE.

Mimo to, włoski system kontroli technicznej pojazdów jest nadal bardzo liberalny w porównaniu do polskiego. Pierwszy przegląd samochodu osobowego odbywa się 4 lata od daty pierwszej rejestracji. Następny po 2 latach. Kolejny także po dwóch latach. Następnie auto jest kontrolowane co rok. Samochody ciężarowe i użytkowe są poddawane kontroli co rok.

Badania techniczne aut do 3.5 tony mogą prowadzić firmy prywatne. Badania techniczne cięższych pojazdów są prowadzone tylko i wyłącznie przez państwowe SKP. Stosuje się specjalne rozwiązania, mające dyscyplinować diagnostów, zatrudnionych przez Ministerstwo Transportu. Mogą oni wykonać dziennie określoną liczbę kontroli pojazdów. Minimalny czas kontroli auta to 20 minut. Są specjalne blokady w systemach informatycznych, uniemożliwiające wcześniejsze wprowadzenie danych do systemu.

Okresowe badania techniczne pojazdów w Holandii

W Holandii badania są prowadzone przez firmy prywatne, które mają certyfikację RDW Rijks Dienst Wegverkeer (Państwowego Urzędu Ruchu Drogowego i Rejestracji Pojazdów. RDW finansowany jest z opłat, uzyskiwanych między innymi w trakcie badań technicznych. RDW jest też odpowiedzialna za wydawanie praw jazdy, utrzymywanie dokumentacji, wydawanie homologacji itd.

Holandia ma o wiele mniejszą liczbę ludności niż Włochy, jednak liczba SKP w Holandii jest większa niż w Italii. Dlaczego? SKP są często lokalizowane w warsztatach. Ma to na celu uproszczenie procedury i wprowadzenie rozwiązania “wykrycie awarii – szybka naprawa na miejscu”. SKP są podzielone na 3 grupy – najlepszą, średnią i tę, do której “są zastrzeżenia”. Do pierwszej grupy trafiają auta, kierowane na ponowne badanie techniczne. Miejsce badania przyznawane jest losowo – przez komputer.

Po zakończonym badaniu z wynikiem negatywnym, klient otrzymuje zaświadczenie z listą usterek do usunięcia. Samochody osobowe trafiają na pierwsze badanie techniczne 3 lata od daty pierwszej rejestracji. Następnie badanie przeprowadzane jest co roku.

Okresowe badania techniczne pojazdów w Finlandii

Okresowe badania techniczne pojazdów w Finlandii prowadzone są od 1922 roku, kiedy to wprowadzono ogólnokrajowe standardy przeglądów. Do 1994 roku badania techniczne pojazdów odbywały się w państwowych SKP. Po 1994 roku sektor sprywatyzowano. W 1995 roku zaczęto stosować dyrektywy unijne.

W Finlandii jest bardzo mało SKP – ok. 250. Dla porównania, we Włoszech jest ich ok. 9000, a w Holandii, ok. 10.000. Jednostką nadzorującą SKP jest AKE – Fiński Urząd Komunikacji Samochodowej. Kierowcy dodatkowo płacą za analizę spalin. Jest to znacząca kwota. Badanie techniczne kosztuje ok. 50 Euro. Analiza spalin – dodatkowo 17 euro w przypadku auta z silnikiem benzynowym i 20 euro w przypadku diesla. Co ciekawe, badanie spalin może być przeprowadzone w innym miejscu, niż SKP, np. w warsztacie, mającym odpowiednie uprawnienia.

Jeśli auto nie przejdzie przeglądu, kolejne badanie kosztuje 20 Euro. Kierowca ma miesiąc na usunięcie usterek. Jeśli tego nie zrobi, musi przeprowadzić przegląd za pełną cenę.  Przed badaniem wykonuje się krótką jazdę próbną, aby rozgrzać katalizator przed kontrolą spalin. Diagnosta ma obowiązek wskazać klientowi usterkę i poinformować go o jej wpływie na bezpieczeństwo jazdy. Pierwszy przegląd samochodu osobowego wykonywany jest po 3 latach od daty pierwszej rejestracji.

W Finlandii tablice rejestracyjne są przypisane do konkretnego auta na całe życie.

Nietrudno zauważyć, że pod względem przepisów dotyczących kontroli stanu technicznego pojazdów, Polska jest jednym z najbardziej restrykcyjnych państw w całej Europie.