Wzrost importu używanych aut po wejściu do Unii Europejskiej jak i również poprawa koniunktury w sprzedaży nowych pojazdów spowodowało zwiększenie zapotrzebowania na usługi lakiernicze. Dodatkowo rozwój nowych form w lakiernictwie jak np. Airbrush (lakierowanie artystyczne) powiększa ilość klientów szukających „dobrego lakiernika”. To dobry okres dla osób aktywnych w branży aby zastanowić się nad rozszerzeniem działalności.

Uzupełnienie zakresu prac mechanicznych o prace lakiernicze przyczyni się niewątpliwie do wzrostu opłacalności ekonomicznej przez naturalne pozyskiwanie nowych klientów preferujących kompleksową likwidację szkody komunikacyjnej. W chwili, gdy zastanawiamy się nad poszerzeniem usług o naprawy lakiernicze musimy pamiętać, że jest to bardzo skomplikowany temat i wymaga poznania wielu zagadnień.

Zanim zdecydujemy się na pełne zanurzenie w problematyce projektowania lakierni musimy pamiętać o sprawach podstawowych dających ogólny pogląd na czekające nas decyzje :

1. Na wstępie należy założyć sobie potencjalną liczbę klientów. Średniej wielkości lakiernia obsługuje ich około 20-30 miesięcznie. Wówczas minimalna ilość stanowisk będących w naszej lakierni wynosi cztery. Na każde z nich należało by przeznaczyć około 30m2 (nie licząc ciągów komunikacyjnych oraz miejsc do przechowywania naprawianych elementów lub ich osprzętu). Ponadto każde stanowisko winno być niezależne, co między innymi oznacza swobodne prowadzenie prac lakierniczych (np. szlifowanie szpachli bez szkody dla jakości lakierowania w komorze). Wielkość kabiny lakierniczo-suszącej jest bardzo istotna. Optymalna kabina dla większego zakładu to : długość 6-7 m, szerokość 4 m, wysokość 3 m. Taka wielkość to kompromis pomiędzy wygodą lakierowania a jej kosztami.

2. Należy tak zaplanować pomieszczenia by najlepiej stworzyć ciąg technologiczny.
A więc pierwsze pomieszczenie to te w którym samochód ma dementowany osprzęt przeznaczony do napraw lakierniczych, następne to pomieszczenie do napraw blacharskich, po nich następują prace lakiernicze. Zaleca się by prace lakiernicze dzielić na dwa pomieszczenia. W drugim pomieszczeniu pojazd lub jego elementy są tylko lakierowane na gotowo (ewentualnie jeszcze polerowane). Pozwoli to m.in. zachować wyższą jakość lakierowanych elementów (mniej różnego rodzaju zanieczyszczenia) oraz podnosi komfort pracy. Ostatnim optymalnym pomieszczeniem mogło by być miejsce, w którym samochód jest montowany. Jak wiemy nie zawsze jest możliwość posiadania tylu pomieszczeń, a więc część ich funkcji można połączyć (np. prace demontażowe oraz drobne prace blacharskie).

3. Podczas umiejscawiania lakierni należy mieć na uwadze jej położenie także względem istniejących obiektów jak i innych działek, posesji sąsiadów (emisja zanieczyszczeń, hałas). Należy także pamiętać iż wymaga ona dodatkowych mediów w postaci kanalizacji, wody, np. gazu czy energii (wymagany prąd to około 15-25 kW). Samo posadowienie kabiny lakierniczej, np. w wypadku jej zakupu, jest także bardzo ważne. Najlepsza jest tzw. fosa betonowa dzięki której w kabinie zachodzić będzie równomierny oraz swobodny przepływ powietrza. Rozwiązaniem opcjonalnym lecz gorszym jest podstawa metalowa.

Należy uzyskać, poza ewentualną zgodą budowlaną, akceptację odpowiednich instytucji, jak np. ochrona środowiska, energetyka, straż pożarna, BHP. Powiadamiamy także właściwe urzędy o rozpoczęciu nowej działalności lub też o rozszerzeniu obecnej. Wykonujemy badanie zagrożeń występujących na nowych stanowiskach pracy, badania lekarskie, szkolenia czy też rozszerzenie uprawnień pracowników (np. spawacz). Zaleca się by zakres szkoleń obejmował także stosowanie technologii niskoemisyjnej zgodnie z dyrektywami LZO. Technologia lakierowania jest w systemie wodnym inna i wielu lakierników jej nie zna na odpowiednim poziomie.

4. Należy zorganizować środki finansowe na prace budowlane oraz zakup komory lakierniczej (nowej to wydatek od 120 tys. zł. lub używanej – od 50 tys zł) lub też adaptacje istniejących pomieszczeń do potrzeb napraw lakierniczych. Kiedy podejmiemy decyzję, iż nie będzie zakupywana komora lakiernicza lecz przystosowane pomieszczenie do tego typu prac musimy pamiętać o:

– dostarczeniu ciągłości dostaw ciepłego powietrza szczególnie w aspekcie korzystania z lakierów wodnych. Potrzebujemy do tego odpowiedniej mocy palnika (min. 250 KW) najczęściej zużywającego gaz lub olej opałowy (panująca temperatura lakierowania/suszenia : 200C/700C; przyrost ciepła to minimum 300C). Im krótszy czas suszenia pojazdu po lakierowaniu tym lepsza wydajność lakierni. (nowe palniki firmy Blowtherm to koszt od 5 tys. zł. brutto)

– filtrze górnym ciepłego powietrza oraz filtrze dolnym wyciągowym wraz z odpowiednimi wentylatorami (wydatek powietrza od 22 do 24m3/h)
– prawidłowej modernizacji sufitu oraz ścian lakierni (np. z wykorzystaniem paneli) wraz z podłogą (np. płytki wraz z od-
powiednimi kratkami). Bardzo ważne by ściany posiadały bardzo dobrą izolację cieplną aby system grzewczy mógł poradzić sobie ze stworzeniem odpowiedniej temperatury szczególnie w okresie zimowym. Zaleca się, by kraty podłogowe były duże co pozwoli na sprawne działanie filtrów podłogowych (tzw. paint stop) oraz stworzy to warunki do ich nie zatykania się oraz prawidłowego obiegu powietrza. Ideałem było by gdyby krata zajmowała całą podłogę lecz ze względu na koszt takiego przedsięwzięcia rozwiązaniem optymalnym jest okratowanie około 2/3 powierzchni.
– drzwi do kabiny lakierniczej powinny się otwierać szeroko by łatwo przejeżdżać samochodem (np. trzy lub czteroskrzydłowe). Powinny być też szczelne aby ograniczyć zasysanie niepożądanego oraz zanieczyszczonego powietrza w obie strony.
– natężenie oświetlenia w kabinie lakierniczej to minimum 1000 LUX. Oświetlenie musi być skonstruowane w ten sposób by lakiernik nie rzucał cienia na lakierowaną płaszczyznę. Dobre miejsce do instalacji lamp to styki ścian z sufitem lub też by nie zakłócać obiegu powietrza oraz pozostawić sufit na system filtrów, montowanie oświetlenia w ścianach systemem dwurzędowym (wymaga to jednak większej liczby lamp). Pamiętajmy, że barwa światła powinna być maksymalnie zbliżona do światła dziennego (tzw. „day light”) co pozwoli na dobre oświetlenie całego auta bez przekłamywania w odcieniach kolorów.

5. Środki finansowe muszą być zdobyte w taki sposób (lub zabezpieczone na cele budowy/adaptacji) aby przeprowadzona inwestycja została zakończona w możliwie najkrótszym czasie. Pamiętać bowiem trzeba, iż każdy dzień licząc od chwili wydania funduszy bez działającej lakierni to czysta strata dla naszej firmy. Przedłużająca się budowa to najgorsze co może nas spotkać a inwestycja zamiast się zwracać generuje dodatkowe straty poprzez unieruchomienie znacznej ilości pieniędzy. Proponuje korzystanie z różnych metod dofinansowania oczywiście po uprzednim ich przeanalizowaniu. Optymalnym wydaje się wykorzystanie środków własnych firmy na opracowanie projektu i ewentualne uzbrojenie terenu, kredytu bankowego na samą budowę/adaptację obiektu, umów leasingowych na wyposażenie oraz innych form „kontraktów’ finansowych np. z dostawcami lakierów na doposażenie półek naszego magazynu czy też urządzeń do prac renowacyjnych. Pamiętać musimy, że środki finansowe to fundamentalna podstawa naszego projektu. W ich pozyskaniu warto zapoznać się ze środkami różnego typu dofinansowań. Możemy naprzykład „rozejrzeć się” w Urzędzie Miasta lub Starostwie za osobą odpowiedzialną za dotacje ze środków Unijnych i innych źródeł wspierających małą przedsiębiorczość.

6. Musimy posiadać specjalistyczny kompresor zapewniający powietrze o odpowiednich parametrach, których spełnienie jest bardzo ważne szczególnie w erze lakierów wodnych wymuszających zwiększoną dbałość o czystość (np. zawartość oleju – max 0,01 mg/m3). Jego moc musi zapewniać optymalne ciśnienie podczas lakierowania oraz jednoczesnych pracach w innych pomieszczeniach. Sieć sprężonego powierza powinna wytrzymać ciśnienie 10-15 barów a nadciśnienie robocze to 3-6 Pa. Pamiętajmy także o odpowiednim usytuowaniu poszczególnych elementów instalacji powietrznej zarówno jeśli chodzi o sytuowanie np. zbiornika sprężonego powietrza jak i poboru powietrza (cena nowego kompresora z firmy Airpress to około 30 tys. zł. brutto)

7. Instalacja musi spełniać warunki przeciwwybuchowe także w pomieszczeniach przygotowawczych. Należy tam także zainstalować system wyciągów przydatny np. podczas lakierowania podkładami. System wentylacyjny w kabinie powinien zapewniać pionowy ruch powietrza (w dół) z prędkością min. 0,25 m/s. Dopływ świeżego powietrza w kabinie podczas suszenia w trybie zamkniętym powinien być dozowany w ilości około 10% ogólnej objętości przepływającego go przez komorę.

8. Należy przewidzieć wydzielenie pewnej powierzchni na zewnątrz zakładu do składowania odpadów oraz dodatkowe miejsca parkingowe. Warto także zapoznać się ze sposobami utylizacji różnego typu substancji zużytych podczas napraw lakierniczych (np. rozpuszczalniki)

9. Dodatkowym i istotnym kosztem tworzonej lakierni jest szereg urządzeń i sprzętu dodatkowego niezbędnego do normalnej pracy. Warto pomyśleć nad np. promiennikami podczerwieni (np. krótkofalowe osiągające żądaną temperaturę po paru sekundach). Pozwolą one na skrócenie czasu suszenia przede wszystkim w pomieszczeniach przygotowawczych. Wówczas czas schnięcia np. podkładu skraca się do około 15 min. Innym ciekawym urządzeniem jest destylarka do rozpuszczalników, która w dużym stopniu wyeliminuje problem zużytych rozpuszczalników jak i pozwoli je częściowo odzyskać, co obniża koszty funkcjonowania lakierni (cena z firmy Pro-West od 17 tys. brutto). Dobra lakiernia powinna też posiadać m.in. własny mieszalnik, który niestety zajmować będzie kolejne pomieszczenie. Najczęściej na zasadzie różnego typu umów o wzajemnej współpracy otrzymamy go gratis do użytkowania z każdej większej firmy będącej na naszym rynku (np. Standox). Nie jest on jednak konieczny ale bardzo ułatwia funkcjonowanie (cena niewielkich trój-żarowych promienników w firmie PTL K.JANAS zaczyna się od 2 tys. a dziewięcio-żarowych 5 tys. brutto). Urządzeniem podnoszącym także komfort i jakość pracy jest urządzenie do mycia pistoletów lakierniczych, które przy lakierowaniu wodnym jest wskazane (koszt w firmie Pro-west od 8 tys. zł. brutto)

10. Pożądanym jest zamykany magazyn, w którym możemy przechowywać materiały lakiernicze wraz z nie zbędnymi maszynami. Odpowiedni stan magazynowy pozwoli na ciągłość pracy oraz jej komfort także dla osób zaopatrujących firmę w materiały lakiernicze. Na zapełnienie stanów magazynowych wydać możemy około 5 tys. zł. choć kwota ta jest zależna od decyzji właściciela i uzależniona jest np. od tego czy posiadamy własny mieszalnik lakierów.

Odstępstwa od powyższych założeń spowoduje nie tylko problemy z instytucjami kontrolującymi działalność (Sanepid, WUOŚ, WIOŚ) lecz także obniżenie opłacalności. Tak więc, należy zsumować wszystkie przewidziane koszty, sprawdzić najlepiej na przestrzeni przynajmniej kilkunastu miesięcy zapotrzebowanie rynku na naprawy lakiernicze, zsumować przewidziany przerób oraz zysk z perspektywy miesiąca – półrocza – roku.

Dobrze jest wypisać sobie wszystkie plusy oraz minusy, by móc lepiej zanalizować planowaną inwestycję. Pamiętajmy, że co najmniej kilka pierwszych miesięcy to podwyższone koszty działalności (np. poprawki lakiernicze, stworzenie stanów magazynowych, zakup osprzętu) oraz mniejszy przerób z powodu zakorzeniania się „nowej” działalności na wybranym rynku. Mimo wizji czekających nas wielu problemów oraz kosztów – tendencja rynku wskazuje, iż lakiernia samochodowa to inwestycja godna zainteresowania, szczególnie, że jej koszt może się zwrócić już po kilkunastu latach. Czas jej budowy od podstaw, nie wliczając oczywiście oczekiwania na różnego rodzaju decyzje oraz plany, który w różnych miejscach Polski jest inny to kwestia kilkunastu miesięcy.
Koszt minimalny przedsięwzięcia, biorąc po uwagę zakup używanej (sprawnej) komory lakierniczej, podstawowych urządzeń potrzebnych do pracy oraz wyposażenia lakierni z magazynem, to około 150 tys. zł. brutto. Gdy weźmiemy pod uwagę, iż średnio obsłużymy 30 klientów w miesiącu, gdzie średnia wartość pojedynczej naprawy lakierniczej wraz z materiałami to 1700 zł brutto to zysk miesięczny wynoszący około 15% obrotu pozwoli nam by inwestycja w sprzęt zwróciła się po około 2 latach. Biorąc pod uwagę także koszt wymurowania pomieszczeń nasza inwestycja zarobić powinna na siebie po około 4 latach.

Oczywiście musimy mieć świadomość, że sam proces projektowania oraz ilość zagadnień, z jakimi będziemy mieli do czynienia będzie dużo szerszy nawet gdy zajmie się tym profesjonalna firma. Wiele zależy od tego czy nasza nowa inwestycja będzie w terenie, na którym już działa warsztat naprawczy posiadające odpowiednie regulacje urzędniczo-prawne, czy jest to całkowicie nowe miejsce. Wówczas dochodzi wiele motywów z zakresu samej koncepcji obiektu czy też technologii budynku, o której tu nie wspomniałem. Niemniej jednak powyższe punkty z powodzeniem mogą być małym „dekalogiem” dla osób zastanawiających się nad tego typu inwestycją.

Żródło: Troton Sp z o.o., Łukasz Szarama