W poprzednim numerze Przeglądu pisaliśmy o zaletach efektywnego gospodarowania energią i o tym, że warto poświęcić chwilę czasu na wdrożenie drobnych z pozoru mechanizmów zapewniających oszczędności energetyczne. Pomnożone przez 365 dni w roku, są w stanie przełożyć się na godną uwagi ilość pieniędzy pozostającą na koncie przedsiębiorstwa. Nie wspominając już o korzyściach dla środowiska, czy też aspekcie kształtowania świadomych, a przez to pożądanych postaw u pracowników.

Jednak oszczędności te są faktycznie cały czas jeszcze niewielką pozycją w stosunku do autentycznie dużych kwot, jakie oszczędzić można na modernizacji, prawidłowym zaprojektowaniu i wykonaniu systemów termomodernizacji, czy też systemów grzewczych, wentylacyjnych oraz klimatyzacji.

Pomimo tego, że obecnie każdy prowadzący własny biznes przedsiębiorca naprawdę nie może narzekać na nadmiar czasu i niedobór spraw, którymi powinien się osobiście zająć, stara zasada „pańskie oko konia tuczy” jest jak najbardziej aktualna. Warto zatem w jej myśl osobiście zapoznać się z możliwościami obniżenia kosztów funkcjonowania przedsiębiorstwa poprzez wprowadzenie oszczędności energetycznych, lub choćby wyznaczyć zorientowanego pracownika. Przedstawiciela tej czy innej firmy sprzedającej pojedyncze rozwiązanie trudno bowiem traktować jak obiektywnego energetycznego doradcę. A jest nad czym się pochylić np. w przypadku ogrzewania, użytkowanie nisko sprawnego kotła starego typu (większość kotłów około 20-letnich) powoduje 30 proc. stratę paliwa, podczas gdy dla nowoczesnych kotłów współczynnik ten wynosi już tylko od 10 do 20 proc. Z kolei systemy wentylacyjne mogą być odpowiedzialne za straty dochodzące nawet do 40 proc. łącznego zużycia ciepła. Sporo ciepła ucieka również przez ściany do 24-35 proc., stropy nad piwnicami 5-10 proc. oraz dachy i stropodachy 8-20 proc. Przez stolarkę okienną i drzwiową tracić możemy 10-15 proc. ciepła, zaś w przypadku jej ponadnormatywnej nieszczelności nawet ponad 30 proc. Są to wartości niebagatelne i dlatego warto poczynić inwestycje mogące doprowadzić do ich zminimalizowania.

Przytoczone dane pochodzą z polecanej już w poprzednim artykule pozycji „Efektywne wykorzystanie energii w firmie – poradnik”, dostępnej w formie PDF na stronach www. parp.gov.pl oraz www.een.org.pl, która stanowi naprawdę bardzo bogate źródło wiedzy porównawczej dotyczącej możliwości i sposobów wdrażania energooszczędnych rozwiązań. Zawiera ona analizy, porównania, przykłady, wyliczenia, a przede wszystkim omawia szerokie spektrum dostępnych obecnie możliwości. To ważne, gdyż często głównym doradcą przedsiębiorcy jest właśnie przedstawiciel firmy sprzedającej konkretny produkt.

Tymczasem rozwiązań jest wiele i są one bardzo zróżnicowane. Warto oczywiście zastanowić się nad zakupem usługi audytu energetycznego, pozwalającego na ocenę obecnej sytuacji i dobór optymalnych dla danej firmy rozwiązań, który choć pozornie kosztowny, zwraca się w prostym do wyliczenia czasie. Jeśli jednak ktoś nie zamierza przeznaczać pieniędzy na audytora, może zająć się obliczeniami samodzielnie lub zlecić je odpowiedniej osobie w firmie. Poradnik, oprócz wzorów i opisu sposobu dokonywania właściwych obliczeń, odsyła do bardzo dobrych, profesjonalnych, i co istotne, bezpłatnych narzędzi dostępnych online takich jak np. program komputerowy EFEMotor, pozwalający ocenić szczegółowe koszty i korzyści stosowania silników energooszczędnych w miejsce standardowych (www. efemotor.pemp.pl), czy też dostępne na stronach Departamentu Energii USA, w ramach programu technologii przemysłowych, narzędzia do oceny układów sprężonego powietrza, obiegów wody, wentylatorów, silników, układów pompowych itp. (www.eere.energy.gov/industry/bestpractices/software.html).

W internecie dostępnych jest również wiele serwisów poświęconych efektywności energetycznej czy najlepszym praktykom. Godne polecenia są strony Ministerstwa Środowiska, zawierające dokumenty referencyjne dotyczące Najlepszych Dostępnych Technik – BAT (www.mos.gov.pl:1092/preview/pl/bref.html), strony Ministerstwa Gospodarki, poświęcone efektywności energetycznej (www.mg.gov. pl/Gospodarka/Energetyka/Efektywnosc+energetyczna, jak również strona www.topten. info.pl z informacjami o dostępnych obecnie dziesięciu najefektywniejszych energetycznie produktach w kategoriach: urządzenia AGD, samochody, źródła światła, kotły grzewcze, silniki i pompa, urządzenia biurowe (serwis finansowany w ramach unijnego programu Inteligenta Energia Europa).

Istotna dla przedsiębiorców oraz osób prywatnych zainteresowanych wdrażaniem energooszczędnych technologii jest również wiedza na temat tego, gdzie można ubiegać się o środki na sfinansowanie inwestycji i jakie kwoty są tak naprawdę do dyspozycji.

Ze względu na wagę, jaką UE przykłada do zagadnienia racjonalizacji zużycia energii, szuflad z pieniędzmi jest całkiem sporo by do nich sięgnąć, trzeba jednak, jak zawsze przy unijnych środkach, wiedzy, samozaparcia i sporej determinacji. Tym niemniej o pieniądze na zwiększenie efektywności wykorzystania energii oraz rozwój energetyki opartej o odnawialne źródła można i warto ubiegać się m. in. w ramach krajowych programów operacyjnych. PO Infrastruktura i Środowisko (www.pois.gov. pl) oraz PO Innowacyjna Gospodarka (www. poig.gov.pl). Dostępne są one również w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO) dla poszczególnych województw (informacje znajdują się na stronach www właściwych terytorialnie urzędów marszałkowskich).

Do dyspozycji przedsiębiorców są również środki krajowe w ramach Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (www.nfosigw.gov.pl) oraz wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej (lista adresów www na stronie NFOŚiGW). Warto nadmienić, iż Narodowy Fundusz zamierza w czerwcu 2010 ogłosić nabór wniosków w ramach „Programu dla przedsięwzięć w zakresie odnawialnych źródeł energii i obiektów wysokosprawnej kogeneracji Część 1”.

Preferencyjne kredyty uzyskać można z kolei w Banku Ochrony Środowiska (www. bosbank.pl). Są to między innymi: kredyty preferencyjne z dopłatami do oprocentowania wnoszonymi przez NFOŚiGW, kredyty we współpracy z WFOSiGW, kredyty na zakup lub montaż urządzeń i wyrobów służących ochronie środowiska, kredyty dla firm realizujących inwestycje w formule „Trzeciej strony”, kredyty EE, pakiety ekologiczne, kredyty z 5 linii KfW na długoterminowe inwestycje (linia jest dofinansowana przez Council of Europe Development Bank (CEB) i wspierana przez Komisję Europejską), czy też kredyty termomodernizacyjne i remontowe.

Warto wyjaśnić w tym miejscu ciekawą, a stosunkowo mniej znaną zasadę „Trzeciej strony” (Third Party financing – TPF) polegającą na tym, iż wyspecjalizowane przedsiębiorstwo usług energetycznych (energy service company ESCO) realizuje inwestycję, dostarczając rozwiązania techniczne i organizacyjne, również w zakresie jej finansowania. Ponieważ zakłada się w tym przypadku, że zwrot kosztów przedsięwzięcia następuje na bazie osiągniętych oszczędności energii, najczęściej zawierana jest umowa o tzw. efekt energetyczny, a ESCO otrzymuje należność tylko wówczas, gdy wykazane są oszczędności zgodnie z pomiarami lub obliczeniami według procedury uzgodnionej w umowie.

Również Bank Gospodarstwa Krajowego (www.bgk.com.pl) dysponuje instrumentem wsparcia, jakim jest zarządzany przez niego Projekt Efektywności Energetycznej GEF. Do 30 czerwca 2011 r. podmiotom realizującym inwestycje energooszczędne BGK udziela poręczenia spłaty kredytu w wysokości od 50 do 70 proc.

Szczegółowe informacje na temat możliwości finansowania znaleźć można m. in. na oficjalnej stronie poświęconej funduszom europejskim na lata 2007-2013 www. funduszeeuropejskie.gov.pl, jak również na stronie poświęconej europejskim funduszom na energetykę odnawialną www. funduszeoze.pl.

Informacją służą również: Krajowa Agencja Poszanowania Energii (www.kape. gov.pl), Fundacja na rzecz Efektywnego Wykorzystania Energii (www.fewe.pl), czy Narodowa Agencja Poszanowania Energii (www.nape.pl).

Poszukując przydatnych przedsiębiorcy wiadomości warto również skorzystać ze wsparcia sieci Enterprise Europe Network (www.een.org.pl) udzielającej m. in. informacji o prawie europejskim, dotacjach, działalności innowacyjnej oraz o ciekawych imprezach. W skład sieci Central Poland Business Support Network (CP-BSN) wchodzą: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (koordynator) oraz Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego z Warszawy, Fundacja Rozwoju Przedsiębiorczości z Łodzi, Toruńska Agencja Rozwoju Regionalnego oraz Stowarzyszenie „Wolna Przedsiębiorczość” i Centrum Transferu Technologii oba z Gdańska. Podsumowując, w świetle stale rosnących cen energii, warto zainteresować się możliwościami poprawy efektywności energetycznej w swoim przedsiębiorstwie czy to metodą małych kroków, czy większymi inwestycjami, wspartymi zewnętrznym dofinansowaniem każdym działaniem wspomożemy bowiem środowisko i poprawimy kondycję własnego portfela.

Autor: Malwina Rouba
Artykuł ukazał się w numerze 4 (72) 2010 Przeglądu Oponiarskiego.