Ciśnienie w oponach to jeden z podstawowych aspektów wpływających na komfort i bezpieczeństwo jazdy. W jego stałym monitorowaniu pomagają czujniki TPMS. System ten, choć ma już swoje lata, nadal budzi wiele wątpliwości wśród kierowców, przygotowaliśmy więc odpowiedzi na najczęściej zadawane przez klientów warsztatów pytania.

System TPMS stał się obowiązkowym wyposażeniem samochodów przeznaczonych do sprzedaży w Unii Europejskiej. Posiadać go muszą wszystkie pojazdy produkowane od 1 listopada 2014 roku. Przymus ten dotyczy jednak nie tylko obszaru UE, ale także Stanów Zjednoczonych, Rosji oraz innych państw. Pracownicy serwisów wulkanizacyjnych doskonale wiedzą, że nieprawidłowe ciśnienie w oponach bywa przyczyną wypadków, ale również szybszego zużywania się ogumienia i większego spalania. Niestety, wielu kierowców nadal o tym zapomina i lekceważy regularne sprawdzanie ciśnienia w kołach. Czujniki TPMS są dla nich dużym ułatwieniem, dlatego budzą coraz większe zainteresowanie. Wiele osób nadal jednak ma wątpliwości, warto więc wiedzieć, jak w prosty sposób wyjaśnić im działanie czujników i odpowiedzieć na pytania, które najczęściej zadają.

Czujniki TPMS – zasada działania

Czujniki ciśnienia powietrza montowane są we wszystkich czterech kołach, skąd przekazują do komputera pokładowego informację o ilości powietrza w każdym z nich. W ten sposób kierowca w porę otrzymuje ostrzeżenie i może dopompować ogumienie w swoim samochodzie. Ze względu na sposób funkcjonowania rozróżniamy dwa typy systemów kontroli.

System TPMS bezpośredni

Pierwszy z nich nazywany jest bezpośrednim, ponieważ do monitorowania ciśnienia w każdym kole, montuje się czujniki, które na bieżąco kontrolują takie parametry jak ciśnienie i temperatura. To osobny, niezwiązany z mechanizmami ABS i ESP system, mocowany przy zaworach. Stamtąd za pośrednictwem fal radiowych wysyła do komputera informację o poziomie ciśnienia. Mechanizm ten jest bardzo precyzyjny, stąd zamiana kół miejscami może stanowić problem. W niektórych modelach samochodów konieczne jest również zresetowanie i ponowna konfiguracja czujników po zmianie opon na inny komplet. Może wydawać się to skomplikowane i czasochłonne, jednak dokładność odczytu i właściwości użytkowe zdecydowanie są tego warte.

System TPMS pośredni

To nieco bardziej przyjazny dla użytkownika, jednak zdecydowanie mniej precyzyjny system. Jego funkcjonowanie opiera się na mechanizmach ABS oraz ESP. Zasada działania jest tutaj zupełnie inna niż w przypadku wersji bezpośredniej. Czujniki analizują liczbę obrotów kół, a w przypadku wykrycia różnic, przekazują informację do komputera pokładowego, który za pomocą właściwej kontrolki powiadamia kierowcę o nieprawidłowym poziomie ciśnienia w danym kole. Dlaczego tak się dzieje? Duża ilość powietrza we wnętrzu opony naturalnie zwiększa jej średnicę, co wpływa na liczbę wykonywanych przez koło obrotów.

Jak sprawdzić czy mam TPMS pośredni czy bezpośredni?

Wielu właścicieli pojazdów zastanawia się, czy w ich samochodach zamontowano system TPMS pośredni czy bezpośredni. Aby sprawdzić, z jakim mechanizmem mamy do czynienia w danym pojeździe trzeba zbadać, czy w komputerze pokładowym pojazdu możemy odczytać dokładne wartości ciśnienia dla każdego z kół. Jeżeli tak, zazwyczaj oznacza to, że auto wyposażono w wersję bezpośrednią.

Kolejną metodę stanowi dokładne obejrzenie zaworu na feldze. Jeżeli jest on stalowy bądź gumowy i nie można go lekko odgiąć w bok, tak jak np. standardowego TR413, to niemal na pewno mamy do czynienia z systemem bezpośrednim.

Najdokładniejszym sposobem jest jednak wykorzystanie przyrządu nazywanego testerem TPMS lub urządzeniem diagnostycznym TPMS, które wskaże nam, czy w danym kole znajduje się czujnik.

Jak wymienić baterie w czujnikach TPMS?

Baterie w czujnikach TPMS nie mogą być wymieniane. Dzieje się tak przez wzgląd na szczelną, nierozbieralną obudowę. Oznacza to, że po wyczerpaniu ogniw (ich żywotność wynosi zazwyczaj ok. 5-7 lat), trzeba kupić nowe urządzenie.

Oczywiście wiele osób podejmuje próby rozmontowania czujnika i zastąpienia zużytego ogniwa nowym. Takie próby nie dają jednak gwarancji poprawnego działania systemu.

Po czym poznać, że czujnik TPMS ma awarię?

Podstawowe źródło informacji o działaniu systemu stanowi deska rozdzielcza oraz znajdująca się na niej ikona TPMS. Jeżeli świeci się ona przez cały czas, jest to dla nas informacją o nieprawidłowym ciśnieniu. W przypadku kiedy mruga, oznacza niewłaściwe funkcjonowanie systemu. Wówczas serwisant musi zlokalizować przyczynę takiego stanu rzeczy. Powody nieprawidłowości mogą tkwić w rozładowanej baterii lub świadczyć o uszkodzeniach mechanizmu, powodujących błędy w komunikacji między czujnikiem a komputerem pokładowym. W tym przypadku pomocnym może okazać się tester diagnostyczny TPMS, który wskaże stan akumulatora i pozwoli odczytać oraz skasować ewentualne błędy.

Jak zaprogramować nowy czujnik TPMS?

W przypadku programowania czujnika TPMS wszystko zależy od jego typu. Dostępne są wersje OEM od producentów samochodów, dedykowane konkretnym markom i modelom pojazdów oraz opcje uniwersalne. Te pierwsze po montażu wymagają jedynie aktywacji w danym aucie – należy wprowadzić do systemu numery ID czujników (o ile są inne niż fabryczne) i przypisać je do konkretnych kół.

Numery ID nowych czujników zostaną zapamiętane w komputerze pokładowym, kiedy pojazd ustawi się w trybie nauki, tzw. re-learn. Wprowadzenie w ten stan zależne jest od konkretnej marki i modelu samochodu.

Wersje uniwersalne wymagają natomiast w pierwszej kolejności dodatkowego zaprogramowania do marki i modelu samochodu przy pomocy urządzenia diagnostycznego TPMS, a dopiero później poszczególne ID przypisuje się do właściwych kół i adaptuje do pojazdu.

– Istnieje także opcja klonowania. W tym przypadku kopiuje się nr ID fabrycznego czujnika (np. z uszkodzonym mocowaniem), który chcemy wymienić. Wówczas będzie można uniknąć procesu „przyuczania” auta. Warto wspomnieć, że w przypadku, kiedy uszkodzenie czujnika lub rozładowana bateria nie pozwalają na zwykłe skopiowanie numeru ID, można go przepisać ręcznie, ponieważ zazwyczaj ten ciąg cyfr grawerowany jest na obudowie urządzenia. Sklonowany czujnik bezwzględnie musi znaleźć się na tym samym kole, co jego poprzednik! – dodaje Przemysław Krzekotowski, Kierownik Działu Serwisów Partnerskich w Oponeo S.A.

Dodatkowe informacje o tym jakie powinno być prawidłowe ciśnienie w oponach zimowych można znaleźć w artykule dostępnym na blogu Oponeo.