Czytając dane techniczne pojazdów, niekiedy możemy natknąć się na informacje o tzw. elastyczności silnika. Wyjaśniamy, co to jest elastyczność silnika, jak ją mierzyć oraz czy uzyskane wyniki pomiaru mogą być dla nas użyteczne.

Co to znaczy, że silnik jest elastyczny?

O elastyczności jednostek napędowych słyszymy wiele, zwłaszcza oglądając komunikaty reklamowe producentów samochodów. Dobry silnik powinien być mocny, ekonomiczny i elastyczny. O ile te dwa pierwsze parametry możemy zweryfikować stosunkowo łatwo, trzeci brzmi dla większości użytkowników aut dość zagadkowo.

Elastyczność silnika określa się jako zdolność silnika do przystosowania się do zmiany obciążenia. Bardziej elastyczny silnik sprawuje się lepiej podczas przyspieszania i pokonywania wzniesień. Miarą elastyczności są następujące wskaźniki:

• Wskaźnik elastyczności momentu – stosunek maksymalnego momentu obrotowego silnika do wartości momentu obrotowego w chwili, w której silnik osiąga najwyższą moc.
• Wskaźnik elastyczności częstotliwości obrotów – stosunek częstotliwości obrotów odpowiadającej najwyższej mocy do częstotliwości obrotów odpowiadającej maksymalnemu momentowi obrotowemu.
• Wskaźnik elastyczności całkowity – wzór na całkowitą elastyczność silnika to pomnożone przez siebie wartości dwóch opisanych powyżej wskaźników.

Jak obliczyć elastyczność silnika?

Nie warto zniechęcać się dość skomplikowaną definicją. Dla większości użytkowników samochodów zadowalająca będzie tylko przybliżona (odczuwalna) wartość elastyczności jednostki, pracującej pod maską ich pojazdu.

Aby uzyskać przybliżoną wartość elastyczności silnika, można wykonać prosty test, polegający na próbie przyspieszania z i do danej prędkości na tym samym biegu. Np. poruszając się na czwartym biegu, próbujemy przyspieszyć od 50 km/h do 80 km/h bez zmiany biegu. Czas potrzebny do wykonania takiego przyspieszenia pokaże nam, jak zachowuje się nasz silnik w danym zakresie wartości obrotów. Przy okazji pokaże, czy komfortowe wyprzedzanie danym pojazdem, bez redukcji biegu, jest możliwe.

Czy drogowy test elastyczności silnika jest miarodajny?

Gdyby uznać wynik powyżej opisanego testu za wiarygodny, można by narazić się na gniew środowiska fizyków. Sprawdzenie czasu przyspieszania pojazdu na danym biegu da nam, mniej więcej, pojęcie na temat tego, czy jego silnik jest dość elastyczny czy raczej nie. Nie będą to jednak dane całkowicie wiarygodne, ponieważ ten sam silnik w innym pojeździe mógłby zachowywać się w podobnym teście inaczej.

Wszystko przez wpływające na wynik parametry zewnętrzne, którymi są np. masa pojazdu, typ skrzyni biegów, rodzaj nawierzchni, stan opon etc. Wskaźniki elastyczności możemy określić rzetelnie w warunkach laboratoryjnych, badając parametry silnika w izolacji.

Dane o elastyczności silnika – czy są użyteczne?

W katalogach z danymi technicznymi pojazdów, rzadko podawane są wartości wskaźników elastyczności silnika. Nie byłyby one użyteczne dla użytkownika auta ze względu na powyżej opisane parametry zewnętrzne. Za to coraz częściej można w katalogach znaleźć dane o czasie przyspieszania pojazdu w konkretnych zakresach prędkości (np. 50-90 km/h). Warto zwracać na nie uwagę, by choć w przybliżeniu określić drogowe możliwości pojazdu. Nic jednak nie zastąpi samodzielnego przetestowania właściwości silnika podczas jazdy.