Samochody elektryczne są coraz częstszym zjawiskiem na polskich drogach. Aby zajmować się serwisem takich pojazdów nasze prawo wymaga uprawnień SEP do 1kV. Czy są one dostosowane do realiów napraw aut z napędem elektrycznym? A może warto jest zdobyć dodatkowe uprawnienia?

Jakie uprawnienia są niezbędne do obsługi serwisowej samochodów elektrycznych?

Samochody elektryczne dzielą z samochodami spalinowymi niewiele. Za wspólny układ można uznać zawieszenie. Cały układ napędowy jest całkowicie odmiennym rozwiązaniem technicznym. W Polsce obecne prawo wymaga, aby mechanik zajmujący się naprawą pojazdów elektrycznych posiadał uprawnienia SEP do 1kV. Czy uprawnienia SEP to odpowiednie rozwiązanie?

– Osoba z uprawnieniami SEP do 1 kV powinna rozumieć niebezpieczeństwa związane z wysokim napięciem i wiedzieć jak je minimalizować w sytuacjach ogólnych, jednak uprawnienia te nie zostały stworzone z myślą o pracy przy pojazdach elektrycznych i standardowo szkolenia nie poruszają takiej tematyki. Innymi słowy, osoba ta rozumie część niebezpieczeństw wiążących się z ingerencją w pojazd elektryczny, ale nie wie co z tym niebezpieczeństwem konkretnie zrobić. Ponadto baterie wysokowoltowe związane są z zagrożeniem nie tylko prądowym, ale np. też pożarowym i chemicznym, dlatego trzeba mieć wiedzę na temat odpowiedniego do sytuacji ubioru ochronnego oraz wdrożone procedury postępowania w przypadku pożaru, czy to samego pojazdu elektrycznego, czy innego obiektu, gdy na którejś hali znajduje się samochód elektryczny. Podsumowując, sama wiedza konieczna do uzyskania uprawnień SEP zdecydowanie nie jest wystarczająca dla mechaników zajmujących się elektrykami. – mówi Konrad Olszowski, wiceprezes BETiS.

Jeżeli uprawnienia SEP nie wystarczają, to jak się szkolić?

Mechanicy, którzy chcą rozwinąć swoją wiedzę o nowy segment motoryzacji, poszukują szkoleń oferujących kompleksową wiedzę. O ile szkolenia SEPowskie są podstawą wymaganą przez polskie prawo, to ich uczestnik nie nauczy się podstawowych zasad obsługi pojazdów elektrycznych, a jedynie pracy z wysokim napięciem. Mimo że uprawnienia SEP są niezbędne, to wiedza konieczna do obsługi elektryków jest dużo bardziej obszerna. Czy funkcjonują przepisy, które wymagają praktycznych umiejętności do obsługi samochodów z napędem elektrycznym?

– Niemieckie przepisy DGUV 209 093 przetarły ścieżki w tym zakresie i w przemyślany sposób określiły zasady pracy przy pojazdach elektrycznych. Wyznaczają one 3 poziomy kompetencji, dające różny zakres uprawnień. Pierwszy poziom jest dla osób obsługujących pojazdy elektryczne bez możliwości ingerencji w układ wysokiego napięcia, np. blacharze, lakiernicy, mechanicy, biuro obsługi klienta, diagności, pomoc drogowa. Drugi poziom pozwala dodatkowo na wyłączanie wysokiego napięcia oraz jego obsługę. Najwyższy, trzeci poziom pozwala już na ingerencję w samą baterię wysokiego napięcia oraz diagnozowanie i naprawę pojazdu w sytuacjach szczególnych, np. gdy układ wysokiego napięcia jest uszkodzony i nie da się go wyłączyć standardową procedurą. Przepisy DGUV zostały przygotowane na tyle dobrze, że wszyscy w branży motoryzacyjnej się na nich obecnie wzorują. Wprowadzają je powoli inne kraje, producenci pojazdów w fabrykach i serwisach autoryzowanych w obrębie całej marki, czyli na całym świecie (w tym w Polsce), a także inne fabryki, w których pojawiły się komponenty, pojazdy lub maszyny z układem wysokiego napięcia. – odpowiada Konrad Olszowski.

Czego należy się nauczyć, aby dokonując napraw elektryków nie uszkodzić pojazdu ani nie narazić się na niebezpieczeństwo?

Zawód mechanika nie należy do najbezpieczniejszych na świecie, jednak podczas napraw samochodów spalinowych nieczęsto dochodzi do poważnych wypadków. Prąd stały o wysokim napięciu występujący w bateriach samochodów elektrycznych jest niesamowicie niebezpieczny. Brak umiejętności prawidłowego obsłużenia samochodu z napędem elektrycznym może doprowadzić do poważnych urazów. Jakie umiejętności powinien posiąść mechanik, który zamierza zająć się naprawą elektryków?

– W Polsce nie obędzie się bez uprawnień SEP, ponieważ praca bez nich byłaby nielegalna. Poza tym wiedza i umiejętności, jakie powinien mieć mechanik, będą zależały od zakresu prac, które chce wykonywać, natomiast jako kluczowe aspekty wymieniłbym kilka rzeczy. Pierwsza i podstawowa to znajomość procedur bezpiecznej obsługi pojazdu elektrycznego. Druga to znajomość procedur postępowania, gdy pojazd elektryczny jest uszkodzony fizycznie, np. po wypadku. Trzecia to znajomość procedur diagnostyczno-pomiarowych – w pojazdach elektrycznych trzeba wykonywać pomiary, których w pojazdach spalinowych się nie wykonuje, więc mogą być czymś nowym dla mechanika, np. pomiary izolacji układu wysokiego napięcia. Czwarta to znajomość budowy oraz rozumienie sposobu działania pojazdu elektrycznego – dzięki temu mechanik lepiej umie ocenić zagrożenie w danym przypadku oraz pozwala mu to na znacznie skuteczniejsze diagnozowanie pojazdu. Jako bardzo pomocny bonus wymieniłbym jeszcze wiedzę o usterkach najczęściej występujących w praktyce, ich przyczynach oraz sposobach naprawy. – wyjaśnia Konrad Olszowski.

Szkolenia z obsługi i napraw pojazdów elektrycznych organizuje w Polsce m.in. firma BETiS, której przedstawiciela cytujemy w powyższym materiale.