Od 1 maja opony wprowadzane do sprzedaży muszą posiadać nowe etykiety. Czy dotyczy to wszystkich opon? Jakie są najważniejsze zmiany? Jak weryfikowane są parametry opon, zapisywane na etykietach? Między innymi o te kwestie zapytaliśmy specjalistę – Kamila Strząbałę, reprezentanta marki Yokohama.

Witold Hańczka: 1 maja 2021 roku zostały wprowadzone nowe etykiety na opony. Mają one być bardziej czytelne od stosowanych dotychczas. Co uległo uproszczeniu?

Kamil Strząbała: W oparciu o wymogi europejskie, od 1 maja 2021 roku wprowadzone zostały nowe etykiety i oznaczenia na oponach. Dotyczy to opon do wszystkich pojazdów osobowych i ciężarowych o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony. Nowe etykiety mają bardziej przejrzystą i czytelną szatę graficzną i zostały wprowadzone, aby ułatwić kierowcom uzyskanie wiarygodnych i porównywalnych informacji na temat opon. Na nowych etykietach zawężono liczbę klas efektywności paliwowej i przyczepność na mokrej nawierzchni z siedmiu do pięciu i obecnie te parametry opisują litery od A do E. W zakresie opisu hałasu emitowanego przez oponę wprowadzono litery od A – najcichsza opona, do C – zamiast dotychczasowych fal dźwiękowych. Podany będzie także poziom głośności wyrażony w dB. Poza tym na nowych etykietach pojawiły się piktogramy, które informują o właściwościach ogumienia zimowego i kod QR.

Czy nowe etykiety otrzymają tylko opony wyprodukowane po  1 maja czy może producenci są zobligowani do ich zmiany na wszystkich produktach dotąd niedostarczonych do sprzedaży?

Nowej regulacji nie stosuje się do opon wprowadzonych na rynek europejski przed 1 maja 2021 r. Jeżeli opony były wyprodukowane wcześniej, ale na rynku europejskim wprowadzono je do sprzedaży po 1 maja 2021 r., obowiązują je nowe etykiety. Nowych etykiet nie stosuje się między innymi w przypadku opon zaprojektowanych do zamontowania jedynie w pojazdach zarejestrowanych po raz pierwszy przed dniem 1 października 1990 r., opon zaprojektowanych do zamontowania jedynie w pojazdach przeznaczonych wyłącznie do wyścigów, opon o indeksie prędkości poniżej 80 km/h (indeksy od A1 do E), opon zapasowych typu T do użytku tymczasowego, czy też opon terenowych do zastosowań profesjonalnych (opony oznaczone jako POR).

Na nowych etykietach znajdzie się kod QR, po którego zeskanowaniu będzie można przejrzeć informacje zawarte w Europejskiej Bazie Danych o Produktach (EPREL). Jakie informacje są tam udostępniane?

Dzięki kodom QR znajdującym się na nowych etykietach kierowcy znajdą dodatkowe informacje o właściwościach wybranej przez siebie opony, zamieszczone w karcie informacyjnej produktu. Informacje dostępne publicznie w bazie obejmują: nazwę lub znak towarowy, adres, dane kontaktowe i prawną identyfikację dostawcy, identyfikator typu opony, etykietę opony w formacie elektronicznym, klasy i inne parametry znajdujące się na etykiecie opony, parametry z karty informacyjnej produktu w formacie elektronicznym.

Nabywcy opon będą wybierać opony na podstawie trzech parametrów, mających wpływ na różne kwestie: oporów toczenia (spalanie), hamowanie na mokrej nawierzchni (bezpieczeństwo) i hałas zewnętrzny (komfort). Czy uzyskanie maksymalnych wyników w tych trzech zakresach przez oponę jest dziś technicznie niemożliwe?

Jest to możliwe, jednak w obecnej chwili dotyczy głównie opon produkowanych na oryginalne wyposażenie (OE) dla producentów samochodów, przy współpracy producentów opon z producentami aut. Takich opon nie produkuje się powszechnie, ponieważ nie jest to ekonomiczne. W ofercie Yokohamy dostępny jest jeden rozmiar opony ADVAN V107 produkowanej na OE do BMW X3 i X4, który ma parametry: A – opory toczenia, A – hamowanie na mokrej nawierzchni i B – hałas zewnętrzny. Trzeba również zwrócić uwagę na dwa przeciwstawne aspekty – rozwój technologii, który przybliża opony do osiągania coraz lepszych parametrów, i z drugiej strony – ciągłe zwiększanie wymogów.

Kto decyduje o tym, jakie parametry można zapisać na etykiecie konkretnej opony? Innymi słowy, w jaki sposób i przez jakie instytucje badane są opony przed wprowadzeniem na rynek?

Każda opona jest testowana w laboratorium producenta, które musi spełniać określone wymagania i normy. Pomiary są prowadzone zgodnie z jednolitymi uregulowaniami, wspólnie przyjętymi metodami, dlatego możliwe jest ich porównywanie. Sposoby mierzenia parametrów przedstawia Regulamin nr 117 Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych – Jednolite przepisy dotyczące homologacji opon w odniesieniu do emisji hałasu toczenia lub przyczepności na mokrych nawierzchniach, lub oporu toczenia [2016/1350]. W nowej ustawie są podane przedziały ustalające, do której kategorii należy przypisać oponę o danych parametrach.

Czy istnieje mechanizm weryfikacji zgodności opon z parametrami podawanymi na etykiecie? Czy jeżeli np. producent obniży jakość sprzedawanej opony, może to zostać zweryfikowane?

Nie istnieje taki mechanizm. Informacje zawarte na etykietach są wiążące i dostarczane zgodnie z istniejącymi procedurami, jednolitymi dla wszystkich producentów opon. Jeśli kierowca ma wątpliwości dotyczące spełniania parametrów przez oponę, może je zgłosić do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, czy innego odpowiedniego urzędu, który sprawę będzie wyjaśniał.

Etykiety opon zimowych będą posiadać symbol płatka śniegu na tle górskich szczytów, jednak nowością jest możliwość pojawienia się podobnego symbolu, ale z soplami lodu. Co będzie on oznaczał?  Jakie symbole będą charakteryzować opony letnie i całoroczne?

Symbol alpejski, czyli płatek śniegu wpisany w szczyt górski, oznacza przyczepność opony na śniegu, natomiast symbol z soplem lodu wpisanym w szczyt górski odnosi się do przyczepności opony na lodzie. Symbol z soplem lodu nie będzie stosowany w Polsce, jest on przeznaczony na rynki krajów skandynawskich i Finlandii. Ogumienie z tym symbolem charakteryzuje się dużo bardziej miękką mieszanką niż ta, którą stosuje się w europejskich oponach zimowych. Jest to spowodowane, panującymi w tych północnych krajach warunkami, do których opony muszą być dostosowane. Chodzi o niskie temperatury oraz długo zalegający lód i śnieg na drogach. Opony letnie, tak jak to było do tej pory, nie posiadają osobnego oznaczenia – można jest poznać po braku tych symboli. Opony całoroczne też nie doczekały się swojego oznaczenia – choć naszym zdaniem powinny posiadać symbol z płatkiem śniegu. O to, czy opona całoroczna z symbolem płatka śniegu będzie miała dobre osiągi również w warunkach letnich, należy pytać producenta lub dystrybutora opon.

Czym powinni kierować się nabywcy opon, którym zależy na jak najdłuższej trwałości ogumienia? Czy mogą oni sugerować się etykietą czy raczej szukać opinii na forach lub u wulkanizatorów?

W regulacji europejskiej jest podana informacja na temat ścieralności opon. Mówi ona o tym, że nie ma na razie wiarygodnej i jednolitej metody pomiaru trwałości ogumienia. Jeśli taka metoda się pojawi, to najpewniej zostanie uwzględniona na etykiecie. Dlatego w przypadku trwałości opon należy obecnie polegać na opinii innych osób, w tym zarówno przedstawicieli producenta, profesjonalistów wulkanizatorów, jak i użytkowników. Warto mieć na uwadze, że czynnikiem najbardziej wpływającym na zużywanie się ogumienia jest styl jazdy kierowcy. Pewną wskazówką dla osób zainteresowanych tym zagadnieniem może być klasa oporu toczenia. Im większe tarcie ma opona, tym bardziej jest podatna na zużycie. Istnieją jednak rozwiązania wprowadzane przez producentów, które ten efekt w pewnym stopniu niwelują.