Przełącznik przepustnicy to jeden z elementów, które przekazują do silnika informacje o położeniu przepustnicy. Awaria przełącznika przepustnicy powoduje poważne problemy z pracą jednostki napędowej. Diagnostyka jest dość skomplikowana. Nie uda się zdiagnozować problemu przy pomocy urządzenia do diagnostyki, podłączanego do złącza OBD2. Jak zatem sprawdzić, że doszło do uszkodzenia przełącznika przepustnicy? Zapytaliśmy o to eksperta.

Na początek wyjaśnienie.  Przełącznik przepustnicy to nie jest czujnik położenia przepustnicy TPS. Jaka jest pomiędzy nimi różnica? Przełącznik przepustnicy działa tylko w dwóch nastawieniach. Czujnik położenia przepustnicy przekazuje do sterownika silnika dokładne dane o każdym, najmniejszym wychyleniu przepustnicy (mierzy kąt otwarcia przepustnicy).

Przepustnica – informacje podstawowe

Przepustnica to podzespół, zamontowany w układzie dolotowym. Znajdziemy go w każdym silniku benzynowym i w wielu współczesnych silnikach diesla.

Zadaniem tego podzespołu jest sterowanie dopływem powietrza. Przepustnica współpracuje z pedałem przyspieszenia. W starszych samochodach przepustnica była połączona z pedałem gazu za pomocą linki. W nowszych silnikach stosuje się czujnik położenia pedału gazu i silnik elektryczny, sterujący otwarciem przepustnicy. Im silniejszy nacisk na pedał przyspieszenia, tym silniejsze otwarcie przepustnicy. W przepustnicy montowany jest także silniczek krokowy, który steruje dopływem powietrza podczas pracy jednostki napędowej na biegu jałowym.

W najnowszych samochodach, sterowanie otwarciem przepustnicy może zostać przejęte przez sterownik układu bezpieczeństwa aktywnego ESP.

Jakie zadania pełni przełącznik przepustnicy?

Przełącznik przepustnicy to mechanizm zamocowany do osi przepustnicy. Wewnątrz szczelnej obudowy z tworzywa sztucznego znajdują się mechanizm oraz dwa łączniki.

Jeśli mechanizm aktywuje pierwszy łącznik, sterownik silnika otrzymuje informację o tym, że uruchomiony został stan pracy na biegu jałowym.

Jeśli mechanizm aktywuje drugi łącznik, sterownik silnika otrzymuje informacje o tym, że uruchomiony został stan pracy na pełnym obciążeniu.

Powyższe wskazania są wykorzystywane do dobierania dawki paliwa.

Przełącznik przepustnicy – objawy awarii

Uszkodzenie przełącznika przepustnicy powoduje problemy z właściwym doborem mieszanki paliwowo – powietrznej przez sterownik silnika.

Objawy awarii przełącznika przepustnicy są następujące:

• Silnik szarpie podczas jazdy z większą prędkością;
• Silnik gaśnie podczas pracy na biegu jałowym.

Powyższe objawy można bardzo łatwo pomylić z uszkodzeniem układu zapłonowego. Dlatego niezbędna jest odpowiednia diagnostyka.

Jak zdiagnozować uszkodzony przełącznik przepustnicy? Pytamy eksperta.

Jak wspomnieliśmy wcześniej, awaria przełącznika przepustnicy nie jest rejestrowana przez system diagnostyki pokładowej OBD2. Dlatego niezbędna jest specjalistyczna diagnostyka. Jak sprawdzić przełącznik przepustnicy?

– Diagnostykę należy zacząć od sprawdzenia poprawności montażu przełącznika, a potem poprawność podłączenia złącza wtykowego – wyjaśnia Roman Wierzbowski, category manager w firmie Forvia, która jest jednym z cenionych producentów przełączników przepustnicy (pod marką HELLA) – Wtyczka może być źle zamontowana, a samo złącze może być skorodowane. Następnie trzeba przeprowadzić prosty test, przy wyłączonym silniku auta. Należy w tym celu otworzyć  przepustnicę (zmienić położenie z biegu jałowego na pełne obciążenie). W sprawnym przełączniku słuchać będzie pracę (aktywację) mechanizmów łączących.

Jakie są kolejne kroki?

– Kolejny krok to kontrola stanu przełącznika, przeprowadzona przy pomocy multimetru – wyjaśnia Roman Wierzbowski – Należy sprawdzać wartości oporności pomiędzy poszczególnymi stykami, korzystając z omomierza. Przykładowo, w przełącznikach firmy Hella zaczynamy od sprawdzenia przełącznika w pozycji bieg jałowy zamknięty, dokonując pomiaru pomiędzy stykami 1 i 3. Wartość pomiarowa 30 MΩ. Następnie powoli otwieramy przepustnicę, aż uaktywni się przełącznik bieg jałowy otwarty. Dalej dokonujemy pomiaru pomiędzy pinami 1 i 3. Wartość pomiarowa to 0 Ω. Przechodzimy do pomiarów pomiędzy pinami 1 i 2. W pozycji przełącznik pełnego obciążenia otwarty obieramy wartość pomiarową 30 MΩ, a w pozycji przełącznik pełnego obciążenia zamknięty 0 Ω.

Dlaczego przełącznik się psuje?

Zgodnie z tym, co powiedział nasz ekspert, zaczynamy od sprawdzenia wtyczki. W autach narażonych na wilgoć, wtyczka i złącza mogą być skorodowane. Czasami wystarczy przeczyścić je preparatem typu contact cleaner. Może się też zdarzyć, że na skutek wibracji doszło do rozłączenia wtyczki.

Wibracje mogą też spowodować mechaniczne uszkodzenia przełącznika. Tutaj powodem mogą być nadmierne drgania, generowane przez silnik (także na skutek awarii) czy też zły montaż przepustnicy.

Wilgoć może również zaatakować wewnętrzne styki przełącznika, powodując ich korozję, degradację czy zwarcia.