Wyciek oleju z turbiny? Olej w układzie dolotowym? Silne dymienie o czarnym lub niebieskim zabarwieniu? Te symptomy nie zawsze oznaczają, że turbosprężarka jest zużyta i trzeba ją wymienić. Taka szybka diagnoza może być błędna, a przyczyny wycieków całkiem prozaiczne. W wyjaśnieniu problemu pomaga nam ekspert z firmy, zajmującej się regeneracją turbosprężarek.

Umiejętność właściwej diagnostyki problemów, związanych z turbosprężarkami ma coraz większe znaczenie dla każdego mechanika, zajmującego się naprawami silników. Do warsztatów będzie trafiać coraz więcej samochodów, wyposażonych w turbosprężarki.

• Prawie wszystkie współczesne diesle są wyposażone w turbosprężarki. Wyjątkiem są coraz rzadziej spotykane, schodzące z rynku silniki SDI Volkswagena, 1.9D Renault, 1.9D koncernu PSA czy 2.0D Nissana.
• Turbodoładowanie jest nieodłączną częścią downsizingu silników benzynowych. Do warsztatów trafiać będzie coraz więcej benzyniaków z małolitrażowymi silnikami benzynowymi, jak np. Ecoboost Forda, TCe Renault czy MultiAir Fiata.
• Turboładowanie możemy też znaleźć na wyposażeniu luksusowych limuzyn, jak np. Lexusa LS F5 z 417 konnym V6.

Trzeba być zatem gotowym, że coraz więcej klientów będzie zgłaszać się z awarią turbosprężarki. W tym z wyciekiem i dymieniem.

Czy wycieki oleju z turbosprężarki są zawsze spowodowane przez awarię samej turbosprężarki?

– Nie zawsze – mówi Jacek Ratajczak, Branch Manager z firmy Moto Remo – Często zdarza się, że turbosprężarka obwiniana jest o wycieki oleju zbyt pochopnie i bezpodstawnie.

Olej silnikowy z turbosprężarki może wyciekać:

• od strony koła kompresji (strony ssącej turbiny) – do układu dolotowego;
• od strony koła turbiny (strony wydechowej turbiny) – do układu wydechowego i częściowo, z powrotem do układu dolotowego, za pośrednictwem układu recyrkulacji spalin EGR;
• równocześnie od strony koła kompresji i koła turbiny (od strony ssącej i wydechowej).

Co może być przyczyną wycieków oleju z turbosprężarki?

• utrudniony spływ oleju z turbosprężarki, spowodowany problemami z właściwą pracą rury/przewodu powrotnego, odprowadzającego olej z turbosprężarki.

– Dzieje się tak na przykład z powodu zagięcia lub wgniecenia przewodu spustowego lub nieodpowiednio dobranej uszczelki. Olej po przepracowaniu na łożyskowaniu turbosprężarki, spływa grawitacyjnie do miski olejowej. Jakiekolwiek ograniczenie średnicy przepływu w przewodzie spustowym powoduje nadmierne nagromadzenie się oleju w korpusie środkowym turbosprężarki. Gdy ilość oleju przekroczy graniczną ilość, odrzutnik nie nadąża odprowadzać go do kanałów spływowych. Wówczas olej zaczyna wydostawać się na zewnątrz, poprzez korpusy po stronie wydechowej lub ssącej turbosprężarki – mówi Jacek Ratajczak, Branch Manager z firmy Moto Remo.

• nadciśnienie w skrzyni korbowej

– Nadciśnienie, spowodowane np. przedmuchami silnika, utrudnia swobodny spływ oleju z turbosprężarki. Dodatkowym elementem, który ma wpływ na utrzymywanie się nadciśnienia w skrzyni korbowej jest zużyta, zapchana odma. Nierzadko również separator oleju w odmie ulega zużyciu i wraz z gazami, olej wędruje wprost do przewodu podciśnieniowego zasysany na koło kompresji turbosprężarki, skąd z kolei wyrzucany jest do intercoolera – mówi Jacek Ratajczak, Branch Manager z firmy Moto Remo

• zbyt wysoki poziom oleju silnikowego w układzie smarowania.

Powody to dolanie przez kierowcę zbyt dużej ilości oleju silnikowego lub przerwanie procedury aktywnego wypalania filtra cząstek stałych, zainicjowanej przez komputer sterujący pracą silnika.

– Poza przypadkiem przelania oleju w silniku, przykład ten często spowodowany jest przez wzrost poziomu oleju ponad dopuszczalny poziom wskutek przedostawania się doń paliwa ,podczas nieudanej próby wypalenia filtra cząstek stałych. W szczególności ma to miejsce gdy auto użytkowane jest na krótkich odcinkach, tylko w jeździe miejskiej. Proces wypalenia filtra cząstek stałych, któremu towarzyszy dotrysk paliwa, nie zdąży się ukończyć na krótkim odcinku i podlega ponownej próbie przy kolejnym uruchomieniu silnika. Ostatecznie nadmiar paliwa spływa do miski olejowej mieszając się z olejem silnikowym, jednocześnie niszcząc jego właściwości smarne – mówi Jacek Ratajczak, Branch Manager z firmy Moto Remo.

• zapchany filtr powietrza

Kolejnym winnym awarii może być zapchany filtr powietrza, który nie był przez bardzo długi czas wymieniany. Podobne efekty dają inne problemy, np. ograniczenie przepustowości rury, doprowadzającej powietrze do filtra powietrza (zagięcie/zapchanie). Blokady dopływu powietrza powodują próżnię, co w konsekwencji prowadzi do wycieków oleju z turbiny.

• montaż niewłaściwej turbiny

Wycieki oleju ze strony kompresji i turbiny mogą być powodowane także przez to, że w samochodzie została zamontowana niewłaściwa turbosprężarka. Może to być wynikiem błędu przy doborze części albo celowego działania. Na przykład związanego z tuningiem auta.

• niewłaściwy sposób eksploatacji turbosprężarki przez kierowcę

Czy sposób eksploatowania auta przez kierowcę, polegający na wyłączaniu silnika zaraz po zakończonej jeździe, bez odczekania na schłodzenie się turbosprężarki, może mieć wpływ na pojawianie się wycieków oleju?

– Może i często ma wpływ – wyjaśnia Jacek Ratajczak – Należy pamiętać że produkowane obecnie turbosprężarki rozpędzają się do zawrotnych prędkości, najmniejsze z nich nawet ponad 300 tys. obr/min. Dodatkowo temperatury panujące w silnikach sięgają odpowiednio: 680 stopni dla Diesel’a oraz 1050 stopni dla silnika benzynowego. Nagłe wyłączenie silnika po jeździe z dużą prędkością (np. na autostradzie) powoduje, iż smarowanie praktycznie zanika, a turbosprężarka obraca się ciągle z dużą prędkością przez jakiś czas, zanim ostatecznie wyhamuje. Skutkuje to zapiekaniem się oleju tworzącego film olejowy w przestrzeni pomiędzy łożyskami a wałkiem turbiny. Skarbonizowany olej kruszy się na mikroskopijne fragmenty, które następnie powodują rysy na powierzchni łożysk i samego wałka. Finalnie doprowadza to powstania ponadnormatywnego luzu w układzie wirującym i utraty wyważenia. Dodatkowo zapieczony olej wokół pierścienia uszczelniającego po stronie wydechowej uniemożliwia jego prawidłowe funkcjonowanie. To z kolei skutkuje wyciekami oleju.

Przed poinformowaniem klienta o tym, że turbina nadaje się do wymiany, warto zatem:

• sprawdzić stan filtra powietrza i układu dolotowego;
• sprawdzić stan intercoolera;
• skontrolować stan przewodu/węża odprowadzającego olej z turbiny;
• sprawdzić poziom oleju silnikowego;
• skontrolować stan odmy;
• zapytać kierowcę, czy pamiętał o tym, aby po długiej lub wymagającej jeździe pamiętał pozostawić silnik biegu jałowym przez ok. 30 sekund.