Na polskich drogach rośnie liczba samochodów elektrycznych i hybrydowych. Co za tym idzie, zdarzają się wypadki komunikacyjne z ich udziałem lub niespodziewane awarie, w wyniku których dochodzi do pożaru. Zwłaszcza te ostatnie budzą duży niepokój wśród kierowców i użytkowników elektryków, którym wydaje się, że są one bardzo problematyczne do ugaszenia. O komentarz w tej sprawie poprosiliśmy rzecznika prasowego Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej, pana bryg. Karola Kierzkowskiego.

Z przesłanego na naszą prośbę dokumentu możemy dowiedzieć się między innymi tego, jak prezentują się statystyki pożarów pojazdów elektrycznych. Na chwilę obecną Państwowa Straż Pożarna odnotowuje niewielką ich liczbę. W 2021 roku takich pożarów było 4, a w 2022 roku, 10. W porównaniu z pożarami pojazdów spalinowych są to niewielkie liczby. Tu odnotowanych zostało w 2021 roku – 9274, a w 2022 – 8333 pożarów. Pożary elektryków stanowią więc niecały promil tego typu zdarzeń.

Średni czas działań gaśniczych przy pożarach pojazdów elektrycznych wyniósł ok. 1,5 godziny. Czas trwania pożaru Tesli z 27 grudnia 2022 roku wyniósł 4 godziny i 34 minuty. Najdłuższy pożar z dnia 10 września 2021 roku trwał 9 godzin i 16 minut.

Jak ugasić pożar samochodu z napędem elektrycznym?

Państwowa Straż Pożarna ma przygotowane specjalne procedury na wypadek pożarów aut elektrycznych. Największą trudnością przy tych działaniach jest znaczne zapotrzebowanie na wodę niezbędną do gaszenia i chłodzenia palących się baterii samochodów.

Zgodnie z procedurą straży pożarnej, niewielkie pożary samochodów elektrycznych można gasić przy użyciu gaśnic proszkowych lub pianowych zachowując bezpieczną odległość wskazaną na etykiecie gaśnicy. Rozwinięty pożar samochodu elektrycznego gasi się z wykorzystaniem wody, piany sprężonej tzw. CAFS (Compressed Air Foam System) oraz proszkiem gaśniczym z wykorzystaniem samochodów straży pożarnej wyposażonych w zbiornik na proszek gaśniczy. Gaszenie pożarów z wykorzystaniem powyższych środków można prowadzić nawet bez odłączenia instalacji wysokiego napięcia w samochodzie. Podczas gaszenia pożarów samochodów elektrycznych ważne jest zachowanie odpowiedniej odległości od źródła pożaru – minimalna odległość pomiędzy źródłem ognia a wylotem strumienia środka gaśniczego to 1 metr dla rozproszonych prądów wody oraz 5 metrów dla zwartego strumienia wody. Pożarów samochodów elektrycznych nie gasi się za pomocą strumieni tzw. piany ciężkiej oraz średniej.

Jedną z metod gaszenia pojazdów elektrycznych jest umieszczanie ich w kontenerze wypełnionym wodą, niemniej jednak nie zawsze i nie we wszystkich przypadkach jest to metoda możliwa do zastosowania. Państwowa Straż Pożarna dysponuje obecnie dwoma kontenerami do gaszenia aut elektrycznych, które stacjonują w Warszawie i w Krakowie. Kontenery to jednak nie jest jedyny sprzęt służący do gaszenia takich pożarów. Istnieją również inne sposoby, ale na chwilę obecną są one jeszcze w fazie testowania przez służby innych krajów (np. płachty gaśnicze w Norwegii).

Zabezpieczenia przeciwpożarowe w samochodach elektrycznych

Producenci samochodów elektrycznych stosują szereg zabezpieczeń, które mają na celu zapobieganie samozapłonowi systemu zasilania baterii samochodów. Wśród nich można wymienić następujące:

• Układ chłodzenia chroniący przed przegrzaniem akumulatora
• Wzmocniona obudowa ochronna zapobiega uszkodzeniom mechanicznym
• Zapora ogniowa oddziela moduły akumulatora, ogranicza potencjalne szkody i zabezpiecza pozostałe podzespoły pojazdu przed zapłonem
• System awaryjnego wyłączania wysokiego napięcia
• Obwód, który w czasie postoju separuje napięcie akumulatora wysokiego napięcia (HV) od reszty instalacji elektrycznej pojazdu w znaczący sposób zwiększa  bezpieczeństwo, kiedy pojazd nie jest użytkowany

Prawdopodobieństwo pożaru samochodu elektrycznego w wyniku samozapłonu jest niewielkie, znacznie niższe niż w przypadku samochodów z napędem konwencjonalnym. Zarówno w przypadku gaszenia samochodu spalinowego, jak i przy pożarach elektrycznych aut w czasie całego procesu strażacy mają do czynienia ze szkodliwym dymem i ogniem. Samochód hybrydowy również płonie w podobny sposób. Najbardziej niebezpiecznymi pożarem motoryzacyjnym jest płonący samochód z napędem LPG. W tym przypadku może dojść do wybuchu.

Z tego powodu w garażach podziemnych lub piętrowych najczęściej można spotkać się z zakazem wjazdu samochodów napędzanych gazem. Państwowa Straż Pożarna proponuje też pewne rozwiązania dotyczące pojazdów elektrycznych. Mianowicie, aby w zapisach o elektromobilności zawrzeć odpowiednie wytyczne dotyczące stacji ładowania w garażach podziemnych. Między innymi, aby standardy i jakość ich wykonania spełniały ustalone kryteria. Straż zauważyła pewne niepokojące zjawisko, polegające na tym, że samochody elektryczne bywają ładowane za pomocą kabla przeciągniętego z różnych pomieszczeń – z mieszkań przez okno, z klatki schodowej itp. Ideą bezpieczeństwa pożarowego w garażu jest to, aby wyłącznik prądu wyłączał prąd na jednej kondygnacji i we wszystkich urządzeniach.

Działania szkoleniowe dla strażaków w zakresie pożarów aut elektrycznych

Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej doskonale zdaje sobie sprawę z zagrożeń wynikających z nadchodzącego wzrostu liczby samochodów elektrycznych na polskich drogach oraz z konieczności ujednolicenia zasad gaszenia pożarów mogących wystąpić w trakcie ich eksploatacji. W związku z powyższym, w czerwcu 2020 r. wprowadzony został dokument „Standardowe zasady postępowania podczas zdarzeń z samochodami osobowymi z napędem elektrycznym”, obowiązujący we wszystkich podległych jednostkach Państwowej Straży Pożarnej. Przed wprowadzeniem obowiązujących przepisów dotyczących pożarów aut elektrycznych były one konsultowane z przedstawicielami branży motoryzacyjnej, producentami samochodów elektrycznych, instytutami badawczymi i jednostkami ochrony przeciwpożarowej.

Ujednolicone zasady przewidują wykorzystanie sprzętu pożarniczego i specjalistycznego powszechnie dostępnego na wyposażeniu samochodów ratowniczo-gaśniczych, tak aby wszystkie jednostki zdolne były podjąć skuteczne działania na miejscu akcji. Jednocześnie, mając na uwadze dynamikę rozwoju branży pojazdów elektrycznych, strażacy uczestniczą w szkoleniach i seminariach organizowanych we współpracy z producentami samochodów, a także organizacjami pozarządowymi.

Gaszenie pożarów aut z napędem elektrycznym w przyszłości

Popularność samochodów elektrycznych rośnie, a ciągły rozwój technologii motoryzacyjnej wymusza na służbach ratowniczych, straży pożarnej i producentach samochodów konieczność podejmowania nowych kroków mających służyć skróceniu czasu gaszenia pożarów samochodów elektrycznych oraz redukcję emisji gazów cieplarnianych powstających w trakcie płonięcia pojazdu.

W Komendzie Głównej Państwowej Straży Pożarnej został powołany zespół zadaniowy do aktualizacji wspominanych wyżej zasad, uwzględniających między innymi rozszerzenie metod i technik gaszenia pożarów pojazdów elektrycznych, wypracowanie dalszych rozwiązań mających wpływ na bezpieczeństwo ratowników podczas działań ratowniczo-gaśniczych w zdarzeniach z udziałem samochodów o napędzie elektrycznym.

W ramach prac powyższego zespołu zwrócono się także do ośmiu krajów Unii Europejskiej z prośbą o udzielenie odpowiedzi dotyczących rozwiązań funkcjonujących w tych państwach w zakresie działań ratowniczo-gaśniczych przy zdarzeniach z udziałem samochodów z napędem elektrycznym. Uzyskane informacje mają posłużyć do wypracowania jeszcze skuteczniejszych procedur w tym zakresie, co pozwoli na zwiększenie poziomu bezpieczeństwa zarówno strażaków, jak i osób ratowanych.