Spaliny samochodowe powstające podczas pracy silnika to nic innego jak mieszanka trujących substancji i gazów, które muszą zostać usunięte na zewnątrz. Z tego powodu niezwykle ważny jest odpowiedni stan techniczny układu wydechowego, aby w odpowiedni sposób chronił użytkowników pojazdu oraz środowisko naturalne.

Układ wydechowy – budowa

Zadaniem układu wydechowego, znajdującego się we wszystkich pojazdach z silnikiem spalinowym, jest odprowadzenie spalin wytłaczanych z cylindra, które następnie kierowane są do kolektora wydechowego, a w dalszej kolejności do pierwszego odcinka rury wydechowej. Kolejnym elementem całego układu jest tłumik – jeden lub kilka ułożonych w sposób szeregowy (tłumik środkowy i końcowy). Ostatnim z podstawowych elementów jest końcowy fragment rury wydechowej, którą substancje powstające w wyniku pracy silnika samochodu są usuwane na zewnątrz. W silnikach benzynowych ważnym elementem jest także katalizator, którego zadaniem jest oczyszczanie spalin.

W miarę rozwoju technologii motoryzacyjnej, do produkcji samochodów wprowadzane były coraz częstsze restrykcje mające na celu większą ochronę środowiska naturalnego. Dlatego też w budowie układów wydechowych samochodów zaczęły pojawiać się coraz nowsze czujniki – tlenu, sadzy, temperatury, sondy lambda, filtry cząstek stałych, przepustnice wydechu. Obecnie są one nieodłącznym elementem nowych pojazdów, przed którymi stawiane są coraz bardziej surowe wymagania względem redukcji emisji spalin do atmosfery.

Najczęstsze awarie tłumików samochodowych

Układ wydechowy nie wymaga okresowego serwisowania i sprawdzania poprawności jego działania. Producenci pojazdów nie podają konkretnej liczby kilometrów po przejechaniu których należy udać się do serwisu w celu wymiany lub naprawy tłumików lub rury wydechowej. Trwałość układu wydechowego zależy przede wszystkim od warunków w jakich jest eksploatowany oraz od ewentualnych przypadków uszkodzeń mechanicznych. Inaczej ma się sprawa w pojazdach wyposażonych w filtry DPF lub katalizatory SCR, o problemach których może informować kontrolka pojawiająca się na wyświetlaczu samochodu.

Wśród najczęstszych awarii układu wydechowego można wymienić:

• uszkodzenia mechaniczne – w związku z tym, że znajduje się on pod samochodem może ulec uszkodzeniu poprzez wiele czynników – można nim zahaczyć o nierówności terenu, elementy wystające z drogi. Zazwyczaj takie uszkodzenia objawiają się metalicznym dźwiękiem oraz głośniejszą praca wydechu
• awarie filtrów DPF/FAP/GPF lub katalizatora SCR – w przypadku uszkodzenia tych elementów odczuwalny może być spadek komfortu jazdy, metaliczne hałasy, a często także komunikaty świetlne na desce rozdzielczej. Zazwyczaj defekty spowodowane są zapchaniem się filtrów, które można zregenerować lub wymienić na nowy – w tym przypadku należy liczyć się ze sporymi kwotami
• korozję układu wydechowego – większość podzespołów wykonana jest ze stali, która ulega procesowi rdzewienia. Z czasem w skorodowanym miejscu mogą pojawić się ubytki, kolejne uszkodzenia i rozszczelnienia. W przypadku tego defektu w samochodzie można zaobserwować głośniejszą pracę wydechu lub świsty
• pęknięcie kolektora wydechowego – najczęściej jest ono spowodowane różnicą temperatur wynikającą ze zbyt szybkiego schłodzenia rozgrzanego kolektora. Objawem tej awarii jest hałas oraz nierówna praca silnika, zapach spalin we wnętrzu pojazdu
• awarie sond i czujników – oprócz uszkodzeń mechanicznych za ich zły stan może odpowiadać także awaria instalacji elektrycznej czujnika lub sondy, co może powodować spore wydatki przy wymianie tego elementu
• awarie katalizatora – wykruszenie wkładu katalizatora może powstać na skutek nagłej różnicy temperatur. Objawem tej usterki jest metaliczny dźwięk i grzechotanie. Inną awarią jest zapchanie lub niedrożność katalizatora powstająca na skutek nagromadzenia się zbyt dużej ilości sadzy lub innych zanieczyszczeń – wówczas odczuwalny jest spadek mocy samochodu, szarpanie silnika i wzrost zużycia paliwa.
• usterki tłumików wydechowych – często ulegają uszkodzeniom mechanicznym i korozji, w związku z czym w układzie powstaje nieszczelność – powoduje ona hałasy i głośniejszą pracę samochodu. W przypadku tego elementu zalecana jest jego wymiana na nowy, niektórzy jednak decydują się na jego spawanie
• usterki wieszaków – z czasem te gumowe elementy parcieją i pękają. Oderwanie tego elementu powoduje stuki i pukanie pod samochodem.

Spawanie tłumików

Jedną z usług proponowanych w warsztatach specjalizujących się w układach wydechowych jest możliwość spawania tłumika, rury wydechowej lub kolektora. Rozwiązanie to jest szybkie, ale może gwarantować znacznie krótszą żywotność naprawionego w ten sposób elementu. Warto się zastanowić, czy nie lepiej wymienić od razu cały uszkodzony element na nowy, sprawdzając jednocześnie stan techniczny pozostałych elementów układu wydechowego.

Naprawa tłumików

W nowoczesnych samochodach układy wydechowe są coraz bardziej rozbudowane i składają się z wielu elementów, które mogą ulec awarii. Obecnie chyba najwięcej problemów nastręczają filtry cząstek stałych oraz katalizatory SCR – ulegają one nadmiernemu zapchaniu sadzą oraz innymi szkodliwymi substancjami. Wówczas konieczna jest wizyta w wyspecjalizowanym warsztacie wyposażonym w komputer diagnostyczny. Przy pomocy specjalistycznego oprogramowania można wymusić regenerację i tzw. dopalenie filtra DPF. Jeśli nie przyniesie to żądanego efektu można wypróbować usługę mycia filtrów – na rynku dostępne są specjalne urządzenia do tego celu. Zdarza się jednak i tak, że jedynym rozwiązanie jest zakup nowego elementu, a jego koszt waha się od kilkuset złotych nawet do kilku tysięcy.

Ważne jest, aby nie bagatelizować usterek układu wydechowego, ponieważ może to doprowadzić do większych awarii i uszkodzeń pojazdu. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w pracy naszego samochodu warto udać się do warsztatu w celu sprawdzenia i rozwiązania problemu.