Akumulatory samochodowe są zbudowane w dużej mierze z materiałów szkodliwych dla środowiska. Kiedy są użytkowane w pojazdach z reguły nie stanowią zagrożenia, jednak prawdziwy problem zaczyna się, gdy ulegają zużyciu. Wówczas priorytetem staje się zadbanie o ich odbiór i przekazanie do recyklingu. Tu niebotyczną rolę odgrywają warsztaty i sklepy motoryzacyjne.

Dlaczego zużyte akumulatory zagrażają środowisku?

Każdy, kto zetknął się w swoim życiu z motoryzacją słyszał zapewne, że akumulatory samochodowe są niebezpieczne dla środowiska. Nie każdy jednak zdaje sobie sprawę ze skali niebezpieczeństwa oraz tego, jakie szkody może wywołać pojedynczy akumulator, pozostawiony na pastwę losu. Standardowy akumulator kwasowo-ołowiowy składa się w ponad połowie z ołowiu i związków ołowiu. Ołów działa toksycznie na wszelkie organizmy żywe – rośliny, zwierzęta, a także ludzi. W przypadku roślin powoduje zmiany w procesach fizjologicznych, które w konsekwencji prowadzić mogą do zahamowania wzrostu i zdolności pobierania pokarmu. U ludzi i zwierząt może odkładać się w tkance nerwowej, w mózgu i w wątrobie. Zatrucie ołowiem może mieć skutki zarówno fizjologiczne jak i psychiczne. Związki ołowiu mogą przedostać się do organizmu poprzez układ oddechowy lub pokarmowy, np. poprzez skażoną ołowiem wodę. Pojedynczy akumulator może skazić kilka metrów sześciennych gleby. Szkodliwe substancje nie pozostają jednak w miejscu, w którym zostały wyrzucone. Z czasem przedostają się do wód gruntowych…

Oprócz ołowiu, akumulator samochodowy zawiera także inne, silnie zagrażające przyrodzie składniki. Są to m.in. rtęć, kadm i kwas siarkowy. Właściwości żrące kwasu czynią go substancją niebezpieczną w bezpośrednim kontakcie. Stanowi on zagrożenie głównie w przypadku samodzielnego demontażu akumulatora. Warto nadmienić, że taki demontaż jest nie tylko niebezpieczny, ale i nielegalny.

Zwrot zużytego akumulatora – obowiązki sprzedawcy

Co należy zrobić ze zużytym akumulatorem? Powinien on zostać oddany w miejscu, w którym kupujemy nową baterię. Przypomnijmy, że na podmiotach oferujących sprzedaż akumulatorów ciąży obowiązek przyjęcia zepsutego akumulatora. Sprzedawca jest zobowiązany do pobrania od klienta opłaty depozytowej w wysokości 30 zł. (art. 55.1 Ustawy z dnia 24 kwietnia 2009 r. o bateriach i akumulatorach). Opłaty można nie naliczać, ale tylko pod warunkiem oddania przez klienta zużytego akumulatora przy zakupie nowego. Z kolei w przypadku zwrotu przez klienta starego akumulatora, w terminie 30 dni od daty zakupu, sprzedawca zobowiązany jest zwrócić pobrany depozyt. Co zrobić z klientem, który przyniesie do warsztatu lub sklepu zużyty akumulator, nie zamierzając kupić nowego? Zgodnie z prawem, powinniśmy przyjąć taki akumulator bezpłatnie. Rynkowa praktyka wskazuje, że mechanicy czy sprzedawcy nie zawsze robią to chętnie.

– Przyjęcie zużytego akumulatora bez zawarcia transakcji sprzedaży nowego bywa postrzegane przez sklepy i warsztaty jako zbędny obowiązek i strata czasu. Warto jednak pomyśleć w tej sytuacji o środowisku naturalnym. Czy osoba, która przyniosła stary akumulator do naszego warsztatu, w przypadku odmowy zaniesie go do PSZOKu lub zakładu zajmującego się recyklingiem? Może zdarzyć się, że akumulator zostanie wrzucony do pojemnika na odpady komunalne lub – w jeszcze gorszym scenariuszu – wyląduje w lesie lub na nielegalnym wysypisku. – mówi Bogdan Bazarov, dyrektor generalny spółki Megatex Auto, oferującej na polskim rynku akumulatory marek A-mega i Viking. –  Przyjmowanie złomu akumulatorowego powinniśmy traktować jako nasze zobowiązanie nie tylko względem obowiązującego prawa, ale przede wszystkim środowiska naturalnego. – dodaje Bogdan Bazarov.

Oprócz warsztatów i sklepów, obowiązek przyjęcia zużytych akumulatorów mają także Punkty Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych tzw. PSZOK oraz podmioty prowadzące zakład ich przetwarzania (art. 45.1). Wyrzucanie akumulatorów do pojemników na odpady komunalne podlega karze grzywny (Art. 12 i art. 78.).

Drugie życie akumulatora

Prawidłowo odebrany i przetransportowany do punktu recyklingu akumulator nie stanowi zagrożenia dla środowiska. Niemal w całości może on zostać poddany ponownemu przetworzeniu. Z więcej niż 90% materiałów odzyskanych w procesie recyklingu akumulatora, w przyszłości powstanie nowa bateria. Pozostałości zostaną natomiast zneutralizowane i zutylizowane w sposób bezpieczny dla środowiska.

Najważniejszym obowiązkiem warsztatu czy sklepu w kwestii przekazania złomu akumulatorowego jest zadbanie o to, by trafił on do właściwego podmiotu, którego działalność jest w pełni legalna. Warto upewnić się, czy przekazane przez nas akumulatory trafią w miejsce, gdzie zostaną przetworzone w odpowiedni i nieszkodliwy dla środowiska sposób.

Symbole na akumulatorze – co oznaczają?

Każdy akumulator sprzedawany w naszym kraju musi zostać opatrzony specjalną etykietą, zawierającą symbole informacyjne i ostrzegawcze.

• [1] symbol przekreślonego kontenera informuje, że po zużyciu akumulatora nie wolno wyrzucić go razem z innymi odpadami, lecz przekazać do specjalnego punktu zbiórki.
• [2] symbol Pb wskazuje, iż akumulator zawiera wagowo powyżej 0,004 % ołowiu, a więc jego zawartość jest niebezpieczna.
• [3] symbol recyklingu oznacza, że produkt wykonany jest z surowców, które można odzyskać w procesie recyklingu.

Informacja została opracowana w ramach publicznych kampanii edukacyjnych realizowanych przez CCR Polska Sp. z o.o.