Z planów Ministerstwa Finansów dotyczących Nowego Ładu wynikało, że nowy podatek przychodowy obejmie on firmy wykazujące duże przychody, a niewykazujące podatku. Jednak wbrew zapowiedziom resortu finansów nowy podatek nie dotknie jedynie największych korporacji, ale także mniejszych przedsiębiorców. Dlaczego? Ponieważ ustawodawca nie przewidział żadnego progu przychodowego.

Cel przepisów

Zgodnie z uzasadnieniem do projektu przepisów Polskiego Ładu celem zmian w sferze podatku CIT jest uszczelnienie systemu podatkowego poprzez wprowadzenie nowej formy opodatkowania – podatku przychodowego CIT. Nowe rozwiązanie będzie generowało też dodatkowe wpływy budżetowe na funkcjonowanie sektora finansów publicznych oraz jednostek samorządu terytorialnego.

W ocenie ustawodawcy osiąganie i wykazywanie każdego roku niskiego dochodu czy ponoszenie w dłuższym okresie strat jest nieakceptowalne w państwie, którego ustrój opiera się na gospodarce rynkowej. Ministerstwo Finansów, dokonując jednostronnej wykładni realiów gospodarczych, wskazuje, że podmiot ponoszący straty w dłuższej perspektywie nie ma racji bytu na rynku. Alternatywnie taka sytuacja przedsiębiorstwa świadczy zdaniem Ministerstwa o wykorzystywaniu przez niego działań optymalizacyjnych. W argumentacji ustawodawcy nie pojawiają się natomiast żadne argumenty ekonomiczne. Tak sformułowany osąd stanowi mgliste wytłumaczenie konieczności zwiększenia fiskalizacji w Polsce.

Kto będzie płacił minimalny CIT w Nowym Ładzie?

Zgodnie z projektem art. 24ca ustawy o CIT minimalny podatek dochodowy dotyczy spółek będących polskimi rezydentami (w tym także grup kapitałowych), w sytuacji, gdy:

• ponoszą straty ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych;
• wykazują określony niski wskaźnik dochodowości w ramach działalności operacyjnej wynikający ze stosunku przychodów do kosztów ich uzyskania, stanowiący nie więcej niż 1% podstawy opodatkowania.

Minimalny podatek dochodowy znajdzie zastosowanie także do zagranicznych zakładów nierezydentów w zakresie, w jakim osiągane przychody i ponoszone straty związane są z działalnością tego zakładu.

Należy zwrócić uwagę, że projekt przepisów nie przewiduje progu przychodowego, którego ma dotyczyć minimalny podatek CIT oraz żadnych postanowień o działalności inwestycyjnej. Oznacza to, że przedsiębiorcy ponoszący krótkotrwałe straty z działalności gospodarczej albo osiągający słabą rentowność działalności gospodarczej będą zmuszeni do rozliczenia minimalnego podatku dochodowego, co z pewnością pogorszy znacznie ich płynność finansową.

Podstawa opodatkowania

Sposób kalkulowania podstawy opodatkowania jest bardzo prosty. Co do zasady podstawę opodatkowania w przypadku minimalnego podatku CIT będzie stanowiła suma:

• 4% wartości przychodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych,
• poniesionych na rzecz podmiotów powiązanych kosztów finansowania dłużnego,
• odroczonego podatku dochodowego, wynikająca z ujawnienia w rozliczeniach podatkowych niepodlegającej dotychczas amortyzacji wartości niematerialnej i prawnej w zakresie, w jakim skutkuje ona zwiększeniem zysku brutto albo zmniejszeniem straty brutto, oraz
• wartość poniesionych na rzecz podmiotów powiązanych kosztów nabycia określonych usług lub praw niematerialnych (dawny art. 15e ustawy o CIT).

Sposób kalkulacji podstawy opodatkowania jest czteroetapowy. Komentarza wymaga określenie podstawy opodatkowania jako 4% wartości przychodów, co może w wielu przypadkach okazać się zgubne, ponieważ przedsiębiorcy mogą pracować na wysokich przychodach i kosztach, jak choćby w przypadku sprzedaży nowych samochodów. W konsekwencji takie firmy będą musiały liczyć podatek od 4% swoich przychodów, gdzie kwoty są wielomiliardowe. Kolejne dwie kategorie dotyczą limitów finansowania dłużnego oraz kosztu usług niematerialnych. Obecnie funkcjonują już przepisy w tym zakresie, a nowa danina również je uwzględnia.

Stawka minimalnego podatku CIT wynosić będzie 10% podstawy opodatkowania określonej w powyższy sposób.

W jakich sytuacjach przepisy nie znajdą zastosowania?

Zgodnie z projektem Polskiego Ładu powyższe przepisy o minimalnym podatku CIT nie znajdą zastosowania do podatników, którzy: (i) rozpoczęli działalność (w kolejno następujących po sobie dwóch latach podatkowych) albo (ii) będących przedsiębiorstwami finansowymi, albo (iii) osiągających przychód niższy o co najmniej 30% w stosunku do przychodów uzyskanych w roku podatkowym bezpośrednio poprzedzającym ten rok podatkowy, albo (iv) których udziałowcami, akcjonariuszami lub wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne i nie występują powiązania kapitałowe.

Rezygnacja z art. 15e

Stosowanie przepisu art. 15e ustawy o CIT od lat wzbudza liczne wątpliwości. Pomimo iż przepis miał być prosty i miał na celu wyeliminowanie oszustw i nadużyć podatkowych, w praktyce doprowadził do jeszcze większego zamieszania i niepewności w zakresie skutków podatkowych dla przedsiębiorców chcących działać zgodnie z prawem.

Zgodnie z projektem Polskiego Ładu przepis art. 15e ustawy o CIT zostanie uchylony. Pozornie jest to dobra wiadomość, ponieważ regulacje te w całości zostaną włączone do przepisów definiujących minimalny podatek dochodowy (art. 24ca). Zmiana w obecnym kształcie nie ograniczy jednak wątpliwości podatników, a może prowadzić do jeszcze większego opodatkowania tego typu usług i praw. Jedynym plusem jest to, że w części przypadków art. 15e ustawy o CIT nie będzie miał zastosowania, w związku z czym niektórzy przedsiębiorcy będą płacić efektywnie niższy podatek niż obecnie.

Autor: Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi.