Retrofitów LED zgodnie z prawem nie wolno stosować w reflektorach głównych samochodów. Istnieją jednak pewne wyjątki od tej reguły. W ostatnim czasie wiele mówiło się o dopuszczeniu retrofitów do legalnego stosowania na drogach niektórych krajów Europy czy Azji. Mogą one być legalne także w Polsce. Sprawdzamy szczegóły przepisów.

Retrofity LED – dlaczego ich stosowanie nie jest legalne?

Z technicznego punktu widzenia, stosowanie retrofitów LED w reflektorach przystosowanych fabrycznie do żarówek halogenowych jest możliwe. Prawo nie pozwala jednak na korzystanie z nich na publicznych drogach. Obecnie w reflektorach samochodowych montować można wyłącznie źródła światła, które były tam umieszczone fabrycznie i homologowane. Tę kwestię opisaliśmy dokładnie w artykule Retrofity LED – dlaczego przepisy zabraniają ich stosowania, który znajdziecie TUTAJ.

Zmiana przepisów międzynarodowych dotyczących homologacji okazuje się dużym wyzwaniem, wiążącym się z czasochłonnymi procedurami. Zaangażowane w proces muszą być różne jednostki – na poziomie Unii Europejskiej są to 23 kraje oraz inni zainteresowani. Wymaga to z reguły konsultacji technicznych i społecznych, co trwa bardzo długo. Oświetlenie samochodowe to tylko mały wycinek w gąszczu przepisów motoryzacyjnych. Władze nie wydają się także szczególnie zainteresowane podejmowaniem tematu legalizacji nowego typu oświetlenia, skupiając się raczej na przepisach, związanych z emisją spalin przez samochody. Co więcej, przepisy musiałyby być powiązane z czymś na kształt certyfikacji lub osobnej homologacji źródeł światła – dopuszczenie do legalnego stosowania wszystkich retrofitów LED, niezależnie od ich jakości i bezpieczeństwa, także nie jest dobrym rozwiązaniem.

W jakich krajach retrofity LED są legalne na drogach publicznych?

Producenci retrofitów LED szukają zatem możliwości wejścia “tylnymi drzwiami”. Precedensem w tym zakresie okazało się działanie firmy OSRAM, która jako pierwsza dokonała legalizacji retrofitów, pozwalającej na ich stosowanie na drogach publicznych w Niemczech. Retrofity LED marki OSRAM, a konkretnie jedna ich seria – Night Breaker LED H7, zostały dopuszczone do ruchu na drogach publicznych w oparciu o certyfikację, która odbyła się w Niemczech na podstawie lokalnego prawa.

– OSRAM, jako producent retrofitów, zwrócił się do zewnętrznej, niezależnej firmy TÜV Süd, by sprawdziła i potwierdziła ich kompatybilność z różnymi modelami samochodów. – powiedział nam Andrzej Przybylski Automotive Head Poland w firmie OSRAM. – Następnie wyniki testów przekazano do niemieckiego Federalnego Urzędu ds. Ruchu Drogowego (KBA), a kolejnym krokiem była aprobata ze strony Komisji Europejskiej. Dalej było zatwierdzenie wyników testów przez KBA i dopuszczenie do użytkowania retrofitów LED H7 przez niemieckie Ministerstwo Ruchu Drogowego i Infrastruktury. Na końcu KBA przekazało certyfikat stosowania retrofitów do firmy OSRAM, a efektem są pierwsze tego typu produkty na rynku, które można stosować w normalnym ruchu drogowym na terytorium Niemiec. Należy zwrócić uwagę, że wszystkie testy zostały przeprowadzone w oparciu o wymagania techniczne stawiane w normach R37 i R112 oraz w warunkach identycznych w jakich testuje się żarówki halogenowe w celu uzyskania homologacji. – dodał Andrzej Przybylski.

Działanie firmy przetarło szlaki do prób legalizacji retrofitów także na innych rynkach. Szybko udało się to zrobić także w Austrii. Jednocześnie nad legalizacją retrofitów LED do stosowania na drogach publicznych pracował także Philips. Firma zaczęła od innego, oddalonego od Europy rynku – Korei Południowej. Philips zwrócił się do instytutu Korea Automobile Testing & Research, który wydał pozytywną opinię skutkującą, przyznaniem homologacji. Następnie retrofity Philips Ultinon Pro6000 LED H4 i H7 Philipsa przeszły podobną drogę legislacyjną jak oświetlenie OSRAM w Niemczech i Austrii. Także te kraje wydały pozytywne decyzje (wkrótce także dla modelu Philips Ultinon Pro6000 H4). W międzyczasie OSRAM przeprowadziło z sukcesem legalizację swoich retrofitów w Słowenii i Chorwacji. Ten drugi kraj wydał homologację także dla produktów Philipsa.

Warto podkreślić, że homologacje uzyskane przez Philipsa i OSRAM w krajach Europy dotyczą wyłącznie konkretnych modeli retrofitów oraz wybranych modeli samochodów (badania wciąż trwają, a lista modeli jest systematycznie wydłużana), dla których urzędy wykonały testy sprawdzające i wydały pozytywne decyzje. Dopuszczenia nie są także międzynarodowe – kiedy kierowca poruszający się po Niemczech z retrofitami LED w reflektorach pojazdu przekroczy granicę kraju, w którym homologacja nie została wydana, może spodziewać się mandatu za jazdę z nielegalnym oświetleniem.

Czy istnieje inna droga legalizacji retrofitów LED? Tak, można skorzystać z niej także w Polsce.

Co zrobić, by legalnie używać retrofitów LED w Polsce?

W naszym kraju nie ma na razie mowy o przepisach centralnych, które dopuszczałyby legalne stosowanie retrofitów LED na drogach publicznych. Trudno także o wdrożenie rozwiązania podobnego do tego w Niemczech lub Austrii. Jeżeli jednak indywidualny kierowca wyrazi chęć stosowania retrofitów w swoim samochodzie, może uzyskać na to zgodę, co udowodnił niedawny “eksperyment”, który nadzorowała firma OSRAM.

Kierowca, który chciał zmienić żarówki na retrofity LED przyjechał swoim samochodem do Instytutu Transportu Samochodowego w Warszawie, gdzie specjaliści zbadali parametry reflektorów po zmianie źródeł światła. Badanie wykonano w ramach ogólnopolskiej kampanii Komendy Głównej Policji i Instytutu Transportu Samochodowego „Twoje światła – nasze bezpieczeństwo”, w ramach której kierowcy mogą bezpłatnie kontrolować stan oświetlenia w swoich pojazdach. Następnie rzeczoznawca z odpowiednimi uprawnieniami wystawił ocenę techniczną, która potwierdzała, że rozsył światła i inne parametry po zainstalowaniu zamienników mieszczą się w tolerancjach określonych w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz.U. z 2016 r. poz. 2022 z późniejszymi zmianami). Z takim pismem właściciel samochodu pojechał na stację kontroli, gdzie uzyskał dopuszczenie źródeł światła LED w swoim samochodzie. Ocenę techniczną uzyskaną od rzeczoznawcy oraz zaświadczenie o przeprowadzonym badaniu technicznym pojazdu od diagnosty musi teraz wozić ze sobą w samochodzie i okazywać na żądanie policji. Więcej o tym badaniu można przeczytać TUTAJ.

Legalna jazda po drogach publicznych w Polsce z retrofitami LED jest więc możliwa, chociaż wymaga dużego zaangażowania ze strony właściciela pojazdu. Obecnie na przejście podobnej procedury zdecydowało się niewielu kierowców, jednak uzyskane przez nich pozytywne wyniki potwierdzają skuteczność metody, opisanej przez firmę OSRAM. Na rozwiązania podobne jak w Niemczech czy Korei w naszym kraju będziemy musieli jeszcze poczekać. Wiodący producenci oświetlenia nie ustają w działaniach, mających na celu przyspieszenie ich wdrożenia.

Gdzie można legalnie używać retrofitów LED w reflektorach pojazdów?

Pamiętajmy, że korzystanie z retrofitów LED jest w Polsce całkowicie legalne poza drogami publicznymi – np. podczas jazdy terenowej czy na zamkniętych obiektach prywatnych typu tor wyścigowy. Legalne jest także stosowanie retrofitów LED, będących zamiennikami żarówek, służących do oświetlania wnętrza pojazdu.