Turbosprężarki są standardowym podzespołem, stosowanym w od lat w silnikach diesla ( z wyjątkiem nielicznych jednostek, jak SDI) i w większości współczesnych silników benzynowych. Turbosprężarki zużywają się w trakcie eksploatacji. Czasami zużycie jest spowodowane złym serwisowaniem samochodu. Jak rozpoznać, że w aucie jest nieszczelna turbina? Jak rozpoznać wycieki oleju silnikowego z turbosprężarki? Czy wycieki oleju z turbiny są groźne dla innych podzespołów?

Turbosprężarki mają za zadanie sprężanie powietrza, zasysanego przez układ dolotowy silnika samochodu. Dzięki temu silnik ma większą moc, a równocześnie zużywa mniej paliwa. Skompresowane powietrze, kierowane do silnika, jest chłodzone przez intercooler (chłodnicę powietrza doładowanego). Turbospręzarka, w przeciwieństwie do kompresora, nie stanowi obciążenia dla silnika. Jest bowiem napędzana przez gazy spalinowe. Turbosprężarka jest smarowana przez olej silnikowy, który jest dostarczany jednym, a odprowadzany innym przewodem. Turbina nie jest chłodzona, jedynym chłodziwem dla niej jest olej silnikowy.

W odpowiednich warunkach, turbosprężarka może pracować bezawaryjnie do przebiegu rzędu 200 – 250 tys. km przebiegu. Niestety, w wielu przypadkach awarie zdarzają się znacznie szybciej, często już po przekroczeniu przebiegu kilkudziesięciu tys. km przebiegu. Wszystko zależy od sposobu serwisowania.

Podstawowe informacje o turbosprężarce

Turbosprężarka jest zamontowana w tylnej części silnika, w pobliżu kolektora wydechowego. W charakterystycznej obudowie metalowego „ślimaka” pracuje podstawowy układ mechaniczny turbiny: dwa wirniki zamontowane na końcach tego samego, ułożyskowanego wałka. Pierwszy wirnik (wirnik turbiny) jest napędzany przez spaliny. Drugi wirnik (wirnik sprężarki, koło kompresji), dzięki odpowiedniemu kształtowi spręża powietrze, zasysane przez silnik. Obecnie turbosprężarki są wyposażane w wirniki ze zmienną geometrią łopatek, co umożliwia ich łatwiejsze sterowanie. Dawniej do sterowania pracą turbosprężarki stosowano rozwiązania mechaniczno – pneumatyczne. Obecnie turbiny są sterowane elektronicznie.

Nieszczelna turbina – objawy awarii

Jak można rozpoznać, że turbosprężarka jest nieszczelna?

• Obniża się poziom oleju silnikowego (co może być spowodowane też przez wiele innych czynników).
• Silnik jest wyraźnie słabszy (utrata mocy również może być wynikiem innej awarii).
• Silnik szarpie, kiedy osiąga dużą prędkość obrotową.
• Olej silnikowy znajduje się w układzie dolotowym (zabrudzony intercooler).
• Olej silnikowy (z układu dolotowego) trafia wraz z powietrzem do komór spalania. Na skutek tego silnik emituje większą ilość spalin, o zabarwieniu niebieskim.
• Olej silnikowy znajduje się w układzie wydechowym.

Nieszczelna turbina – następstwa awarii

Wycieki oleju z turbosprężarki grożą obniżeniem poziomu oleju silnikowego do niebezpiecznych wartości. Grozi to przyspieszonym zużyciem jednostki napędowej i niewłaściwą pracą silnika (np. układu zmiennych faz rozrządu). Jeśli kierowca nie będzie uzupełniać regularnie oleju silnikowego, może dojść nawet do zatarcia silnika.

Wycieki oleju z tzw. zimnej strony (od strony koła kompresji) powodują przedostawanie się oleju silnikowego do układu dolotowego. Olej ten jest spalany. Zwiększona emisja spalin i powstające przy tym sadze mogą powodować zapchanie filtra cząstek stałych.

Co jest powodem nieszczelnej turbiny?

Wycieki oleju silnikowego z turbosprężarki są najczęściej spowodowane przez uszkodzone (zużyte) uszczelnienia. To, że przepuszczają olej może być wynikiem zużycia eksploatacyjnego, które następuje po długim przebiegu (150 – 250 tys. km). Jednak w niektórych przypadkach zużycie turbiny (i jej uszczelnień) może być następstwem niewłaściwego serwisowania oraz nieodpowiedniej eksploatacji silnika z turbosprężarką.

Jazda na wysokich obrotach na zimnym silniku, stosowanie niewłaściwego oleju silnikowego, zbyt niski poziom oleju silnikowego – to wszystko może powodować przyspieszone zużycie uszczelnień.

Powodem wycieków oleju z turbiny mogą być również problemy ze spływaniem oleju silnikowego. Jak wspomnieliśmy wcześniej, olej do turbosprężarki dostarczany jest specjalnym przewodem. Po nasmarowaniu pracujących części turbiny, olej spływa do silnika innym przewodem (grawitacyjnie). Jeśli przewód powrotny jest zatkany, uszkodzony, albo zagięty, olej gromadzi się w korpusie turbiny. Po pewnym czasie, kiedy poziom oleju będzie bardzo duży, olej zacznie wyciekać na zewnątrz, po stronie ssącej albo wydechowej turbiny.

Wycieki oleju z turbiny, spowodowane przez inne awarie

Awarie i problemy, powodowane przez inne podzespoły, mogą powodować wycieki oleju z turbosprężarki.

Jakie to sytuacje?

• Zapchana odma olejowa;
• Nadciśnienie w skrzyni korbowej na skutek przedmuchów silnika;
• Zbyt wiele oleju w układzie smarowania;
• Podniesiony ponad miarę poziom oleju, po nieudanej procedurze wypalania filtra cząstek stałych (olej rozrzedzony paliwem, bardzo niebezpieczna sytuacja, bo olej traci właściwości ochronne i można doprowadzić do zatarcia);
• Zapchany filtr powietrza (zatkany przez zanieczyszczenia) albo inne blokady przepływu powietrza w układzie dolotowym.

Wycieki oleju z turbiny spowodowane niewłaściwą eksploatacją pojazdu

Auto z turbosprężarką wymaga odpowiedniego traktowania. Po zakończonej jeździe (zwłaszcza dynamicznej) kierowca nie powinien wyłączać silnika od razu po zatrzymaniu. Silnik powinien pracować 30 – 60 sekund na biegu jałowym. Dzięki temu turbosprężarka się schłodzi.

Jeśli kierowca od razu wyłączy silnik, olej silnikowy, znajdujący się we wnętrzu turbiny, ulegnie skoksowaniu. Powstały koks kruszy się i powoduje uszkodzenia mechaniczne łożysk i wałka, prowadząc do powstawania luzów i wycieków.

Wyciek oleju z turbosprężarki – jak naprawić?

Najlepsza i najtańsza metoda to regeneracja turbosprężarki. Taki proces kosztuje kilkaset złotych. Turbina jest rozbierana na części, czyszczona, a następnie wymienia się w niej zużyte elementy. Na koniec podzespół jest składany, wyważany i testowany.

Poza tym, należy wyczyścić kanały dolotowe z oleju, wyczyścić intercooler, wymienić olej silnikowy wraz z filtrem oleju, a także zamontować nowy filtr powietrza.