Pasek rozrządu to jeden z najważniejszych elementów w silniku spalinowym, zarówno benzynowym, jak i Diesla. Jego zadaniem jest synchronizacja pracy wału korbowego z wałkiem rozrządu, co pozwala na prawidłowe otwieranie i zamykanie zaworów w odpowiednim momencie. Zerwanie paska rozrządu to poważna awaria, która może prowadzić do kosztownych napraw, a w niektórych przypadkach nawet do konieczności wymiany silnika.

Konsekwencje zerwania paska rozrządu

W większości silników spalinowych zerwanie paska rozrządu prowadzi do kolizji tłoków z zaworami. Dzieje się tak, ponieważ wałek rozrządu przestaje się obracać, a zawory pozostają w pozycji otwartej lub zamkniętej. W tym samym czasie tłoki nadal poruszają się w cylindrach, co prowadzi do ich uderzenia w zawory. Skutki takiej kolizji mogą być bardzo poważne:

• Zgięcie zaworów: Najczęstszym uszkodzeniem jest zgięcie trzonków zaworów.
• Uszkodzenie tłoków: Tłoki również mogą ulec uszkodzeniu, np. pęknięciu lub wyłamaniu fragmentów.
• Uszkodzenie głowicy: W skrajnych przypadkach może dojść do uszkodzenia gniazd zaworowych w głowicy lub nawet pęknięcia głowicy.
• Uszkodzenie wałka rozrządu: Zerwanie paska może również uszkodzić wałek rozrządu, np. poprzez wykrzywienie lub złamanie.

Wymiana uszkodzonych elementów jest kosztowna i czasochłonna. W niektórych przypadkach naprawa może być nieopłacalna, a jedynym rozwiązaniem będzie wymiana silnika.

Przyczyny zerwania paska rozrządu

Do zerwania paska rozrządu może dojść z kilku powodów:

• Zużycie paska: Pasek rozrządu jest elementem eksploatacyjnym, który z czasem ulega zużyciu. Guma, z której jest wykonany, parcieje i traci swoje właściwości.
• Niewłaściwe napięcie paska: Zbyt luźny lub zbyt mocno napięty pasek może szybciej ulec zerwaniu.
• Uszkodzenie napinacza lub rolek prowadzących: Uszkodzenie tych elementów może prowadzić do niewłaściwej pracy paska i jego zerwania.
• Zatarcie łożyska pompy wody: W niektórych silnikach pompa wody jest napędzana paskiem rozrządu. Zatarcie łożyska pompy może spowodować zerwanie paska.
• Dostanie się ciał obcych: Przedostanie się ciał obcych, np. kamieni, pomiędzy pasek a koła zębate może doprowadzić do jego uszkodzenia.

Jak zapobiec zerwaniu paska rozrządu?

Aby zminimalizować ryzyko zerwania paska rozrządu, należy:

• Regularnie wymieniać pasek: Częstotliwość wymiany paska jest określona przez producenta samochodu i zależy od modelu silnika. Zazwyczaj pasek wymienia się co 60-120 tys. km lub co 5-10 lat.
• Kontrolować stan paska: Podczas przeglądów okresowych mechanik powinien sprawdzić stan paska rozrządu i ocenić jego zużycie.
• Wymieniać pasek wraz z napinaczem i rolkami prowadzącymi: Elementy te również ulegają zużyciu i powinny być wymieniane razem z paskiem.
• Zwrócić uwagę na nietypowe dźwięki: Wszelkie nietypowe dźwięki dochodzące z okolic silnika, np. piski lub stuki, mogą świadczyć o problemach z paskiem rozrządu.

Czy warto sugerować się interwałami wymiany paska rozrządu, zalecanymi przez producenta? Na to pytanie odpowiedział nam ekspert, przy okazji wywiadu realizowanego na kanale MotoFocus TV.

– Interwały wymiany to pewna granica nieprzekraczalna, przy której zawsze trzeba wymienić elementy układu rozrządu. Nie oznacza to, że to jest wartość optymalna czasu czy przebiegu, przy którym trzeba to wykonać. Bardziej należy się kierować warunkami użytkowania pojazdu, czyli jeśli samochód użytkowany jest w mieście, w korkach, silnik jest często niedogrzany lub częściej uruchamiany, to trzeba ten interwał skracać nawet o połowę – mówił w wywiadzie Roman Boluk, specjalista techniczny firmy Continental.

Silniki bezkolizyjne: co to znaczy?

Istnieją również silniki, w których zerwanie paska rozrządu nie powoduje kolizji tłoków z zaworami. Są to tzw. silniki bezkolizyjne. W tego typu konstrukcjach tłoki i zawory nie stykają się ze sobą nawet w przypadku braku synchronizacji. W silnikach bezkolizyjnych zerwanie paska rozrządu zazwyczaj nie powoduje poważnych uszkodzeń. Jednak nadal konieczna jest wymiana paska i ustawienie rozrządu, aby przywrócić silnik do sprawności.

Przypomnijmy, że silniki na łańcuchu rozrządu również mogą mieć problemy z rozciąganiem lub zerwaniem.