Czujnik prędkości obrotowej skrzyni biegów (czujnik prędkości skrzyni automatycznej) to kluczowy podzespół, mający wpływ na właściwą pracę automatycznej skrzyni biegów. Awaria tego czujnika  powoduje problemy z właściwą pracą automatycznej skrzyni biegów. Jak sprawdzić czujnik skrzyni biegów? Zapytamy o to eksperta.

Sterownik automatycznej skrzyni biegów jest odpowiedzialny za wybór odpowiedniego biegu, a także inicjację momentu zmiany biegu. Aby sterownik mógł pracować we właściwy sposób (co przekłada się na właściwą pracę układu napędowego samochodu), potrzebuje szeregu danych z wielu czujników. Jednym z nich jest czujnik skrzyni biegów, zwany także czujnikiem prędkości obrotowej skrzyni biegów.

Rola poszczególnych czujników w procesach zmiany biegów w skrzyniach automatycznych

Sterownik automatycznej skrzyni biegów korzysta z wielu informacji w czasie rzeczywistym, które są mu niezbędne do wyboru właściwego biegu i momentu zmiany biegu.

Źródłem informacji dla sterownika są:

• Czujnik położenia dźwigni zmiany biegów, informujący o wybranym przez kierowcę położeniu: P, R, N, D itd.;
• Czujnik temperatury oleju przekładniowego w skrzyni biegów;
• Czujniki prędkości obrotowej kół;
• Czujniki prędkości obrotowej skrzyni biegów na wejściu do skrzyni i na wyjściu ze skrzyni;
• Sterownik silnika, który przekazuje informacje o położeniu (wychyleniu) przepustnicy (z czujnika położenia przepustnicy), temperaturze silnika (z czujnika temperatury płynu chłodzącego, prędkości obrotowej silnika i położeniu pedału przyspieszenia (z czujnika położenia pedału gazu).
• Magistrala CAN.

Praca sterownika może być też kontrolowana przez sterownik systemu bezpieczeństwa aktywnego ESP, W razie potrzeby blokuje on możliwość zmiany biegów (może sterować także mocą silnika, dezaktywując działanie pedału przyspieszenia), aż do chwili, gdy wyprowadzi pojazd z poślizgu, a auto odzyska właściwy tor jazdy.

Na podstawie wskazań ze wszystkich wymienionych wyżej czujników i sterowników, program, zapisany w pamięci sterownika skrzyni biegów, wybiera odpowiedni bieg a także moment jego załączenia. W tym celu steruje pracą zaworów elektromagnetycznych zmiany biegów, przetwornika sprzęgła, modulacji ciśnienia a także dodatkowych (np. wskaźnika zmiany biegów na desce rozdzielczej, wskaźnika pozycji dźwigni, wskaźnika określonego trybu jazdy w autach z możliwością wyboru ustawień typu sport, komfort itd.).

Jeśli coś nie będzie działać we właściwy sposób w tej układance, zaczną się poważne problemy z właściwą pracą automatycznej skrzyni biegów. Mogą one spowodować, że normalne korzystanie z auta będzie utrudnione, albo niemożliwe.

Czujnik skrzyni biegów – rola

Czujnik skrzyni biegów ma za zadanie mierzenie prędkości obrotowej automatycznej skrzyni biegów i przekazywanie danych o prędkości do sterownika.

Jakie są rodzaje czujników?

– Stosuje się dwa rodzaje czujników skrzyni biegów – wyjaśnia Roman Wierzbowski, category manager z firmy Forvia – hallotronowe i indukcyjne. Jak najkrócej i najprościej wyjaśnić działanie czujnika prędkości obrotowej skrzyni biegów? Ruch obrotowy wieńca zębatego, zamontowanego na wałku wejściowym, powoduje zmiany pola magnetycznego. Zmiany te oddziałują na elementy pomiarowe czujnika prędkości obrotowej skrzyni biegów. Następują zmiany napięcia, które są przekształcane na sygnały napięciowe. Te z kolei trafiają do sterownika skrzyni biegów za pomocą przewodu i a ich wartości są analizowane przez oprogramowanie i przypisywane do konkretnego algorytmu.

Czujnik jest montowany wewnątrz obudowy skrzyni biegów za pomocą śruby. Wielkość, sposób działania i sposób montażu czujnika jest podobne do działania czujnika położenia wału korbowego i czujnika położenia wałka rozrządu.

Objawy awarii czujnika prędkości skrzyni biegów

Brak sygnału ze strony czujnika skrzyni biegów albo zakłócony sygnał ze strony tego czujnika powoduje problemy z właściwym działaniem sterownika skrzyni biegów. Najgorsze, co może się stać, to przejście skrzyni automatycznej w awaryjny tryb pracy. Aby nie doprowadzić do uszkodzenia skrzyni, sterownik obsługuje jedynie pierwszy i drugi bieg, a także bieg wsteczny. Co to oznacza za kierowcy? Samochód działa w ograniczony sposób i zużywa większe ilości paliwa. Powinna również zapalić się kontrolka ostrzegawcza na desce rozdzielczej, informująca o awarii skrzyni biegów.

Może też zdarzyć się tak, że awaria albo zniekształcone sygnały ze strony czujnika prędkości skrzyni biegów mogą powodować szarpanie, albo inne problemy z automatyczną skrzynią biegów.

Dlaczego czujnik prędkości skrzyni biegów ulega awarii?

 – Niewłaściwa praca czujnika jest wykrywana przez system diagnostyki pokładowej OBD2, a w pamięci sterownika są zapisywane błędy. Dlatego diagnostykę należy rozpocząć od podłączenia komputera diagnostycznego do złącza OBD2 i odczytać kody błędów. Jakie są przyczyny awarii? Czujnik może zostać zabrudzony przez metalowe opiłki, których we wnętrzu skrzyni biegów nie brakuje – wyjaśnia Roman Wierzbowski – Powstają one na skutek ścierania się metalowych elementów skrzyń biegów. Metalowe opiłki zaburzają wskazania elementu pomiarowego. W takim przypadku wystarczy wyczyścić czujnik. Inne uszkodzenia, które mogą powodować złą pracę czujnika, to uszkodzenia przewodu sygnałowego, zaśniedzenie złączy w gnieździe, zwarcia wewnętrzne i uszkodzenia mechaniczne. Jak sprawdzić czujnik? Jeśli jest to czujnik indukcyjny, należy skontrolować jego rezystancję przy pomocy omometru. Jeśli jest to czujnik hallotronowy, sprawdzić napięcie przy pomocy woltomierza. Aby wykonać diagnostykę w odpowiedni sposób, trzeba mieć schemat pinów wtyczki.

Wymiana czujnika prędkości skrzyni biegów to czynność nieskomplikowana. Ważne, aby po wymianie skasować błąd w pamięci sterownika i wykonać jazdę próbną, kontrolując właściwą pracę skrzyni biegów. Montaż nowego czujnika skrzyni biegów może zakończyć wszystkie problemy związane z automatem. Z pewnością zostanie to przyjęte z radością przez właściciela auta, który może szykować się na kosztową naprawę automatu.