Diagnostyka kół dwumasowych (DMF) to często występujący w warsztatach samochodowych dylemat. Mechanicy po demontażu skrzyni biegów zastanawiają się czy koło dwumasowe, które zamontowane jest w samochodzie jest dobre czy kwalifikuje się do wymiany? Pojawiają się wątpliwości, jak skutecznie zweryfikować jego stan.

Potwierdzeniem tych wątpliwości mogą być liczne związane z tym tematy na profesjonalnych forach internetowych dla mechaników czy bezpośrednie pytania kierowanie na Hotline Valeo.

Pomiar luzu oraz przechyłu dwumasowego koła zamachowego

Koło dwumasowe składa się z dwóch, współpracujących ze sobą części – tzw. masy pierwotnej i masy wtórnej. To dzięki ich interakcji, z pomocą elementu tłumiącego drgania sprężyn, następuje niwelowanie drgań pochodzących z silnika. Kluczową kwestią jest sposób połączenia masy pierwotnej i wtórnej. Występują dwa podstawowe rodzaje połączeń – z zastosowaniem panewki lub łożyska tocznego.

W przypadku zastosowania panewki, musi ona posiadać odpowiednią tolerancję pasowania, ponieważ masa wtórna poddawana jest wysokiej temperaturze podczas pracy sprzęgła. Nie można zastosować tutaj precyzyjnego pasowania. Jeżeli mamy zatem do czynienia z kołem dwumasowym, wykazującym większy luz krawędziowy – masa wtórna wobec pierwotnej zauważalnie przechyla się, najprawdopodobniej mamy do czynienia z kołem, w którym łożyskowanie występuje za pomocą panewki. Tego typu rozwiązania posiadają większy dopuszczalny luz krawędziowy od tych, gdzie jako połączenie mas zastosowano łożysko. Łożysko, ze względu na swoją budowę umożliwia uzyskanie bardzo precyzyjnego połączenia pomiędzy masą pierwotną i wtórną.

Ustalenie rodzaju zastosowanego połączenia podczas diagnostyki DMF może być kłopotliwe, ze względu na stosowanie coraz mniejszych łożysk (podobnych rozmiarów co panewka) w nowszych rozwiązaniach. Jednak metodyka badania luzu krawędziowego jest taka sama zarówno w przypadku zastosowanej panewki jak i łożyska. W tabeli pomiarowej przygotowanej przez firmę Valeo zdefiniowany został precyzyjnie dopuszczalny luz krawędziowy oraz kąt przechyłu z uwzględnieniem zastosowanej technologii połączenia mas. Łatwo zauważyć, że kiedy tolerancja luzu krawędziowego podczas przechyłu oscyluje w granicach do 3 mm, mamy do czynienia z panewką, mniejsze wartości odpowiadają zastosowaniu łożyska tocznego. Nie ma zatem potrzeby ustalania, z jakim rodzajem koła dwumasowego mamy do czynienia. Informację tę da nam ustalenie numeru zastosowanej referencji oraz sprawdzenie go w tabeli.

Pomiar luzu skrętnego w DMF

Pomiaru luzu skrętnego dokonujemy obracając  masę wtórną względem pierwotnej w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara, do momentu napotkania lekkiego oporu lub wyczucia siły sprężynowania amortyzatora skrętnego, jednak tak, aby nie spowodować jego ugięcia. Następnie należy zaznaczyć pozycję masy wtórnej względem pierwotnej, np. za pomocą flamastra. Kolejny krok to obrócenie masy wtórnej względem pierwotnej, zgodnie z ruchem wskazówek zegara, do momentu napotkania lekkiego oporu lub wyczucia siły sprężynowania amortyzatora skrętnego. Znów musimy uważać, by nie spowodować jego ugięcia. Zaznaczamy pozycję masy wtórnej względem pierwotnej i liczymy zęby wieńca rozrusznika lub kąt pomiędzy oznaczonymi punktami. Wynik sprawdzamy w tabeli pomiarowej. W zależności od zastosowanej technologii DMF, konieczne podczas badania może okazać się pokonanie oporu, wynikającego z zastosowania podkładek ciernych wewnątrz koła.

Pomiar przechyłu (luzu krawędziowego) w DMF

W tabeli jest wskazywany promień koła, dla ustalenia miejsca, gdzie powinien być wykonywany pomiar. Jest to odcinek pomiędzy środkiem koła a kołkiem ustalającym (znajdującym się na krawędzi koła). W celu zmierzenia przechyłu, umieszczamy zdemontowane z pojazdu koło na stole tak, by masa wtórna była skierowana ku górze, umieszczamy narzędzie pomiarowe (np. suwmiarka) w miejscu, wskazanym w tabeli (promień miejsca pomiaru), naciskamy masę pierwotną, by wywołać jej przechył w jednym kierunku.  Następnie zerujemy ustawienia narzędzia pomiarowego, naciskamy masę wtórną z drugiej strony (180° względem miejsca pomiaru) i odczytujemy wynik pomiaru przechyłu. Otrzymany wynik, sprawdzamy w tabeli pomiarowej.

Koła dwumasowe trudne w diagnostyce

Warto być świadomym tego, że nie wszystkie obecne na rynku koła dwumasowe można poprawnie diagnozować poprzez sprawdzanie luzu skrętnego oraz przechyłu. W przypadku niektórych konstrukcji, ze względu na ich stopień skomplikowania, ta metoda nie da nam wiarygodnych wyników. Przykładami są niektóre koła stosowane w pojazdach wyposażonych w skrzynie biegów z podwójnym suchym sprzęgłem czy koła w tzw. technologii LTD.

W przypadku wyżej wymienionych kół, profesjonalna diagnostyka w warunkach warsztatowych nie jest możliwa. Ich stan można zweryfikować tylko w specjalistycznym laboratorium pomiarowym producenta podzespołu.

Oferta kół dwumasowych Valeo

Aktualnie oferta firmy Valeo w zakresie dwumasowych kół zamachowych zapewnia pokrycie rynku pojazdów na poziomie ponad 80%. Producent dostarcza podzespoły do pojazdów wszystkich segmentów – od małych aut miejskich, po samochody klasy premium czy auta dostawcze. Koła dwumasowe Valeo są oferowane jako pojedyncze części zamienne bądź całe zestawy montażowe (FullPack DMF). W ramach zestawów FullPack, dostarczane są wszystkie części niezbędne do wykonania naprawy (koło, sprzęgło: tarcza i docisk, oraz wszystkie elementy sterujące).

Więcej informacji na temat oferty Valeo w zakresie dwumasowych kół zamachowych na stronie www.valeoservice.pl.