Producent kół pasowych, a także m.in. poduszek silnika czy uszczelniaczy – Corteco, przygotował kilka przydatnych wskazówek dotyczących pracy i montażu koła pasowego. Poradnik przedstawia rodzaje kół pasowych oraz opisuje jakie są objawy nieprawidłowej pracy tych podzespołów.

Jeśli koło pasowe nie działa poprawnie, części silnika są narażone na znaczne zwiększenie działających na nie obciążeń. W najgorszym razie może dojść do uszkodzenia, a nawet złamania wału korbowego lub towarzyszących mu elementów. Można uniknąć takiego scenariusza przestrzegając instrukcji montażu część, dbając o ogólną kondycję pojazdu oraz pozostając wyczulonym na pierwsze objawy zwiastujące problem z kołem pasowym.

Koło pasowe pozwala stłumić naprężenia i wibracje wynikające z cyklu pracy silnika, w czasie którego wał korbowy jest jednocześnie rozpędzany przez zawór w jednym cylindrze oraz spowalniany, gdy w kolejnym cylindrze dochodzi do kompresji mieszaniny powietrza i paliwa potrzebnej do następnego zapłonu.

Koło pasowe – rodzaje, budowa i zastosowanie

Koło pasowe w sensie technicznym jest elastycznym tłumikiem drgań skrętnych (TVD). Można wyróżnić trzy rodzaje elastycznych kół pasowych.

Konwencjonalne koło pasowe

Jednym z rodzajów jest konwencjonalne, standardowe koło pasowe. Pomiędzy dwoma metalowymi elementami znajduje się część rozpraszająca energię, która jest mieszanką gumową lub elastomerową. Ten gumowy pierścień zapewnia względny ruch dwóch metalowych części – mas bezwładnościowych. Dzięki temu mogą one wychodzić z fazy nawet o 1º do 2º, po to, aby pochłaniać wibracje w wale korbowym. Gdy element rozpraszający energię wygina się, zmienia ruch w ciepło.

Odsprzęglone koło pasowe

Innym typem jest „złożony”, odsprzęglony tłumik drgań skrętnych (TVDC). Składa się z dwóch elementów: wyważarki harmonicznej – jest jak standardowy TVD bez rowków na pas i pochłania wibracje w wale korbowym, izolatora drgań – pochłania i izoluje wibracje powstające w pomocniczym napędzie pasowym.

Tak jak w przypadku konwencjonalnego koła pasowego, element rozpraszający energię podczas wyginania się, zmienia ruch w ciepło. Na pierwszy rzut oka tłumik harmoniczny może wydawać się prosty, ale dostrojenie jednostki do silnika w określonym zakresie obrotów jest bardzo skomplikowaną sprawą.

Koło pasowe typu Visco

Najbardziej skomplikowanym i wydajnym TVDC jest koło pasowe typu Visco. W części, która jest harmoniczną wyważarką, zamiast gumowego elementu znajduje się bardzo lepki olej silikonowy. Bezwładnościowy pierścień masowy swobodnie unosi się zanurzony w oleju silikonowym wewnątrz komory. Tutaj stosuje się zjawisko tłumienia lepkości.

Jakie objawy zauważone przez kierowcę mogą wskazywać na uszkodzenie koła pasowego?

Koło pasowe nim ulegnie całkowitemu uszkodzeniu, daje pewne oznaki, które mogą sugerować, że nie działa ono poprawnie i należy zastanowić nad jego wymianą lub poprawą montażu. Zauważyć je można nie tylko podczas oględzin silnika, ale także w trakcie normalnego użytkowania pojazdu. Na jakie wskazania kierowców warto być uczulonym w tym kontekście?

Wibracje silnika

Dziwne wibracje pochodzące z silnika przy braku wskazania konkretnego błędu stanowią sugestię, aby sprawdzić koło pasowe i jego zamontowanie.

Słyszalny pisk

Uszkodzone koło pasowe może piszczeć podczas obrotu. Odgłosu nie da się zniwelować poprzez poprawienie napięcia paska. Dźwięki mogą też wydobywać inne podzespoły, które działają na tym samym pasku.

Nierówna praca na biegu jałowym

Koło pasowe zaprojektowano w taki sposób, aby radziło sobie z szerokim zakresem prędkości. Niektóre z nich najciężej pracują na biegu jałowym. Jeśli koło pasowe uległo uszkodzeniu, praca na biegu jałowym może być nieregularna. Wynika to z nadmiernego ruchu części tłumiącej.

Nieprawidłowa praca rozrządu

Jeśli połączenie gumowego pierścienia jest osłabione lub pierścień metalowy oddzieli się od pierścienia gumowego, znaczniki rozrządu mogą się przemieszczać. Da się to zaobserwować, porównując znaki czasowe na układzie zaworów.

Zbytni ruch napinacza / „klaps” paska

Jeśli elastyczny tłumik drgań przestanie prawidłowo działać, wibracje zostaną przeniesione na napinacz. Może to być postrzegane jako trzepotanie w ramieniu napinacza. Ten sam efekt pojawia się, gdy uszkodzi się koło wybiegowe alternatora.

Jak poprawnie zamontować koło pasowe?

Zawsze należy przestrzegać procedur i dobierać odpowiednie narzędzia podczas wymontowywania koła pasowego z pojazdu. W większości modeli, gdy chcemy wymienić pasek rozrządu, musimy usunąć tłumik. Najważniejsze do zapamiętania jest to, aby nigdy nie naciskać na zewnętrzny pierścień ani nie próbować go ściągnąć przy pomocy młotka.

Takie same zasady obowiązują podczas montażu koła pasowego. Trzeba pamiętać o odpowiednich narzędziach oraz śrubach. Niewłaściwe mogą uszkodzić tłumik oraz wał korbowy.

Najczęstszym błędem montażu jest ponowne użycie śrub, aby docisnąć tłumik do czoła wału korbowego, ponieważ istnieje ryzyko, że ponownie użyta śruba nie przeniesie odpowiedniego momentu potrzebnego do osadzenia koła.