Mijający rok przyniósł szereg wyzwań dla firm produkcyjnych, działających w branży motoryzacyjnej. Podsumowania wyników tego sektora dokonano podczas XVI Kongresu Przemysłu i Rynku Motoryzacyjnego.

Sesja dotycząca przemysłu motoryzacyjnego otworzyła drugi dzień kongresu. Poprowadzili ją Alfred Franke – przedstawiciel Grupy MotoFocus oraz Radosław Pelc z Santander Bank Polska.

Wstępem do rozważań i prezentacji wyników było przypomnienie roli produkcji motoryzacyjnej w krajowej gospodarce. Samochód składa się z około 30 tys. części, co oznacza że jest on bardzo złożonym produktem, a producenci dostarczający części wnoszą niezwykle istotny wkład w gospodarkę. W tym kontekście olbrzymim wyzwaniem jest trend elektromobilności. Poprzez szybkie przejście z produkcji samochodów spalinowych do elektrycznych, pewna grupa producentów może wypaść z rynku. Sam silnik spalinowy składa się z blisko 5 tys. części, których produkcja będzie zagrożona.

Po tym obrazowym wstępie, prowadzący przeszli do prezentacji danych rynkowych. Produkcja sprzedana przemysłu motoryzacyjnego z poprzednich lat została zaprezentowana na wykresie. W przypadku roku 2021 r. zaprezentowano jedyne dostępne dane, czyli te dotyczące sytuacji po pierwszym półroczu. Studiując grafikę łatwo zauważyć spadki odnotowane w pandemicznym roku 2020. Na początku roku 2021 r. wydawało się, że sytuacja będzie ulegać poprawie. Obecne doniesienia z sektora produkcji nie są jednak optymistyczne, przez co trudno oszacować finalną wielkość produkcji sprzedanej w tym roku.

Na wykresie ilustrującym zmiany przychodów producentów widać zauważalne spadki, związane z problemami produkcyjnymi, głównie u producentów dla których dostawy na taśmy produkcyjne samochodów (OE) są główną działalnością. Producenci aftermarketowi ucierpieli na kryzysie w mniejszym stopniu, ale i tak co trzeci z nich wskazał na spadki w tym historycznym już okresie.

Mniej niż 1/3 producentów twierdziła, że sytuacja wróci do normy dopiero w roku 2022 r. lub później. To ta najmniej optymistyczna grupa, okazała się być najbliżej prawdy.

Podczas sesji odbyło się głosowanie online na żywo za pośrednictwem komputerów lub smartfonów. Producenci części zostali zapytani o perspektywę czasową, w jakiej obecnie prognozują powrót produkcji w swojej firmie do poziomu sprzed pandemii. W wynikach widać dużą niepewność. Nastroje nie są już tak optymistyczne jak te z badania przeprowadzonego w kwietniu 2021 r.

W ankiecie przeprowadzonej po trzecim kwartale roku 2021, prawie 90% producentów dostarczających swoje wyroby do montowni samochodów wskazało jako główne wyzwanie problemy z dostępnością półproduktów i surowców oraz ich wysokie ceny. Wiele firm obawia się także niepewności zamówień i niskiego popytu, co jednak jest nieco zastanawiające – wszak obecne spadki produkcji samochodów nie są determinowane popytem, ale właśnie problemami produkcyjnymi. Producenci zauważają także problem ze znalezieniem i utrzymywaniem pracowników. O tym, jak bardzo pandemia odmieniła rynek świadczy fakt, że tylko 1/5 firm wskazała zmieniające się szybko przepisy jako największe wyzwanie dla branży. W czasach przed pandemią, ta odpowiedź zwykle zajmowała czołowe miejsca w sondażach dotyczących rynkowych problemów.

Aby uaktualnić wiedzę dotyczącą nastrojów producentów, podczas kongresowej prezentacji przeprowadzono kolejną ankietę online. Producentów dostarczających części na OE zapytano o to, jakie są ich zdaniem największe wyzwania, z którymi będą mierzyli się w najbliższym czasie. Odpowiedzi nie są zaskakujące – aktualne obawy branży koncentrują się wokół rosnących kosztów i problemów produkcyjnych. W tym kontekście polityka klimatyczna Unii Europejskiej schodzi na dalszy plan (choć w krótkiej perspektywie także stanie się poważnym wyzwaniem).

Niedobór surowców i komponentów to największy problem rynku w 2021 r. za którym szedł znaczny wzrost cen. Podczas prezentacji zaprezentowano go na przykładzie blachy walcowanej, jednego z podstawowych materiałów dla przemysłu motoryzacyjnego. Ilustruje on, że podwyżki rzędu 100 czy 150%, które były zupełnie nie do pomyślenia w czasach przed pandemią, są dziś chlebem powszednim rynku.

Niepewność i wahania panują także w segmencie zatrudnienia w branży produkcyjnej. Producenci części na rynek wtórny oraz rynek OE tworzą łącznie ponad 167 tys. miejsc pracy w Polsce, co stanowi aż 80% miejsc pracy w całym przemyśle motoryzacyjnym. Niestety w kryzysowym roku pojawiły się spadki zatrudnienia, jednak nie są one głębokie, co wskazuje skłonność firm do podejmowania działań w celu utrzymania dotychczasowego poziomu zatrudnienia. Jednocześnie można zauważyć także ostrożność w zatrudnianiu nowych pracowników.

Problemy rynku przyczyniły się także do ograniczenia inwestycji na rynku motoryzacyjnym. Nadal bardzo dużym wyzwaniem dla firm z branży motoryzacyjnej działających w naszym kraju pozostaje niepewne otoczenie prawno-podatkowe oraz długi czas oczekiwania na programy wsparcia publicznego.

Rosły także koszty transportu surowców i półproduktów. Producenci OE wzięli udział w badaniu (którego wynik prezentujemy poniżej) na początku roku. Zapewne dziś, jeszcze większa część z nich – sądząc po informacjach docierających do nas z rynku transportowego – wskazałaby na wzrost kosztów. W 2021 r. koszt wynajęcia 40-stopowego kontenera do transportu morskiego wzrósł o 100%. Cena w 2019 r. wynosiła ok. 1,8 tys. dolarów, tymczasem obecnie jest to często nawet 10 tys. dolarów.

Póki co grupa producentów, którzy dostrzegają poważne wyzwania związane z pakietem Fit for 55 i innymi wyzwaniami klimatycznymi jest zaskakująco nieliczna. 44% producentów IAM i niemal 48% producentów OE nie wie jeszcze, jak wyzwania te wpłyną na ich działalność. Zdaniem prowadzących sesję, może to wynikać z rozmiarów aktualnie nękających branżę problemów. W kontekście trudności z dostępem do surowców i podzespołów oraz ograniczeń produkcyjnych, regulacje prawne, które zaczną wchodzić w życie dopiero za jakiś czas, schodzą jeszcze na dalszy plan.

Z wszystkimi danymi przedstawianymi podczas prezentacji można zapoznać się, oglądając poniższy film:

Problemy z dostępnością surowców do produkcji części do samochodów oraz półprzewodników to główny branżowy temat 2021 r. Producenci stanęli przed niepewną i zmienną sytuacją. Wydaje się, że obecnie istnieje jeszcze większe zapotrzebowanie na prognozy dotyczące rynku. W tym kontekście, szczególnie przydatną publikacją może okazać się raport podsumowujący rok 2021 w branży motoryzacyjnej przygotowywany przez Stowarzyszenie Dystrybutorów i Producentów Części Motoryzacyjnych oraz Santander Bank Polska, przy współudziale MotoFocus.pl. Będzie on dostępny już wkrótce.