Już dawno minęły czasy stosowania w original equipment uszczelek pokrywy zaworów z korka lub miękkiego metalu. Te uszczelki są od wielu lat produkowane z najróżniejszych elastomerów i znajdują szerokie zastosowanie w warsztatach.

Black is beautiful

To, że prawie wszystkie uszczelki elastomerowe są na pierwszy rzut oka czarne, nie świadczy o tym, że w przypadku wszystkich modeli stosuje się ten sam materiał. W rzeczywistości uszczelki produkowane są zarówno z taniego NBR (kauczuk nitrylowy), jak i z wysokiej jakości elastomeru FKM (kauczuk fluoropolimerowy). Oprócz obu wymienionych specyfikacji polimerowych stosuje się jeszcze uszczelki z ACM (kauczuk poliakrylanowy) lub AEM (silikon). Oba te materiały stanowią również główną część elastomerów używanych przy produkcji uszczelek pokrywy zaworów.

Te elastomery nadają się zasadniczo do stosowania jako uszczelki pokrywy zaworów, ponieważ charakteryzują się bardzo dobrą odpornością na działanie oleju silnikowego. Istotną różnicą pomiędzy materiałami jest ich odporność temperaturowa.

W przypadku uszczelek pokrywy zaworów Elring – Das Original stosuje się zasadniczo taki sam materiał, jak w częściach seryjnych.

Działanie tlenu, ciepła i ozonu na elastomer powoduje starzenie się materiału i tym samym ogranicza jego żywotność. Promienie UV również mają negatywny wpływ na żywotność, co ma istotne znaczenie przy przechowywaniu. W komorze silnika są one bez znaczenia, za to ważnym czynnikiem jest obciążenie mechaniczne. Oprócz możliwie jak najdłuższej żywotności, w odniesieniu do uszczelek pokrywy zaworów stawia się jeszcze inne wymagania.

Poza odpornością temperaturową najważniejszymi funkcjami są uszczelnienie przed wypływaniem ze środka oleju silnikowego oraz przed dostawaniem się wody rozbryzgowej z zewnątrz. Kolejną ważną funkcją niektórych uszczelek jest oddzielenie pokrywy zaworów od głowicy cylindra w celu zminimalizowania hałasu generowanego przez silnik lub cały pojazd. Osłona zaworu może generować nawet do 15% wszystkich hałasów. Ale do odseparowania przyczyniają się również inne elementy użyte w pokrywach zaworów, które także podlegają procesowi starzenia i zużycia.

Wszystkie te wymagania uświadamiają nam, że w szczególności w tym miejscu w nowoczesnym silniku muszą zostać użyte zaawansowane technologicznie produkty.

Pokażemy to poniżej w oparciu o kilka typowych uszczelek pokrywy zaworów, w każdym przypadku uwzględniamy równoczesny rozwój oraz mającą coraz większe znaczenie wiedzę na temat fachowego montażu.

Rodzaje uszczelek i ich detale

Kauczuk nitrylowy – NBR

Naprawdę prosta uszczelka pokrywy zaworów stosowana jest w wielu modelach Peugeota z lat 1993–2015. Pokrywa jest wykonana z metalu, a sama uszczelka ma kształt litery U, dzięki czemu profil uszczelki otacza pokrywę zaworów. Przed zamontowaniem metalowej pokrywy zaworów należy sprawdzić ją pod kątem obecności korozji, szczególną uwagę należy zwrócić na krawędzie mające styczność z uszczelką. Należy również skontrolować prawidłowe rozłożenie i ułożenie uszczelki wokół całej pokrywy. Nie ma potrzeby nakładania masy uszczelniającej.

Kauczuk etylenoakrylanowy – AEM

W przypadku tej uszczelki pokrywy zaworów przeznaczonej do wielu modeli Forda z lat 1995–2012 z silnikiem Zetec zastosowano stojący design w kształcie litery I. Z uwagi na to, że sznurek uszczelniający jest bardzo wąski, należy przy wkładaniu do rowka pokrywy zaworów zwracać uwagę na odpowiednie osadzenie na głębokość i w odniesieniu do kształtu wzdłuż pokrywy zaworów. Na łukach określanych jako „półksiężyce” należy zgodnie z zaleceniami producenta umieścić silikonową masę uszczelniającą, np. Elring Dirko^TM HT. Dodatkowo należy pamiętać o tym, aby rowek był całkowicie oczyszczony, i przede wszystkim, aby wykonana z tworzywa sztucznego pokrywa zaworów nie była uszkodzona lub skrzywiona. Z uwagi na wyjątkowo filigranowy kształt uszczelki należy przy dokręcaniu śrub zachować maksymalną ostrożność. Bezwzględnie stosować się do kolejności dokręcania i zalecanego momentu dokręcania. W przeciwnym wypadku dochodzi do zbyt mocnego ściśnięcia uszczelki, co będzie skutkować nieszczelnością. Firma Elring dołącza te wskazówki do każdego opakowania.

Kauczuk nitrylowy – NBR

Kolejny model uszczelek pokrywy zaworów był przez wiele lat stosowany w wielu modelach Grupy VW. Uszczelkę można określić jako płaską, a swoją funkcję uszczelniającą uzyskuje ona po stronie powierzchni uszczelniających za pośrednictwem wzdłużnych rowków. Wprawdzie również w tej uszczelce występują „łuki”, ale nie ma konieczności stosowania masy uszczelniającej. Narożniki są na przejściu odpowiednio ukształtowane. Należy pamiętać o wymaganym momencie dokręcania, ponieważ przy zbyt dużym momencie dokręcania dochodzi do wyginania się wzdłużnych rowków, a sama uszczelka może zostać wypchnięta na bokach.

Kauczuk poliakrylanowy – ACM

Przeznaczone do silników BMW produkowanych w latach od 1995 do 2005 uszczelnienie pokrywy zaworów składa się z trzech uszczelek. Stanowią one właściwe uszczelnienie pokrywy zaworów i uszczelek trzonków świec, które należy wymienić w razie naprawy. Należy również pamiętać o wymianie 15 uszczelek śrub pokrywy zaworów, ponieważ najczęściej są one również popękane i zużyte.

Także ta uszczelka pokrywy zaworów ma kształt litery I ze spłaszczoną na dole wargą uszczelniającą, a jej powierzchnia uszczelniająca posiada wzdłużne rowki. Decydujące znaczenie ma dokładne wpasowanie wystających profili do półksiężyców. Przede wszystkim dlatego, że z powodu dużego ciężaru własnego uszczelki może ona łatwo wypaść podczas montażu w stronę ściany grodziowej. Również w tym przypadku pokrywę zaworów należy sprawdzić pod kątem wygięcia i uszkodzeń. Należy koniecznie stosować się do zaleceń dotyczących kolejności dokręcania i dokładnych momentów dokręcania.

Kauczuk fluoropolimerowy – FKM

Jedna z niewielu uszczelek pokrywy zaworów z FKM stosowana jest w modelach BMW N42 i N46 z lat 2001–2012. Wszystkie siedem komponentów zestawu uszczelniającego Elring wykonanych jest z materiału odpornego na wysokie temperatury. Przy wymianie zewnętrznej ramy należy pamiętać o tym, aby uszczelnienie półksiężyców i półkolistego łuku montować z użyciem małego silikonowego punktu. Bardzo ważną rolę odgrywa również kolejność dokręcania i moment dokręcania. Wartości 10 Nm lub 15 Nm w przypadku silnika lub samochodu osobowego są bardzo małe i chętnie są przekraczane przy ręcznym dokręcaniu z wyczuciem.

Na koniec dobre wiadomości

Niezależnie od rodzaju użytego profilu lub elastomery decydujące znaczenie ma fachowy montaż. Aby ułatwić warsztatowi pracę, do każdego produktu dołączona jest z reguły ulotka informacyjna z wytycznymi dotyczącymi dokręcania danej uszczelki. Dzięki temu firma Elring może cieszyć się opinią wysokiej jakości dostawcy uszczelnień do silnika.