Czy jesteś przygotowany na to, że do Twojego warsztatu przyjedzie auto z systemem ochrony pieszych, wykorzystującym ładunki pirotechniczne pod maską? Czy wiesz, jak taki system działa? Mechanik musi stale uzupełniać swoją wiedzę, dlatego zapraszamy do przeczytania naszego artykułu. Opiszemy, jak działa aktywny system ochrony pieszych, znany jako „aktywna maska” (Active Hood), jakie elementy wchodzą w jego skład i które mogą wymagać wymiany albo serwisowania. Napiszemy też o ograniczeniach systemu ochrony pieszych, bo jak każdy nowoczesny system nie jest on idealny.

Po co powstał aktywny system ochrony pieszych? Po to, aby chronić pieszego w sytuacji, w której nie ma już możliwości uniknięcia wypadku (potrącenia). Zadaniem systemu jest zmniejszenie (zminimalizowanie) ewentualnych obrażeń, do jakich dojdzie na skutek wypadku. Twórcy systemu zakładają, że w wielu przypadkach, zakończy się jedynie na siniakach.

Wiele lat wcześniej, aby móc zmniejszyć obrażenia u pieszych, producenci samochodów wprowadzili inne zmiany, stosowane do dziś. To między innymi: kształt zderzaka, który jest wkomponowany w nadwozie, kształt maski, a także reflektory wykonane z tworzywa sztucznego (odłamki szkła mogły również ranić) i klejone przednie szyby (to także zabezpieczenie dla kierowcy i pasażera, w razie wypadku). Poza tym w autach zaczęto też stosować tak zwane systemy przeciwzderzeniowe (przykład Front Assist), które mają na celu uniknięcie zderzenia.

Poza opisywanym przez nas systemem, niektóre marki wprowadziły jeszcze bardziej zaawansowane (i droższe) rozwiązanie, czyli poduszki powietrzne w podszybiu. W tym przypadku wyzwalacze pirotechniczne powodują także aktywację poduszek powietrznych.
Powróćmy jednak do systemu Active Hood.

Jak działa aktywny system ochrony pieszych Active Hood, czyli popularnie „aktywna maska”?

Na początek schemat działania:

• Czujniki wykrywają pieszego i przesyłają informacje do sterownika
• System aktywuje ładunki pirotechniczne, zamontowane niedaleko podszybia
• Następuje detonacja ładunków pirotechnicznych, zamontowanych w aktywatorach

Stosuje się dwa aktywatory, zamontowane przy zawiasach maski. Aktywatory są połączone z mechanizmem zawiasów. Wybuch ładunków pirotechnicznych powoduje ustawienie zawiasów maski w odpowiedniej pozycji. Równocześnie są one blokowane, aby mogły utrzymać maskę.

• Ruch zawiasów powoduje uniesienie tylnej części maski (przy podszybiu) na wysokość do 15 centymetrów (wysokości nieco różnią się u różnych producentów systemu i w różnych samochodach, ale są to różnice rzędu kilkudziesięciu milimetrów).

Jaki cel ma takie działanie systemu?

• Uniesienie maski sprawia, że odległość pomiędzy głową, klatką piersiową i ramionami pieszego się zmniejsza. Dzięki temu siła uderzenia jest znacznie mniejsza.
• Uniesienie maski sprawia, że nie opiera się ona o twarde elementy, znajdujące się pod nią (silnik, akumulator itd.). Maska jest w powietrzu, oparta jedynie o zawiasy i przedni zamek. Pomiędzy maską a silnikiem jest pusta przestrzeń. Przez to maska zachowuje pewną elastyczność. Kiedy pieszy upadnie na środkową część maski, uderzy o lekki materiał, który zamortyzuje siłę uderzenia.

Niestety, jak to zwykle bywa, każdy system na szereg ograniczeń. Ten również.
Jakie są to ograniczenia?

• System nie działa, gdy pieszy zostanie uderzony bokiem auta.
• System może nie zadziałać poprawnie albo nie zadziała w ogóle, jeśli kierowca zastosował inne opony niż zalecane, albo w oponach na jednej osi jest zbyt niskie ciśnienie.
• Niektórzy producenci aut (np. Mazda) ostrzegają, że modyfikacje zawieszenia mogą również wpłynąć na niewłaściwe działanie systemu.
• W instrukcji auta może znaleźć się ostrzeżenie, że maskę należy zamykać delikatnie i z wyczuciem. Zbyt silne zamykanie maski może spowodować problemy z właściwym działaniem systemu (dojdzie do uszkodzenia zawiasów). Takie ostrzeżenia są np. w samochodach amerykańskich.
• Aktywna ochrona pieszych działa tylko w określonym zakresie prędkości, zazwyczaj od 13 do 48 – 50 km/h (30 mph w autach amerykańskich).
• System może się także aktywować na skutek uderzenia małego zwierzęcia (kota, psa), choć w tym przypadku, niestety, raczej nie dojdzie do uratowania stworzenia. Wszystko przez to, że zwierzę jest zazwyczaj uderzane zderzakiem.

Jakie są zalety stosowania takiego rozwiązania?

Zminimalizowanie obrażeń pieszego albo rowerzysty, na skutek wypadku, którego kierowca nie może uniknąć. Przede wszystkim najbardziej niebezpiecznych i destrukcyjnych obrażeń głowy. Jednak wszystko zależy od prędkości jazdy. Jeśli kierowca jedzie bardzo szybko – system nie uratuje pieszego.

Jakie są skutki uboczne stosowania takiego rozwiązania w samochodzie?

• Dodatkowe elementy elektroniczne, które komplikują budowę samochodu i zwiększają jego cenę.
• Elementy te można łatwo uszkodzić w razie wypadku, gdy uszkodzony zostanie przedni zderzak. Przez to koszty naprawy samochodu będą znacząco wyższe.
• Dodatkowe elementy pirotechniczne zwiększają cenę auta i wymagają od właściciela oraz serwisu stosowania się do specjalnych zasad ochrony.
• Po użyciu systemu kierowca musi wymienić elementy pirotechniczne. Stosuje się dwa, po obu stronach maski. Średnia cena zamiennika (1szt.) to ok. kilkaset złotych, plus montaż. A zatem po potrąceniu bezpańskiego psa, który nagle znalazł się na drodze, kierowca będzie musiał wydać ponad 2 tys. zł (to orientacyjna cena) na przywrócenie pojazdu do właściwego stanu. Poza tym niemożliwe będzie kontynuowanie jazdy w normalny sposób, ze względu na uniesioną maskę. Producenci aut zalecają, aby po aktywacji kontynuować jazdę z niewielką prędkością albo zaraz udać się do warsztatu (co oczywiste, zalecana jest wizyta w ASO, gdzie cena naprawy będzie z pewnością wyższa od podanej przez nas).

Zastosowanie systemu aktywnej ochrony pieszych niestety potwierdza, że dotychczasowe systemy przeciwzdarzeniowe nie są w pełni skuteczne. Bo gdyby były skuteczne i pozwalały uniknąć potrącenia pieszego albo rowerzysty, nie wprowadzano by przecież do użycia kolejnego systemu.

Systemy aktywnej ochrony pieszych są produkowane przez kilka koncernów z branży automotive i są dostarczane na pierwszy montaż do wielu aut. Przede wszystkim stosuje się je pod maskami pojazdów wyższych klas, w Europie, Japonii, Korei Południowej oraz USA.

Jakie elementy wchodzą w skład systemu „aktywna maska” z aktywatorami pirotechnicznymi?

• Czujnik ciśnieniowy (pressure tube sensor) – czujnik z rurką ciśnieniową, rozmieszczoną na całej długości zderzaka. Przesyła dane z prędkością od 10 do 15 milisekund;
• Peryferyjny czujnik przyspieszenia – w dolnej części maski albo w zderzaku. Dostarcza informacji o przyspieszeniu podczas zderzenia. Może to być czujnik PAS, który rejestruje zarówno przyspieszenia wzdłużne, jak i poprzeczne. Wskazania z tego czujnika mogą być także wykorzystane do aktywacji odpowiednich poduszek powietrznych.
• Dwa aktywatory pirotechniczne (stosuje się także nazwę wyzwalacze), zamontowane przy zawiasach maski i połączone z nimi w sposób trwały.
• Zmodyfikowane zawiasy maski, z dodatkowymi elementami mechanicznymi, uruchamianymi przez aktywację wyzwalaczy pirotechnicznych.
• Sterownik elektroniczny. Albo podłączenie systemu do głównego komputera, sterującego pracą poduszek powietrznych i pirotechnicznych napinaczy pasów.

Standardowo, w skład najnowszych wersji systemu wchodzą: jeden czujnik ciśnienia oraz trzy czujniki przyspieszenia. Czujnik ciśnienia wykrywa, że doszło do uderzenia w pieszego. Czujniki ciśnienia również określają, że doszło do uderzenia, a równocześnie określają stronę, która uderzyła w pieszego.

Istnieje możliwość połączenia systemu z rozwiązaniem zwanym jako e-call. W tym przypadku po odpaleniu pirotechnicznych aktywatorów, system e-call automatycznie wezwałby pogotowie ratunkowe (podając w przesłanym komunikacie dane GPS o miejscu zdarzenia). System e-call, jeśli jest na wyposażeniu auta, przesyła automatycznie dane do służb ratunkowych, po aktywacji poduszek powietrznych.

Z jakimi problemami mogą zgłaszać się do warsztatów posiadacze aut z systemem Active Hood?

Najczęściej będzie to wymiana aktywatorów, wymiana zderzaka, wymagająca ostrożności w postępowaniu z czujnikiem ciśnienia, a także zapalone kontrolki na desce rozdzielczej, ostrzegające o wadliwym działaniu systemu albo o braku działania.
Można się spodziewać, że do warsztatów będą trafiać auta po wypadku (albo po licytacji) sprowadzane do Polski z krajów UE albo USA.

Podsumowując: współczesne samochody coraz lepiej chronią kierowców, pasażerów i pieszych. Jednak żaden, nawet najbardziej zaawansowany system bezpieczeństwa nie zastąpi ostrożności i odpowiedniego stosowania się do zasad jazdy na drodze.