Już wkrótce płynność finansowa sprzedawców części może ulec istotnemu pogorszeniu. Wynika to z rządowych planów wprowadzenia obowiązku stosowania podzielonej płatności w tej branży. Sprawa nie jest jednak jeszcze przesądzona.

Na czym polega podzielona płatność?

Mechanizm podzielonej płatności (zwany także „split payment”) to jeden z elementów programu tzw. uszczelniania systemu podatkowego. Mechanizm ten polega na tym, że przelew dokonywany z tytułu nabycia towaru lub usługi dzielony jest na dwie części. Pierwsza część przelewu, która dotyczy kwoty netto z faktury, trafia na zwykły rachunek płatniczy. Natomiast kwota podatku VAT jest przekazywana na specjalny rachunek VAT. Możliwości dysponowania środkami na rachunku VAT są niezwykle ograniczone – można z niego zapłacić tylko kwotę VAT z faktury przy dokonywaniu zakupu towarów lub usług albo kwotę zobowiązania tytułu VAT na rzecz urzędu skarbowego. Takie ograniczenie w dysponowaniu środkami niezwykle utrudnia wyłudzenie zwrotu podatku przez nieuczciwe podmioty. Jednocześnie, skorzystanie z podzielonej płatności pozwala nabywcy towarów lub usług ograniczyć ryzyko nieświadomego uwikłania w schemat oszustwa podatkowego.

Jeśli podatnik nie spożytkuje kwoty na rachunku VAT poprzez przelewy na rachunki kontrahentów lub urzędu, może wnioskować do urzędu skarbowego o uwolnienie środków (tzn. zezwolenie na ich przelanie na rachunek rozliczeniowy). Z uwagi na konieczność oczekiwania na rozpatrzenie takiego wniosku, podatnik może znaleźć się w sytuacji, w której nie może korzystać z części swoich środków.  W oczywisty sposób może to istotnie ograniczyć płynność finansową podatnika.

Podzielona płatność obowiązuje w Polsce od 1 lipca 2018 r. Jak dotąd stosowanie mechanizmu jest dobrowolne – nabywca towarów lub usług samodzielnie decyduje, czy chce zapłacić kontrahentowi zwykłym przelewem, czy z zastosowaniem split payment. 12 lutego br. Polska uzyskała jednak od Komisji Europejskiej zezwolenie na wprowadzenie obowiązku stosowania podzielonej płatności, mocą decyzji o numerze 5849/19. Wprowadzenie odpowiednich przepisów w Polsce spowoduje, że nabywca części – o ile zapłaci za nie przelewem – będzie miał obowiązek podzielić swoją płatność.

Decyzja Komisji Europejskiej – co oznacza dla sprzedawców części?

Przede wszystkim sytuacja poszczególnych podatników może zmienić się w zależności od tego, na jakim etapie obracają oni częściami i kto jest ich nabywcą.

W najmniejszym stopniu nowe regulacje powinny dotknąć detalistów, którzy nie łączą handlu częściami z serwisem. Tacy podatnicy najczęściej otrzymają płatność gotówkową lub za pomocą karty płatniczej. W każdym z tych przypadków otrzymają środki finansowe tak jak dotychczas, ponieważ przy wyborze metody płatności innej niż przelew bankowy split payment nie może być zastosowany.

Mniej jasny jest status podmiotów świadczących usługi serwisowe. W przypadku takich usług niezwykle trudno bowiem określić, czy świadczą oni jednolitą usługę serwisową, czy obok takiej usługi dokonują zbycia części. Jednocześnie, duże serwisy często obsługują klientów korporacyjnych, w przypadku których standardem są płatności przelewem (w tym dokonywanym przez firmy ubezpieczeniowe). Problem pogłębia to, że systemy księgowe stosowane przez taki serwis (często takie systemy stosują ASO) najczęściej prezentują kwotę należności w rozbiciu na cenę serwisu i cenę części. Gdyby nawet serwis uznał swoje świadczenie za jednolitą usługę, wystawienie faktury wyłącznie za „usługę serwisową” może okazać się technicznie niemożliwe. Wówczas klient nie będzie miał innego wyjścia jak zapłacić element dotyczący części samochodowych w podzielonej płatności.

Wprowadzenie obowiązku stosowania podzielonej płatności w handlu częściami najbardziej dotknie hurtowników, którzy od wszystkich sprzedawców detalicznych (i ew. pośredników) będą otrzymywać płatności na rachunek VAT. W podobnej sytuacji znajdą się krajowi producenci części. Ci uczestnicy obrotu będą mogli jednak zagospodarować część środków z rachunku VAT poprzez płatności na rzecz swoich dostawców. W najtrudniejszej sytuacji mogą znaleźć się importerzy samochodów i inne podmioty, które nabywają części głównie z zagranicy. Przy okazji wewnątrzwspólnotowego nabycia nie pojawi się bowiem u nich podatek naliczony, który mogliby zapłacić w split payment. Pośrednio ta sytuacja uderzy też w autoryzowanych dealerów, ponieważ dla importerów każda transakcja z dealerem będzie okazją do uwolnienia środków z rachunku VAT.

Czy zmiany są już przesądzone i kiedy wejdą w życie?

Data potencjalnej zmiany przepisów nie jest znana. Nieoficjalnie mówi się jednak, że projekt ustawy w tym zakresie ma zostać opublikowany w II połowie roku. To z kolei oznacza, że nowe regulacje wejdą w życie najprawdopodobniej od stycznia 2020 r. Nie można jednak całkowicie wykluczyć przyspieszenia prac nad tym projektem.

Należy ponadto pamiętać, że decyzja KE nie obliguje Ministerstwa Finansów ani do zastosowania przyznanego środka – ani w ogólności, ani w odniesieniu do wszystkich branż wskazanych w zezwoleniu. Nie jest zatem przesądzone, że sprzedawcy części zostaną objęci obowiązkową podzieloną płatnością. Trzeba zwrócić uwagę, że Ministerstwo Finansów przy wnioskowaniu o udzielenie pozwolenia musiało zapewnić sobie maksymalnie szerokie spektrum możliwości, aby wykluczyć konieczność ponownego wnioskowania o zezwolenie Komisji. Dlatego nie jest jasne, czy branża sprzedaży części rzeczywiście jest aktualnie rozważana w kontekście nowych przepisów. Pomimo tego, warto już teraz rozważyć skutki finansowe, jakie mogą się wiązać w potencjalnym wprowadzeniem nowych obowiązków, i przygotować się do zmian.

Autorem tekstu jest Bartosz Mazur z obsługującej rynek motoryzacyjny kancelarii Gekko Taxens, będącej członkiem Stowarzyszenia Prawników Rynku Motoryzacyjnego.