Wentyle to wyjątkowo ważna część każdego koła samochodu, która jest odpowiedzialna za utrzymanie w niej odpowiedniego ciśnienia, a także za możliwość dopompowania. Awaria wentyla i związany z nią wyciek powietrza (często bardzo gwałtowny) może przydarzyć się każdemu kierowcy. Jakie są typy wentyli? Kiedy wymieniać te elementy? Jak rozpoznać dobre i złe wentyle? Rozmawiamy z Piotrem Konarskim – Stanaszkiem, ekspertem z Akademii Wulkanizatora, który o wentylach i oponach wie wszystko.

Wentyl to element składowy każdej opony samochodowej. Motoryzacja stale idzie do przodu i co pewien czas znane i popularne rozwiązania są zastępowane przez nowe, albo mocno zmodernizowane. Tymczasem poczciwy wentyl prawie się nie zmienia od chwili jego wynalezienia i opatentowania w USA, w 1893 roku. Mamy na myśli oczywiście zawór Schradera (tzw. Schradervalve), który jest prekursorem, można powiedzieć, ojcem większości wentyli, stosowanych w oponach.

O istnieniu wentyli wielu kierowców przypomina sobie dopiero wtedy, gdy te są powodem wycieku powietrza. Czasami wystarczy wjechać w głęboką dziurę, aby uszkodzić wentyl i doprowadzić do poważnego wycieku powietrza z opony. Są oczywiście inne powody awarii wentyla. Ale o nich porozmawiamy już z naszym ekspertem.

– Zbliża się wiosna, a więc także czas sezonowej wymiany opon. Procedura wymiany obejmuje zdjęcie koła z pojazdu, przemontowanie opony na obręczy, wyważenie koła, a następnie jego montaż z powrotem na pojazd. Czy to wszystko? Nie. Dlatego dobrze, że dziś poruszymy pomijany lub traktowany po macoszemu temat, jakim są wentyle – wyjaśnia Piotr Konarski – Stanaszek, ekspert z Akademii Wulkanizatora.

Na początku naszego artykułu wspomnieliśmy o zaworze Schradera. Nasze artykuły czytają nie tylko mechanicy, ale także kierowcy. Wyjaśnijmy im, czy stosuje się jeden typ wentyli do wszystkich opon, czy też jest wiele typów wentyli?

Piotr Konarski – Stanaszek: Istnieje wiele typów wentyli do opon. Są wentyle skręcane, gumowe, mające gniazda o średnicy 11,3 mm, 8,3 mm albo 15,7 mm. Są wentyle chromowane, wysokociśnieniowe i przeznaczone do czujników TMPS.

Skupmy się na samochodach osobowych i dostawczych. Jakie rozwiązanie jest najpopularniejsze?

Najpopularniejsze zawory przeznaczone do samochodów osobowych i dostawczych to wentyle gumowe, do gniazd o średnicy 11,3 mm, typu snap-in. W samochodach osobowych i małych dostawczych stosuje się wentyle o oznaczeniach TR412, TR413, TR414 i TR418.

Czym się różnią od siebie?

Długością. Maksymalne ciśnienie robocze, z jakim mogą pracować to 4,5 bar. Maksymalna prędkość, z jaką można jeździć na takich wentylach nie może być wyższa niż 210 km/h. W przypadku aut sportowych i wyczynowych, które poruszają się na torach wyścigowych z większymi prędkościami niż 210 km/h, stosuje się zawory skręcane, typu clamp-in.

Dopuszczalne jest zastosowanie zaworu gumowego, ale tylko, gdy gniazdo obręczy ma odpowiednią budowę, lub gdy zastosujemy specjalną podporę zaworu (dostępne na rynku amerykańskim). Gniazdo felgi lub podpora muszą zapobiegać odchylaniu się korpusu wentyla powyżej 25° (wytyczne firmy Alligator).

A jakie wentyle stosuje się w samochodach dostawczych?

W samochodach dostawczych, które wymagają stosowania opon z ciśnieniem wyższym niż 4,5 bara, należy stosować wentyle wysokociśniowe, jak TR600. Większość dobrych wentyli TR600 może wytrzymać ciśnienie do 6,9 bar. A nawet wyższe. Niektóre wentyle mogą pracować z ciśnieniem dopuszczalnym sięgającym 7,2 bar.

Przechodzimy do najważniejszej sprawy, czyli wymiany wentyli. To bardzo ważne dla wulkanizatorów i kierowców, którzy jadą wymieniać opony z zimowych na letnie. Zresztą, nie tylko dla nich, bo przecież o wymianie wentyli muszą też pamiętać kierowcy, korzystający z opon wielosezonowych (całorocznych). Kiedy wymieniać wentyle w oponach?

Bardzo ważne, a może nawet najważniejsze jest to, że zawory gumowe należy wymieniać przy każdej wymianie opon oraz przy demontażu opony podczas jej naprawy. Wynika to z faktu, iż wentyle są narażone na bardzo duże obciążenia. W wyniku działania siły odśrodkowej standardowy zawór przy prędkości 80 km/h “osiąga wagę” nawet 1.5 kg. Jego korpus ulega odchyleniu sięgającemu nawet powyżej 20°.  Poza tym wentyl stale poddawany jest działaniu czynników zewnętrznych takich jak promieniowanie UV czy temperatura generowana przez układ hamulcowy. Wszystkie te czynniki mogą prowadzić do utraty szczelności zaworu lub jego rozwulkanizowania.

Na co jeszcze powinien zwrócić uwagę wulkanizator?

Na stan gniazda zaworu. To dodatkowy element wymagający weryfikacji podczas wymiany opon albo ich naprawy. Często zdarza się, że gniazdo zaworu jest skorodowane lub utlenione. A to jest powodem powolnej utraty ciśnienia w kole.

Co wulkanizator powinien z tym zrobić?

Gniazdo zaworu może wymagać wyczyszczenia. Czasami trzeba je uszczelnić specjalnym preparatem. Na przykład uszczelniaczem typu bead sealer. Ale najpierw trzeba usunąć stary zawór. Dopiero wtedy możliwa jest diagnoza gniazda zaworu i jego wyczyszczenie.

Jak przebiega procedura wymiany wentyla?

Jest to banalnie proste. Trzeba uciąć stary wentyl. Albo wybić go, w przypadku niektórych zaworów ciśnieniowych. Kolejny krok to weryfikacja stanu gniazda obręczy. W razie konieczności trzeba je wyczyścić z rdzy albo tlenku aluminium. Korpus nowego wentyla należy posmarować pastą montażową, a następnie włożyć go od spodu, w gniazdo felgi. Na gwint zaworu nakręcamy przeciągacz i z pomocą odpowiedniej siły przeciągamy wentyl przez otwór gniazda, aż „przeskoczy”.

Czy wentyle dostępne na polskim rynku to produkty dobrej jakości? Na co powinien zwrócić uwagę wulkanista, który zaopatruje się w wentyle? 

Niestety, duża część wentyli na polskim rynku jest kiepskiej jakości. Wykonane są z gumy, która nie jest odporna na działanie czynników zewnętrznych i bardzo szybko parcieje. Rdzeń tego typu zaworów wykonany jest najczęściej z aluminium, które jest mosiądzowane. Zawory takie często nie trzymają ciśnienia, mimo poprawnego zainstalowania ich wkładki. Potrafią również rozszczelnić się po kilku dniach. Nie jest niczym niezwykłym, jeśli po kilku miesiącach użytkowania utlenią się albo złamią.

Czyli cena przy wyborze wentyli nie powinna być najistotniejsza?

Zdecydowanie, kryterium ceny nie powinno być najistotniejsze przy zakupie wentyli.

Jak rozpoznać dobry wentyl?

Dobry jakościowo wentyl wykonany jest z gumy odpornej na czynniki zewnętrzne i wahania temperatury oraz co najważniejsze posiada rdzeń wykonany z mosiądzu. Zdecydowanie dobrym pomysłem jest kupowanie zaworów uznanych światowych producentów takich jak Schrader, Wonder i Alligator, ponieważ w przypadku tych produktów możemy być pewni wysokiej jakości. Oczywiście istnieją również dobrej jakości zawory innych producentów, natomiast przy ich zakupie warto sprawdzić z jakiego materiału zostały wykonane.